Zagadnienia z pedeutologii

1. Typy osobowości wg Hollanda-dominujący własny typ osobowości i jego charakterystyka.

REALISTA (rzeczy)

Osoby te cechuje: niezależnośc , praktycyzm, sprawnośc fizyczna , przebojowośc, logika , siła, preferuje wykorzystywanie zmysłów wzroku i dotyku.

Osoba ta lubi: napięcie, podejmowanie ryzyka, pracę na świerzym powietrzu,konkretne problemy, pieniądze, posługiwac się narzędziami i maszynami.

Osoba ta rozwiązuje problemy poprzez działanie

BADACZ (informacje)

Osoby te cechuje: niezależnośc, ciekawośc świata, intelektualizm, chęc analizowania swoich myśli i uczuc, brak tradycjonalizmu.Taka osoba korzysta z zasobu informacji, posiada swoiste powiązania z ludźmi i rzeczami, stosuje przyrządy do badania idei, posiada zdolności intelektualne, umiejętnośc logicznego myślenia.

Osoba ta lubi: studiowanie, wyzwania, wymianę myśli, skomplikowane abstrakcyjne problemy

Osoba ta rozwiązuje problemy przez myślenie

TRADYCJONALISTA (informacje)
{ typ konwencjonalny }

Osoby te cechuje: łagodne usposobienie, dokładnośc, logika myślenia, odpowiedzialnośc,wykorzystuje ona informacje płynące z narządów zmysłowych i procesów myślowych

Osoba ta lubi: porządek, zdecydowanie, bezpieczeństwo, identyfikowanie się z osobami posiadającymi włądzę, wpływy.

Osoba ta rozwiązuje problemy kierując się uznanymi zasadami, regułami

ARTYSTA (informacje, rzeczy)

Osoby te cechuje: kreatywnośc, uczuciowośc, poczucie estetyki, analizowanie swoich myśli i uczuc, ekspresyjnośc. Jest to osoba inteligentna, wrażliwa na kolory , formę , dźwięki , za pomocąprocesów myśleniowych przetwarza informacje uzyskane za pomocą zmysłów

Osaba ta lubi: piękno, wymianę myśli, interesujące i niezwykłe widoki

Osoba ta rozwiązuje problemy w sposób twórczy i nietypowy

INICJATOR (ludzie)
{ typ przedsiębiorczy }

Osoby te cechuje: energicznośc, niezależnośc, pełna wiara we własne siły, chęc dominacji,elokwentnośc, w pracy z ludźmi podczas wykonywania zadań kieruje się uczuciami i logiką.

Osoba ta lubi: orgnizowac, przekonywac, kierowac, administrowac

Osoba ta rozwiązuje problemy poprzez podejmowanie ryzyka

SPOŁECZNY ( ludzie)

Osoby te cechuje: otwartośc na kontakty z ludźmi, zainteresowanie ludźmi, uczciwośc, potrzeba wspierania, odpowiedzialnośc. W pracy z innymi używa uczuc, słów idei. Posiada umiejętnośc wczuwania się, rozumienia spraw, jest otwarta, naturalna, taktowna.

Osoba ta lubi: pomagac innym, przewodzic

Osoba ta rozwiązuje problemy kierując się uczuciami

2. Pojęcie i zadania pedeutologii jako nauki.

PEDEUTOLOGIA- nauka o nauczycielu ( paident'es- nauczyciel , logos-nauka )

Pedeutologia- zajmuję się osobowością nauczyciela i osobliwością zawodu nauczycielskiego.

Zajmuje się:
cechami osobowości nauczycieli (wychowawców) i wpływem tych cech na proces kształcenia i wychowania,rolą społeczną nauczyciela (wychowawcy) oczekiwaniami społecznymi wobec nauczycieli, trudnością roli społecznej
efektywnością kształcenia jako wynikiem pewnej pracy nauczyciela. poziom i zakres wykształcenia nauczyciela dobór kandydatów do zawodu nauczyciela

3.Ujęcie osobowościowe nauczyciela- struktura osobowości nauczyciela, właściwości osobowe składające
się na osobowośc nauczyciela, pożądane cechy osobowości nauczyciela, poglądy polskich pedagogów
na osobowośc nauczyciela.

