Krew

Funkcja krwi: a)transportująca -gazy oddechowe (tlen przez erytrocyty, CO2 przez osocze) -różne substancje regulacyjne hormony, enzymy, witaminy -składniki odżywcze z przewodu pokarmowego do kom. -zbędne produkty przemiany materii, które są wytwarzane przez kom np. mocznik, kwas moczowy, amoniak b)obronna- leukocyty zwalczają bakte, wir i szkodliwe subst c)termoregulacyjna- krew ochładza narządy, które wytwarzają dużo ciepła np. mózg Skład krwi: OSOCZE 55%:związki nieorg. w postaci jonów, H2O, kwas moczowy, mocznik, amoniak, zbędne prod przemiany materii substancje regulujące (hormony, witaminy, enzymy), związki organiczne (cukry, lipidy, białka) SKŁADNIKI MORFOTYCZNE: trombocyty, erytrocyty, leukocyty: granulocyty (kwasochłonne, zasadochłonne, nadrochłonne) i agranulocyty (monocyty i limfocyty) hematokryt-stosunek objętości krwinek głównie erytrocytów do całkowitej objętości krwi. Skład i funkcja osocza Białka znajdujące się w osoczu krwi dzielą się na: A) albuminy decydujące o właściwej ilości krwi i utrzymuje ciśnienie hydrostatyczne; mają wpływ na ciśnienie osmotyczne. B) globuliny decydują o przebiegu procesów odpornościowych. C) fibrynogen rozpuszczalne, włókniste białka, które przy skaleczeniach zmieniają się w fibrynogen, bierze udział w krzepnięciu krwi. D) heparyna zapobiega tworzeniu zakrzepów SUROWICA ? osocze pozbawione fibrynogenu ERYTROCYTY Prawidłowe stężenie erytrocytów to 4,5-5 mln /1ml, mężczyźni posiadają wyższe stężenie. Erytr są największą grupą krwinek, ponieważ transportują tlen potrzebny do oddychania tlenowego. Najważniejszym ich składnikiem jest hemoglobina. Erytrocyty nie posiadają jąder komórkowych i mitochondrium, aby zaoszcz energię i zmieścić w nich więcej tlenu. Jądro komórkowe bierze udział w podziale komórki, więc erytrocyty się nie dzielą. Erytrocyty powstają w czerwonym szpiku kostnym (w kościach mostka, czaszki, miednicy). Proces ten nazywa się erytropoezą. Erytrocyty żyją około 20 dni, a potem rozkładane są w śledzionie i wątrobie. Oddychają beztlenowo, ponieważ nie mają mitoch. Ich substratem tlenowym jest glukoza. Do prawidłowego powst erytrocytów potrzebne są witaminy, B 1 i kwas foliowy. Przy zbyt małej ilości erytrocytów następuje anemia (niedokrwistość) ? powoduje ją zła dieta uboga w żelazo. Charakteryzuje się krwot zewnętrznymi i wewnętrznymi. Istnieje również choroba zwana anemią złośliwą, której przyczyną są wadliwe geny. Jej skutkiem jest osłabienie organizmu. LEUKOCYTY Leukocyty pełnią funkcję obronną, przed antygenami. Posiadają zdolność fagocytozy i mogą wytwarzać nibynóżki. Leukocyty mają cienkie błony komórkowe, co umożliwia im zmienianie kształtu i przechodzenie przez ściany naczyń krwionośnych. Rodzaje leukocytów: -granulocyty- powstają w szpiku kostnym, posiadają specyficzne jądro komórkowe o nieregularnych kształtach. W ich cytoplazmie znajdują się ziarnistości. Największą ich grupą są neutrofile (ok. 60%) - komórki, które są pierwszą linią obrony, niszczą antygeny i obumarłe komórki. Duża ich ilość występuje w z ranionym organizmie. Granulocyty kwasochłonne, których ilość wzrasta przy alergiach i zakażeniach pasożytami (ok. 3%) -agranulocyty- są dużymi komórkami, które nie zawierają ziarnistości, owalne lub nerkowate. Monocyty (ok 6%) mogą się przekształcać w makrofagi albo plazmocyty. Komórki te niszczą antygen. Limfocyty 25-35% biorą udział w powstawaniu przeciwciał. Są dwa główne rodzaje leukocytów, rodzaj zależy od miejsca ich powstania: -limfocyty T ? fagocytują antygen -limfocyty B ? tworzą przeciwciała BIAŁACZKA- choroba, przy której powstaje duża ilość leukocytów, nie pełniących żadnej funkcji. Jest to choroba nowotworowa spowodowana wadami w szpiku kostnym, skutkami tej choroby są brak odporności, zmniejszona ilość erytrocytów, (czego efektem jest anemia), zbyt małe ilości trombocytów powodujące zmniejszoną krzepliwość krwi. TROMBOCYTY(płytki krwi) powinno ich być 150-400 tys. w 1 ml, są to fragmenty dużych komórek powstających w szpiku kostnym, krążą w krwi krótko (8-10 dni), po czym są zatrzym i rozkładane w śledzionie. W związku z ich zbyt małą ilością występuje skaza krwotoczna, która charakteryzuje się zmniejsz krzepliwością krwi, przy tej chorobie łatwo powstają siniaki. Krzepnięcie krwi obejmuje szereg reakcji enzymatycznych, których efektem jest powstanie skrzepu pokrywającego uszkodzone naczynie krwionośne i zabezpieczającego organizm przed utratą krwi. W reakcjach tych towarzyszą substancje znajdujące się w osoczu krwi, w cytoplazmie, płytkach krwi, śródbłonku naczyń krwionośnych. Powstanie skrzepu 1.wokół uszkodzonego naczynia gromadzi się duża ilość tromb,tworzących czop płytkowy ograniczający doraźnie wypływ krwi. 2. w obrębie tego czopu zlepione ze sobą trombocyty ulegają rozpad, a z ich cytoplazmy zostają uwolnione substancje dokurczające naczynia krwionośne, zostaje uwolniona trombokinaza płytkowa. 