Skrypt z 2 modułu kursu ECDL.

UŻYTKOWANIE KOMPUTERÓW
ŚRODOWISKO PRACY

Pierwsze kroki

Zacznijmy od podstawowych umiejętności i wiedzy o komputerze. Otóż aby nasz komputer był zabezpieczony przed przepięciami sieciowymi musimy używać listwy stanowiskowej.Ma ona wbudowane specjalne bezpieczniki - bez niej nie wolno uruchamiać komputera. Gdy listwa jest już włączona możemy wcisnąć przycisk startu komputera.Jeśli lampka kontrolna na monitorze nie świeci się należy włączyć monitor.
Przy wyłączaniu komputera należy pamiętać że nigdy nie wolno robić tego "nagle" (tzn. wyciągając np. kabel z kontaktu) -grozi to zniszczeniem dysku twardego i utratą danych, albo i spaleniem komputera. W przypadku zbliżającej się burzy-błyskawic,należy wyłączyć na ten czas komputer. Nie tylko przez zwyczajne zamknięcie, lecz wyłączyć ponadto kabel z gniazdka w ścianie, a także łącze telefoniczne. Uderzenie pioruna w pobliżu może zniszczyć twój komputer, a przynajmniej modem, i spalić łącze ? stałe oraz łącze telefoniczne przy modemie.
Podobnie też, ilekroć opuszcza się mieszkanie na parę dni lub dłużej, należy wyłączyć kabel oraz łącze sieciowe ze ściany.
Tyle o bezpieczeństwie.Przejdźmy do standardowego wyłączania. W systemach operacyjnych typu Windows najprościej jest wyłączyć komputer wciskając lewy Alt F4. Innym sposobem jest wciśniecię "startu" i wybranie opcji "wyłącz komputer".Następnie wybieramy przycisk "wyłącz".Oczywiście musimy pamiętać o tym żeby przed wyłączniem zamknąć wszystkie używane programy. Następnie wyłączamy listwę stanowiskową.
Restart komputera czyli wyłączenie go i włączenie na nowo używany jest po to aby zapisały się nasze wprowadzone dane (np. niektóre nowo zainstalowane programy wymagają restaru aby w pełni działały); również przy instalowaniu wszelkich sterowników wymagane jest od nas zrestarowanie komputera. Często zdarza się nam, że komputer się może zawiesić - w tym przypadku również używamy restartu.Najłatwiej poprzez jednoczesne naciśnięcie klawiszy Ctrl Alt Delete. Można też wybrać opcję ze "startu" wciskając najpierw "wyłącz komputer", a następnie "uruchom ponownie".
Gdy po zrestartowaniu komputer uruchomia się z powrotem, Windows będzie przed swym ponownym pełnym otwarciem się najprawdopodobniej skanował dysk w poszukiwaniu ?błędu? przy nieprawidłowym zamknięciu komputera. W tej sytuacji trzeba czekać cierpliwie na zakończenie tej procedury ...
Czasem zdarza się nam, że przy pracy z daną aplikacją przestaje pracować poprawnie program. Należy wtedy uruchomić "Menadżera zadań " poprzez jednoczesne wciśnięcie klawiszy Ctrl Alt Delete. Następnie wybieramy zakładkę "aplikacje". W niej powinny wyświetlić się wszystkie uruchomione programy. Klikamy na ten, który się zawiesił ("brak odpowiedzi") i naciskamy przycisk "zakończ zadanie".

Podstawowe informacje i czynności

Aby dowiedzieć się jaki system jest zainstalowany na naszym komputerze i jaka jest jego pamięć RAM należy :
1) wcisnąć przycisk "start";
2) wybrać "panel sterowania";
3) a w nim "system".
Po wykonaniu tych zadań jesteśmy w oknie "właściwości systemu" gdzie wyświetlane są na zakładce "ogólne" w/w informacje.
Zmianą konfiguracji pulpitu możemy się zająć dzięki "panelowi sterowania" i nie tylko...
Aby zmienić datę i czas w naszym komputerze możemy to zrobić za pomocą ikony "data i godzina" w panelu sterowania jak i klikając podwójnie na godzinę wyświetlaną na pulpicie. Po wykonaniu wszelkich zmian należy wcisnąć najpierw "zastosuj" potem "ok".
Aby ustawić głośność i wszelkie związane z nią opcje klikamy na ikonę w panelu sterowania, która nosi nazwę "dźwięki i urządzenia audio". Podobnie jak przy ustawianiu daty i czasu po wykonaniu wszelkich zmian należy wcisnąć najpierw "zastosuj" potem "ok".
Opcje wyświetlania dostępne są w panelu sterowania pod ikoną " ekran" jak i pod prawym przyciskiem myszy klikając na pulpit i wybierając "właściwości". Pamiętajmy o wciśnięciu najpierw "zastosuj" potem "ok".