OSOBOWOŚC NAUCZYCIELA- cechy,kompetencje,powołanie

POGLĄDY POLSKICH PEDAGOGÓW

Jan Władysław Dawid
Stwierdził że najważniejsze w nauczycielu jest miłośc dusz ludzkich, sympatia do innych,znaczenie osobowości,powołanie nauczycielskie.

Zygmunt Mysłakowski
Uznał, że najważniejszy jest talent pedagogiczny,że z tym człowiek sie rodzi.

Stefan Szuman
Mówił o talencie jak o bogactwie osobowości, oraz umiejętnośc sprzedaży osobowości.

Mieczysław Kreutz
Powiedział, że osobowośc nauczyciela/wychowawcy jest zdolnością sugestywną, sednem profesji,skłonnością do społecznego oddzaiływania.

Stefan Baley
Powiedział, że wiedza jest do nauczenia,strona wychowawcza jest najważniejsza.

Maria Grzegorzewska
Nauczyciel może byc wyzwalający(miłośc,ład,porządek) i działac groźbą,nakazem

STRUKTURA OSOBLIWOŚCI NAUCZYCIELA :

- Niejasnośc roli ( brak wymiennych kryteriów jego zawodowej doskonałości )

- Wewnętrzna niespójnośc ( oczekiwania nauczyciela są tak złożone, że spełnienie
jednych wyklucza spełnienie drugich)

- Trudnośc psychologiczna (wysokośc kosztów psychicznych)

- Niezgodnośc z innymi rolami ( np. role rodzinne i zawodowe)

4. Ujęcie kompetencyjne nauczyciela- pojęcie kompetencji i kwalifikacji zawodowych , klasyfikacje kompetencji
nauczycielskich, koncepcje kształcenia nauczycieli.

KOMPETENCJE NAUCZYCIELSKIE- jest to struktura poznawcza złożona z umiejętności wiedzy,
dyspozycji i postaw niezbędnych do skutecznej realizacji zadań pedagogicznych. Koncepcja nauczycielska
jest pochodną koncepcji kształcenia nauczyciela.

KWALIFIKACJE ZAWODOWE - rozumiane są jako zestaw wiedzy i umiejętności wymaganych do realizacji składowych
zadań zawodowych (w wybranej specjalności).

NASTĘPUJĄCE KONCEPCJE KSZTAŁCENIA NAUCZYCIELA:

Koncepcja według Tadeusza Lewowickiego:

1. Ogólnokształcąca (bogata wiedza ogólna)

2. Personalistyczna (nauczyciela kształci się jako osobowośc, indywidualnośc)

3. Pragmatyczna (wykształcenie nauczyciela biegłego, sprawnego w działaniu)

4. Specjalistyczna (nauczyciel musi byc specjalistą w jednej specjalizacji)

5. Progresywna (przygotowuje nuczyciela do zmian,rozwoju siebie,naucza kreatywności)

6. Wielostronna (połączenie wszystkich wyżej wymienionych)

Koncepcja według Taraszkiewicza:

1. Kompetencje merytoryczne

2. Dydaktyczno- metodyczne

3. Wychowawcze

Koncepcja według Szempucha:

1. Kompetencje interpretacyjno- komunikacyjne (umiejętnośc rozumienia i definiowania sytuacji edukacyjnych)
2. Kompetencje kreatywności (pomysłowośc, otwartośc na zmiany)
3. Kompetencje współdziałania (skutecznośc zachowań prospołecznych nauczyciela)
4. Kompetencje pragmatyczne (polegają na umiejętności planowania,organizowania)
5. Kompetencje informatyczno-medialne (umiejętnośc wykorzystania technologi
informatycznych i komunikacyjnych w nauczniu)

Koncepja według Stanisława Dylaka:

1. Kompetencje bazowe
2. Kompetencje konieczne
3. Kompetencje porządane

Koncepcja według Roberta Kwaśnica:

1. Kompetencje praktyczno- moralne
2. Kompetencje techniczne
5. Rola społeczna nauczyciela i jej osobliwości.

ROLE SPOŁECZNE- oczekiwane postawy i zachowania których
oczekują od nas inni

OSOBLIWOŚCIĄ KAŻDEJ ROLI SPOŁECZNEJ JEST:

- Nie jasnośc roli i wewnętrzna niespójnośc
- Każda jednostka należy do wielu kategorii społecznych i oczekuje
się od niej wykonywania wielu ról
- Rola społeczna jest cały czas w ruchu, rozwija się
- Jednostka pełniąc rolę może wpływac na zmianę oczekiwań
wobec tej roli

WYBRANE ROLE NAUCZYCIELA

- Tłumacza
- Stymulatora i Animatora
- Organizatora i konsultanta
- Koordynatora i Integratora
- Satysfaktora
- Diagnostyka

6. Pojęcie i rodzaje autorytetu nauczyciela- autorytet nauczyciela w aspekcie rozwojowym ucznia,
czynniki budujące autorytet moralny.