3. trombokinaza w obecności jonów wapnia działa na zawartą w osoczu protrabinę, która jest enzymem nieaktywnym i przekształca się w aktywną trombinę. 4. trombina katalizuje przemiana rozpuszcz białka znajdującego się w osoczu fibrynogenu w nierozpuszczalną fibrynę. 5. włókna fibryny łączą się ze sobą i tworzą trójwymiarową siateczkę w oczkach, której odkładają się elementy morfotyczne wypływające wraz z krwią. 6. włókna fibryny obkurczają się powodując wyciśnięcie surow i powstanie suchego skrzepu, skutecznie tamującego wypływ krwi. Po zagojeniu rany skrzep zostaje rozpuszczony przez białko znajdujące się w osoczu. W krzepnięciu krwi istotną rolę odgrywa witamina K, jest potrzebna do wytw przez wątrobę protrąbiny, jej niedobór pow niewłaściwą krzepl krwi. Obniżona krzepl powoduje niską temp. Przyczyny chorób układu krążenia - wrodzone wady budowy m. in. serca - złe nawyki żywieniowe (za dużo tłuszczów zwierzęcych) - życie w stresie - komplikacje pochorobowe - brak aktywności fizycznej -skażenie powietrza (palenie tytoniu ? powoduje zwiększenie ciśn krwi), - picie alkoholu MIAŻDŻYCA ? (arterioskleroza) rozwija się głownie w tętn Najczęściej atakuje aortę, tętnice wieńcowe i mózgowe. Miażdż powoduje odkładanie się cholesterolu, efektem tego jest ogranicz przepływ krwi, wzrost ciśn. Odkładanie się cholesterolu sztywnienie naczyń krwionośnych, a także zaczopowanie naczynia, po którym następuje martwica. Zawał serca jest spowodowany zaczopowaniem układu wieńcowego, który odżywia serce (zawałowi towarzyszy martwica serca). CHOROBA WIEŃCOWA ? dotyczy światła naczyń wieńcowych. Objawami choroby wieńcowej są: bóle zamostkowe, duszności, zimny pot i niepokój. Występuje przy silnym stresie, wysiłku fiz, otyłości, po spożyciu dużej ilości pokarmów, palenie papierosów, picie alkoholu. UDAR MÓZGU ? ograniczenie przepływu krwi przez tętnice mózgowe i w efekcie niedotlenienie mózgu. Powoduje to utratę pamięci, zaburzenia czucia, paraliż, zgon. CHOROBA NADCIŚNIENIOWA - długo i trwale utrzymujące się nadciśn krwi powoduje przeciążenie serca (ciśnienie 100/150). To może prowadzic do pękania naczyń serca, najgorsze jest pękanie naczyń, które ukrwiają mózg (wylew). Objawy: zawroty głowy, szum w uszach, zaburzenia widzenia, krwotoki z nosa. Limfa- przefiltrowany płyn tkankowy, zamknięty w systemie naczyń limf, ma skład podobny do osocza krwi, jest w niej jednak mniej białek i innych cząsteczek wielkocząsteczkowych. Płyn klarowny o żółtym zabarwieniu. Skład limfy jest różny i zależy od miejsca, w którym powstaje i stanu fizjolog narządów- zawartością białek, tłuszczów i składników morfotycznych. Zawiera fibrynogen dzięki czemu może krzepnąc Układ Limfatyczny: a)naczynia limfatyczne: przewody (lewy i prawy), włosowate naczynia limfae, żyły limfatyczne b)narządy limfatyczne: węzły chłonne, gródki chłonne, śledziona, migdałki, grasica Funkcje układu limfatycznego (pełni on 2 podstawowe funkcje): a)transportowe- transportuje sole mineralne, limfocyty, odgrywa istotną rolę w transporcie tłuszczy; białka osocza (wytwarzane w wątrobie) b)powstawanie limfy- powstaje w różnych narządach i tkankach w sąsiedztwie włosowatych naczyń krwionośnych; warunkiem jej powstawania jest wysokie ciśn utrzymujące się w naczyniach włosowatych i wtedy niektóre składniki osocza zostają wypychane z naczyń włosowatych do wolnych przestrzeni między tkankami; glukoza, aminokwasy, sole mineralne i niewielkie białka, leukocyty ? to tworzy płyn tkankowy. Jego nadmiar przechodzi do naczyń limf i tworzy limfę (przefiltrowany płyn tkankowy). Krążenie limfy: -Jednym z mechanizmów powodujących krążenie limfy jest skurcz limfy. -Zmiany ciśn na klatce piersiowej (limfa jest tłoczona do większych naczyń limfatycznych) Węzły chłonne ? są to filtry, w których znajdują się leukocyty (oczyszczają organizm z antygenów) . Palenie papierosów powoduje zatkanie naczyń krwionośnych przez substancje smoliste, a przez to subst. toksyczne mogą się wydostać z organizmu. Są gromadzone, a niektóre z nich mają działanie rakotw. przeciwciało - (immunoglobulina) białko odpornościowe występuje w osoczu krwi, a produkowane przez układ immunologiczny (limfocyty B) antygen ? każda obca substancja, która wnika do naszego organizmu drogą poza elitową i wywołuje reakcje immunologiczną. Etapy aglutynacji: 1. rozpoznanie określonego antygenu przez określone przeciwciało 2. zlepienie antygenu przez przeciwciało 3. lizo-rozpad antygenu 4. fagocytoza ? pożarcie antygenu przez komórki żerne.