Republika

Republika (łac. res publica - dosł. rzeczpospolita) zgodnie z współczesną definicją ustrój polityczny, w którym władza jest sprawowana przez organ wyłoniony w wyniku wyborów na określony czas.

W republice występują różne systemy rządów, zależnie od organu sprawującego władzę, którym może być:

- prezydent wybierany na określony czas, z ograniczoną (albo z nieograniczoną) możliwością ponownego wyboru; prezydent może być odpowiedzialny przed innym organem państwa, albo przed Historią;

- rząd odpowiedzialny przed parlamentem lub przed prezydentem;

Z uznaniem (albo nieuznaniem) danego państwa za republikę istnieją poważne problemy za względu na liczne historyczne definicje.

Pod pojęciem republiki rozumiano kiedyś:
1. Państwo o ustroju niemonarchicznym. Stanowisko te podzielali Machiavelli i Monteskiusz. Sam Monteskiusz dzielił republiki na demokratyczne i arystokratyczne.

2. Państwo, czyli wspólnotę zjednoczoną prawem i wspólnym pożytkiem jak pisał Jean Bodin. Uważał on monarchię za najlepszą republikę.

3. Państwo o ustroju mieszanym łączącym cechy monarchii, arystokracji i demokracji.

Ostatnia definicja szczególnie popularna była wśród polskich autorów wzorujących się na stoikach rzymskich. Powodem tego jest nazywanie monarchii Królestwa Polskiego rzeczpospolitą, czyli republiką.

Systemy totalitarne określają często państwo jako republikę, a nawet republikę demokratyczną, chociaż władza jest tam sprawowana przez dyktatora, oligarchię lub monopartię.

Niektóre państwa są określane jako republika bananowa.