POJĘCIA AUTORYTETÓW

- Autorytet w kontekście konkretnej osoby

- Autorytet jako zespół cech osobowych, które sprawiają , że chętnie bez przymusu, nakazu
czy strachu podporządkowowujemy się danej osobie
- Autorytet jako relacja między osobą mającą autorytet a osobą jej podporządkowywująca
się,odczuwającą podziw, sympatie
Autorytet nie musi byc relacją zwrotną !!!

RODZAJE AUTORYTETÓW

- Wyzwalający (którego cele,wartosci przyjmuje za swoje)
i Ujażmiający(jest związany ze sprawowaniem i użyciem władzy)
- Wewnętrzny (dobrowolna uległosc i gotowośc do podporządkowania sie ze względu na podziw i uznanie)
i Zewnętrzny (wynika z podporządkowania sie funkcji lub stanowiska)
- Moralny(Osobisty) (jest związany z podejmowaniem działań wokół działań wartości społecznych)
i Znawcy (autorytet posiadający szczególną kompetencje w danej dziedzinie)

AUTORYTET NAUCZYCIELA W ASPEKCIE ROZWOJOWYM UCZNIA

1. Dla uczniów w młodzszym wieku szkolnym autorytet nauczyciela opiera się na emocjach
tzn. że w tym wieku charakterystyczne jest dla dziecka emocjonalne podejście do osób
dorosłych , dziecko jest bezkrytyczne w stosunku do osób dorosłych.

2. Dla uczniów w średnim wieku szkolnym jest to taki czas kiedy autorytet nauczyciela
jest związany z wartościowaniem tego nauczyciela, jego zachowań szczególnie w
relacji z uczniem.

3. Dla uczniów w starszym wieku szkolnym autorytet nauczyciela opiera sie na wiedzy
merytorycznej, na umiejętnościach dydaktycznych(profezjonalizm nauczycielski),
na etyce ogólnej.

CZYNNIKI WPŁYWAJĄCE NA AUTORYTET MORALNY NAUCZYCIELA zawsze:

- Spójnośc wewnętrzna osoby ( jednośc zachowań i postaw, stabilizacja wewnętrzna osoby)
- Bezwzględne szanowanie drugiej osoby
- Kompetencja profesjonalna
- Dobry kontakt emocjonalny

- Dostosowanie własnych oczekiwań i zachowań do poziomu innych

7. Zasady etyki nauczycielskiej- ogólne i szczegółowe.

ZASADY OGÓLNE ETYKI NAUCZYCIELSKIEJ

Nauczyciel :
- stanowi wzór osobowości
- uczciwie i rzetelnie przekazuje wiedzę zgodną z prawdą
- szanuje godnośc ucznia w procesie kształcenia i wychowania
- jest tolerancyjny wobec innych światopoglądów i przekonań religijnych
- uczy zasad współżycia społecznego i miłości do Ojczyzny
- uczy poszanowania kultury innych narodów
- wychowuje w szacunku dla każdego życia ludzkiego
- uczy kultury współżycia ze światem przyrody
- kieruje się dobrem ucznia, wybiera odpowiedznie metody nauczania i wychowania,
stosuje obiektywne kryteria oceny
- powinien stale podnosic swoje kwalifikacje zawodowe
- obowiązuje go tajemnica zawodowa