Jeśli chcemy zmienić układ badź język klawiatury na pasku języka klikamy przycisk "język", a następnie wybieramy język.Klikamy przycisk "układ klawiatury", a następnie wybieramy rządany układ.Uwaga jeśli pasek języka nie jest widoczny, klikamy prawym przyciskiem myszy na pasku zadań, wskazyjemy menu "paski narzędzi", a następnie klikamy opcję "pasek języka".
Wszelkie ustawienia klawiatury znajdziemy w panelu sterowania pod ikoną "klawiatura".

Aby sformatować dyskietkę, należy wykonać następujące czynności:
Włożyć dyskietkę do stacji dysków. Jeżeli celem jest usunięcie poprzedniej zawartości i przygotowanie dyskietki do ponownego zapisu, upewniamy się, że nie zawiera ważnych dla nas informacji. Sprawdzamy także, czy dyskietka nie jest chroniona przed zapisem.
W oknie Mój komputer klikamy prawym przyciskiem myszy ikonę "stacji dysków Dyskietka 3,5(A:)" i z listy menu podręcznego wybieramy "formatuj".
W oknie dialogowym "formatowanie" w systemie operacyjnym Windows 98, ME, mamy możliwość wyboru typu formatowania:
Szybkie (wymazywanie) ? polega na usunięciu zawartości folderów (katalogów), plików bez sprawdzenia i kontroli nośnika magnetycznego.
Pełne ? to proces, w którym prócz usunięcia danych następuje odtworzenie struktury ścieżek i sektorów, oraz dokonuje się testowanie nośnika magnetycznego.
Kopiuj tylko pliki systemowe ? polega na skopiowaniu na dyskietkę plików potrzebnych do uruchomienia systemu z dyskietki.
Po kliknięciu przycisku "rozpocznij" następuje proces formatowania. W systemach operacyjnych, np. Windows 98, lub Windows ME, należy zaczekać jeszcze na podsumowanie, w którym uzyskamy m.in. informacje o całkowitym obszarze dysku, ilości bajtów użytych przez pliki systemowe , ilości bajtów w uszkodzonych sektorach oraz ilości bajtów dostępnych na dysku.
Zaawansowany użytkownik może również w szczególnych przypadkach sformatować twardy dysk. Należy wówczas pamiętać o archiwizacji ważnych dla nas danych. Po sformatowaniu twardego dysku należy przygotować się do instalacji systemu operacyjnego (należy pamiętać o przygotowaniu nośników instalacyjnych, jak również sterowników do urządzeń wewnętrznych czy peryferyjnych).
Prócz dyskietek czy twardych dysków istnieją także dyski typu ZIP, przeznaczone do archiwizacji danych. Charakteryzują się one pojemnością od 100 MB do 250 MB (dla porównania, dyskietka typu 3,5 cala ma standardową pojemność 1,44 MB). Na dyskach ZIP można zapisywać dane pod warunkiem, że mamy napęd typu ZIP. Dyski takie możemy również odtwarzać na innych komputerach wyposażonych w ten typ napędu.

Zasoby naszego komputera są systematycznie wzbogacane o nowe oprogramowanie, np. gry, czy też programy niezbędne do pracy lub nauki. Zanim skorzystamy z programu, musimy go najpierw zainstalować. Możemy instalować programy znajdujące się na różnych nośnikach: płytach CD-ROM, dyskietkach oraz twardym dysku komputera. Aby zainstalować program należy wybrać w panelu sterowania ikonę "dodaj/usuń programy" i tam po wybraniu danego programu rozpocznie się instalacja, która może się również odbyć za pomocą nośnika danych- należy więc pamiętać aby go włożyć do stacji. Najczęściej programy można zainstalować za pomocą "setup" wyświetlającego się w folderze programu. Na zakończenie instalacji należy wcisnąc przycisk "zakończ"/"finisz"/"ok"/"koniec". Następnie system przypuszczalnie zaproponuje ponowne uruchomienie komputera w celu konfiguracji plików.
Proces odinstalowania programu jest dokonywany w tym samym miejscu co instalacja. Klikamy lewym przyciskiem myszy nazwę programu, który ma być usunięty oraz przycisk Dodaj/Usuń bądź Zmień/Usuń. Rozpocznie się proces odinstalowania programu.

W sytuacji, gdy chcemy naszą pracę udokumentować, bądź za pomocą zrzutów ekranowych pokazać sposób wykonania danej czynności klawisz "print screen" jest bardzo przydatny. Print Screen służy do ściągania obrazu całego ekranu do schowka. Uzyskany w ten sposób obraz możemy bezpośrednio wkleić do dokumentu tekstowego (np. Microsoft Word) lub edytora grafiki (Microsoft Paint).
Aby wykonać takie zadanie, naciskamy na klawiaturze klawisz "print screen". Następnie należy go wkleić do wybranego programu (np. Microsoft Word, Microsoft Paint) za pomocą kombinacji klawiszy Ctrl V lub wybierając na pasku menu w edytorze tekstu lub edytorze grafiki opcję Edycja/Wklej.
Jeżeli chcemy wykonać zrzut tylko aktywnego okna, korzystamy z kombinacji klawiszy Alt PrintScreen.

Jeżeli pracując z komputerem napotkamy na problemy, których rozwiązanie sprawia nam kłopot, możemy skorzystać z zasobów informacji, które są w zasięgu ręki. System pomocy dostarcza informacji i podaje instrukcje krok po kroku, jak korzystać z systemu oraz jak usunąć ewentualne problemy, pojawiające się w trakcie pracy. Treść plików pomocy jest bardzo obszerna, począwszy od instrukcji, jak posługiwać się systemem, poprzez naukę i sposób wykorzystania nowych funkcji, aż po akcesoria i sposób ich wykorzystania w pracy z komputerem.
Jeśli będziemy chcieli skorzystać z tej opcji wystarczy wybrać w "starcie" -"pomoc i obsługa techniczna".

Edycja tekstu

Do stworzenia dokumentu potrzebujemy dowolnego edytora tekstu. Napisany tekst możemy formatować (zmieniać rozmiar czcionki, jej krój, styl czy kolor), możemy jego fragmenty kopiować, wklejać fragmenty innych dokumentów, jak również dodawać grafikę.Aby włączyć dany program należy wcisnąć "start", z listy menu przejść wskaźnikiem myszy do opcji "programy", z kolejnej podlisty wybrać właściwy program służący do edycji tekstu (np. WordPad, Word lub inny dostępny edytor tekstu).
Tworzenie dokumentu tekstowego może zabrać nam sporo czasu. Dlatego też, aby nie utracić naszych danych, należy pamiętać o zapisaniu pliku. W tym celu należy kliknąć na pasku menu przycisk "plik", z listy menu wybrać "zapisz jako". W oknie dialogowym, które się nam pojawi wybieramy miejsce zapisu; nadajemy nazwę plikowi w polu tekstowym "nazwa pliku"; w polu "zapisz jako typ" sprawdzamy, jaki typ pliku zostanie przypisany naszemu dokumentowi, najczęściej zostawiamy ustawienie domyślne programu.
Końcowym elementem jest zatwierdzenie operacji przyciskiem "zakończ".

Zapisując wprowadzane zmiany, stosujemy polecenie Zapisz lub Zapisz jako. Różnica pomiędzy tymi sposobami zapisu polega na tym, że po wybraniu Zapisz, informacje są zapisywane w istniejącym pliku, pod tą samą nazwą, a po wyborze Zapisz jako, pojawi się okno, umożliwiające nam zapisanie tego samego dokumentu pod inną nazwą.

Jeśli zakończyliśmy pracę nad dokumentem zamykamy go, wybierając na pasku menu przycisk "plik/zamknij" lub klikając lewym przyciskiem myszy przycisk "zamknij" znajdujący się na pasku tytułu.

Praca z ikonami

W wyglądzie naszego komputera dużą rolę odgrywają ikony reprezunteujące rózne pliki, katalogi, aplikacje itp. Dzięki nim poruszamy się łatwiej po oknach i szybciej znajdujemy to czego potrzebujemy. W menu "mój komputer" są ikony:
dysków twardych stacji dysków cd/dvd stacji dyskietek
dysków wymiennych zainstalowanych kamer zainstalowanych aparatów

Na pulpicie znajdziemy takie ikony jak:
kosz internet moje dokumenty
i wiele innych w zależności od naszych upodobań.
Ikony powyżej przedstawiają kolejno folder i folder udostępnionyw sieci, moje obrazy, moja muzyka, moje filmy,drukarkę i drukarkę udostepnioną w sieci oraz dokument tekstowy.
Oczywiście ikon jest o wiele więcej, ale nie sposób ich wszystkich przedstawić jak i opisywać każdą kolejno.