ZASADY SZCZEGÓŁOWE ETYKI NAUCZYCIELSKIEJ

1. Nauczyciel wobec ucznia

- szanuje jego godnośc
- pamięta że głównymi wychowawcami dzieci są rodzice
- troszczy się o rozwój ucznia
- traktuje indywidualnie każdego ucznia
- wspomaga i doskonali ucznia w procesie integralnego rozwoju
- wychowuje swoich uczniów w duchu współdziałania
- uczy poszanowania zasad szlaczetnego wspólzawodnictwa
- inspiruje i pomaga w poszukiwaniu i wyborze tego co dobre dla jego rozwoju
- wychowuje ucznia do odpowiedzialności za własne czyny i ponoszenia konsekwencji
- uczy zasad kultury osobistej
- obowiązuje go obiektywizm, sprawiedliwośc, bezinteresownośc i szacunek w traktowaniu
i ocenie każdego ucznia bez względu na okoliczności
- nie wykorzystuje dla własnych korzyści swojej pozycji zawodowej w stosunku do uczniów
2.Nauczyciel wobec pracowników oświaty

3.Nauczyciel wobec swoich obowiązków

4.Nauczyciel wobec nauki

- ma obowiązek przekazywania uczniom swojej wiedzy zgodnie z prawdą naukową
i z własnym sumieniem
- powinien ujawniac i prostowac wszelkie błedne informacje naukowe podawane
do publicznej wiadomości
- korzystając z cudzych dzieł, opracowań i badań powinien byc w zgodzie z prawem
autorskim i dobrymi obyczajami obowiązującymi w pracy naukowej
- powinien dzielic sie zdobytym doświadczeniem i wiedzą z innymi nauczycielami
- może zdobywac stopnie awansun zawodowego i stopnie naukowe
- powinien uczestniczyc w różnych formach dokształcania i doskonalenia


8. Elementy wzorca moralnego nauczyciela.

Wzorzec moralny nauczyciela :

1. Aspiracje perfekcjonistyczne
2. Otwartość (plastyczność) umysłu
3. Dyscyplina wewnętrzna
4. Tolerancja
5. Aktywność
6. Odwaga cywilna
7. Uczciwość intelektualna
8. Odpowiedzialność za słowo
9. Uspołecznienie
10. Wrażliwość estetyczna, poczucie humoru

9. Zasady kodeksu etycznego nauczyciela.

KODEKS ETYCZNY NAUCZYCIELA:

* Pamięta, że wychowuje przede wszystkim własnym przykładem.
* Pamięta, że uczeń - nawet najmniejszy - jest CZŁOWIEKIEM.
* Postępuje zgodnie ze swoimi słowami.
* Nigdy nie zapomina, że szkoła - a więc i on - jest dla ucznia.
* Uczy nie dla wiedzy, ale dla życia.
* Jeśli nie kocha uczniów - powinien zmienić zawód.
* Traktuje wszystkich uczniów równo.
* Ocenia sprawiedliwie, uwzględniając jednak wkład pracy ucznia.
* Nigdy nie poniża godności ucznia.
* Nie kompromituje się prowadzeniem nieprzygotowanych zajęć.
* Pamięta, że w każdej chwili spędzanej z uczniami jest wychowawcą.
* Wie, że może pomóc tylko uczniom, których zna zalety i wady.
* Dąży do profesjonalizmu.
* Uczy się od lepszych od siebie, a słabszym pomaga.
* Nie traktuje rodziców uczniów protekcjonalnie - wie, że dla nich pracuje.
* Korzysta z doświadczeń innych i dzieli się własnymi.
* Wie, że niesprawdzona na czas klasówka jest rodzajem oszustwa.
* Myśli samodzielnie, umie działać wspólnie.
* Ma świadomość, że niezależnie od swojej specjalności zawsze jest również nauczycielem języka ojczystego.
* Wie, że niektóre dzieci są jak zaszyfrowane zamki, stara się do nich dobrać właściwy klucz.
* Ma świadomość, że niektórzy uczniowie mogą go przerosnąć i ułatwia im to.
* Dba o swój wygląd zewnętrzny - to jeden ze środków wychowawczych.
* Okazuje uczniom i innym nauczycielom życzliwość.
* Zostawia własne problemy w domu.

10.Wartości moralne nauczyciela.

WARTOŚCI MORALNE NAUCZYCIELA:

- Prawdomównośc (ma wyjątkowy wpływ na autorytet, człowiek szczery)
- Odpowiedzialnośc (przed sobą i za ucznia)
- Sprawiedliwośc (równe,uczciwe i moralne traktowanie wszystkich uczniów)
- Tolerancja (poszanowanie poglądów,zachowań i wyglądu )
- Wyrozumiałośc(słuchanie ucznia,próba zrozumienia)