Aby przenieść ikonę w inne miejsce na pulpicie należy kliknąć lewym przyciskiem myszy na wybraną ikonę i przytrzymać przenosząc je w końcowe miejsce. Następnie można zwolnić przycisk.

Jeśli chcemy uruchomić jakiś plik, katalog itp. z pulpitu - należy kliknąć 2 razy szybko lewym przyciskiem myszy na dany folder/ikonę... bądź też pod prawym przyciskiem myszy mamy opcję "otwórz".


Aby utworzyć skrót należy prawym przyciskiem myszy kliknąć na to do czego chcemy mieć dostęp za pomocą skrótu i wybrać opcję "utwórz skrót".

Praca z oknami

W oknach mamy różne elementy składowe...
Pierwszym z nich jest pasek tytułowy znajdujący się u góry każdego okna Windows. Pojawiają się na nim informacje o nazwie uruchomionego programu i otworzonego w nim dokumentu lub dane dotyczące otwartych folderów. Pasek menu w Windows (a także w wielu napisanych dla tego systemu programach) przy górnej krawędzi każdego okna znajduje się pasek zawierający listę menu. W każdym z nich (rozwijać je można kliknięciem myszy) kryje się grupa poleceń lub ustawień, które należą do danego tematu. Np. w menu "edycja" znajdują się polecenia do kopiowania lub wklejania.
Pasek narzędzi - programy mają często jeden lub więcej pasków, na których znajdują się ikony. Klikając na nie, wydaje się polecenie, które inaczej jest dostępne tylko poprzez menu programu.
Pasek stanu jest to przestrzeń w dolnej części okien folderów lub programów zawierająca krótką informację na temat zawartości folderu lub stanu działania aplikacji. Np. Eksplorator Windows pokazuje tam ilość wolnego miejsca na dysku twardym.
Pasek przewijania -jeżeli zawartość okna nie mieści się w nim w całości, wówczas przy prawej i/lub dolnej krawędzi okna pokazuje się pasek przewijania. Na jego końcach znajdują się strzałki. Paskami można się posługiwać na kilka sposobów. Jeden polega na kliknięciu na jedną ze strzałek - zawartość okna przewinie się wtedy w przeciwnym kierunku. Aby szybciej przewijać zawartość okna, wystarczy najechać kursorem na ruchomy suwak i przy wciśniętym lewym przycisku przesunąć go do wybranego położenia. Trzecia możliwość przewijania to klikanie na pasku powyżej, poniżej lub obok suwaka.

Okna w windowsie możemy zmieniać pod zwględem wyglądu. Na pasku tytułowym okna po prawej stronie znajdują się 3 elementy. Pierwszym możemy zwinąć okno do paska zadań. Następnym można zmniejszyć okno bądź zwiększyć jeśli wcześniej było już zmniejszone. Czerwonym przyciskiem z krzyżykiem możemy zamknąć okno.
Przenosimy okna za pomocą myszki. Klikamy lewym przyciskiem na pasek tytułowy i nie zwalniając go przenosimy okno w wybrane miejsce.
Rozmiar natomiast możemy zmienić za pomocą najechania kursorem na krawędź okna i za pomocą strzałek możemy powiększyć, pomniejszyć, wydłużyć, skrócić, poszerzyć bądź zwęzić okno.

Jeśli mamy otwarte więcej niż jedno okno, to poruszać się między wszystkimi można za pomocą paska zadań, na którym to wszystkie otwarte okna są wyświetlone jako zminimalizowane. Wystarczy kliknąć lewym przyciskiem myszy na dane okno wybierając je na pasku zadań i nasze okno zmaksymalizujemy.

ZARZĄDZANIE PLIKAMI

Podstawy

Aby otworzyć wizualizację struktur hierarchicznych należy prawym przyciskiem myszy nacisnąć na dany folder/katalog, plik, napęd dysku albo dysk ... z menu podręcznego wybrać "eksploruj".W lewym panelu okna będzie wyświetlona wizualizacja struktury hierarchicznej.


Sposobów przechowywania danych (plików, katalogów) przez system operacyjny jest kilka...Należy wytłumaczyć w jaki sposób się przechowuje.Dysk twardy ? jeden z typów urządzeń pamięci masowej, wykorzystujących nośnik magnetyczny przechowuje dane. Nazwa "dysk twardy" (hard disk drive) powstała w celu odróżnienia tego typu urządzeń od tzw. "dysków miękkich", czyli dyskietek (floppy disk), w których nośnik magnetyczny naniesiono na elastyczne podłoże, a nie jak w dysku twardym na sztywne. Dyski CD są nośnikami pamięci, na które wcześniej trzeba nagrać nasze dane. Nagrywanie na płyty jest możliwe tylko wtedy gdy mamy zainstalowany napęd CD-RW.

Katalogi/foldery

Czasem ciężko jest nam odnaleźć dane foldery. Do tego bardzo przydaje nam się poruszanie po drzewach katalogów. Wyświetlone są w nim wszystkie foldery w danym katalogu i jego podfoldery. Aby otworzyć takie drzewo należy prawym przyciskiem myszy kliknąć na wybrany folder/katalog i wybrać "eksploruj". Owtorzy nam się drzewo katalogu, na którym możemy wybrać lewym przyciskiem myszy to co chcemy otworzyć. Plusy przy folderach w katalogach oznaczają, że nie są one rozwinięte-należy na nie kliknąć, aby je rozwinąć. Natomiast minusy dają nam do zrozumienia, że nic więcej nie znajdziemy w tym folderze oprócz tego co się wyświetliło.

Skoro mowa o tym jak znaleźć foldery, to może powiem jak je stworzyć. Po co są foldery? Do tego aby utrzymać ogólny porządek w swoich danych. Każdy folder można nazwać według swoich upodobań, z tym że żaden nie może się nazwywać tak samo jak się nazywa już stworzony wcześniej folder. Klikamy prawym przyciskiem myszy w miejscu, w którym chcemy stworzyć folder/katalog. Wybieramy z menu podręcznego "nowy", a następnie "folder". Potem go nazywamy i gotowe. Jeśli chcemy do niego wrzucić inne foldery - czyli podfoldery kolejność wykonywanych zadań jest taka sama, pamiętając o tym, że najpierw należy otworzyć utworzony wcześniej folder aby w nim zapisać nowy.

Jeśli chcemy dowiedzieć się gdzie nasz folder się znajduje, jaką ma wielkość i jak się nazywa oraz dużo innych informacji, wystarczy kliknąć na niego prawym przyciskiem myszy i wybrać opcję " właściwości" . Tam też możemy przypisac naszym folderom ikonkę, po której łatwo znajdziemy dany folder.

Praca z plikami

No własnie... foldery/katalogi itp. możemy poznać najszybciej zwłaszcza po ich ikonach.
Natomiast pliki różnego typu możemy poznać dodatkowo za pomocą ich rozszerzeń. Na przykład plik tekstowy jest plikiem, którego zawartością jest tekst. Tego rodzaju pliki są najczęściej tworzone w edytorach tekstu i mają zwykle rozszerzenie .txt Nie są w nich jednak zachowane informacje o formatowaniu tekstu i mogą być kłopoty z poprawnym wyświetleniem polskich znaków.
Inny plik odpowiedzialny za obraz to plik graficzny, który zawiera obraz stworzony w programie graficznym. Pliki graficzne mają różne rozszerzenia określające ich właściwości (głównie paletę kolorów oraz zastosowaną kompresję). Np. plik graficzny o rozszerzeniu .gif (mówimy o nim plik w formacie GIF) może zachować informacje maksymalnie o 256 kolorach, podczas gdy .tif (TIFF) o 16,7 milionach. Dodatkowo niektóre z formatów plików graficznych mogą być skompresowane (np. formaty TIFF i JPEG), dzięki czemu zajmują mniej miejsca na dysku twardym. Por. PCX, BMP.
Za dźwięk odpowiada plik dźwiękowy , w którym przechowywana jest informacja dźwiękowa - jako nuty (MIDI), dźwięk w formacie Wave, dźwięk skompresowany (MP3). Pliki dźwiękowe i ich rodzaje rozróżniamy po rozszerzeniach (np. .paf).
Do filmów są pliki multimedialne zawierająe więcej niż jeden sposób przekazywania informacji. Najpopularniejszymi formatami multimedialnymi są AVI, MPEG.
Pliki skompresowane to archiwa przygotowywane przez programy kompresujące. Po wykonaniu procesu archiwizacji (często zwanego kompresowaniem) dane źródłowe zajmują mniej miejsca i umieszczone są zwykle w jednym pliku o charakterystycznym rozszerzeniu (np. .zip .ace czy .rar).
Plik tymczasowy to taki, który tworzony jest na dysku twardym komputera tylko na określony czas, a następnie kasowany. Pliki tymczasowe tworzy często system operacyjny oraz niektóre aplikacje, takie jak np. edytory tekstu, które przechowują w nich kopie edytowanych dokumentów. Pliki tymczasowe najczęściej mają rozszerzenie .tmp lub ich nazwa poprzedzona jest znakiem ~ (tylda).

Aby określić ile plików znajduje się w danym folderze wraz z podfolderami należy kliknąć prawym przyciskiem myszy i wybrać "właściwości". Ukarze nam się ilość plików.

Jeśli chcemy zmienić atrybuty pliku, to również znajdziemy to we właściwościach pliku - zaznaczając odpowiednie pola.
Plik tylko do odczytu może być odczytywany lub kopiowany. Jeśli wprowadzone zostaną w nim zmiany, można je zapisać, tylko jeśli plikowi zostanie nadana nowa nazwa.
Natomiast plik archiwalny jest to plik, który ma nadany atrybut archiwalny czyli taki który przydzielany jest każdemu nowo utworzonemu plikowi, a także każdemu plikowi, którego zawartość została zmodyfikowana od czasu utworzenia ostatniej kopii zapasowej.

Czasem w poszukiwaniu jakiegoś pliku ciężko jest nam go odnaleźć. Jednym ze sposobów na to jest sortowanie plików. W miejscu, w którym znajduje się plik klikamy prawym przyciskiem myszy i wybieramy "rozmieść ikony wegług", a następnie wybieramy lewym przyciskiem myszy według czego chcemy je ustawić pokolei. Np. wg: nazwy,rozmiaru, typu pliku bądź daty modyfikacji. To tyle o porządkach w plikach.

Teraz zajmijmy się wiedzą na temat rozszerzeń plików... Aby nasze dane były otwarte we właściwym programie, decyduje o tym rozszerzenie pliku. Np. jeśli tworzymy jakiś dokument tekstowy musimy w nazwie zaznaczyć .txt . Takie zadania przeważnie wykonuje sam program, w którym go tworzymy, ale my jeśli chcemy żeby ten dokument był np. stroną internetową na końcu pliku trzeba napisać .htm lub .html. Takie są ogólne zasady rozszerzeń - jaki koniec w nazwie pliku taki program go otworzy. Poniżej przedstawiam tabelę z niektórym rozszerzeniami plików, opisem co to za plik i jaki program go otwiera. Ogólnie nie ma reguły na rozszerzenia. Trzebe mieć wiedzę na ten temat i pamiętać jak nazwać plik aby go otworzył żądany program.

-ROZSZERZENIE
-OPIS
-POTRZEBNY PROGRAM
.adp
projekt programu MS Access
Microsoft Access

.ai
plik graficzny programu
Adobe Illustrator
zalecany: Adobe Illustrator
inne: CorelDRAW, XnView (podgląd)

.arj
plik skompresowany
każdy dobry paker, Total Commander

.asf
plik wideo (Advanced Systems Format
playery np: Windows Media Player (domyślny dla Windows), BESTplayer, ALLPlayer

.avi
plik wideo
player i dodatkowo odpowiednie kodeki (najlepiej codec-pack)

.bmp
plik graficzny
dowolna przeglądarka plików graficznych

.dll
plik biblioteki
pliki z tym rozszerzeniem są używane przez system operacyjny lub inny program i nie są uruchamiane przez użytkownika

.dot
szablon dokumentu Word
Microsoft Word, OpenOffice.org

.htm .html
strona www
dowolna przeglądarka internetowa (domyślna dla Windows Internet Explorer)

.jpeg
plik graficzny
przeglądarka plików graficznych np. IfranView

.jpg
plik graficzny
przeglądarka plików graficznych np. IfranView

.mid .midi
plik dźwiękowy MIDI
program do odtwarzania muzyki (domyślnie dla Windows Windows Media Player)

.mp3
plik dźwiękowy
program do odtwarzania muzyki (domyślnie dla Windows Windows Media Player)

.mpg, mpe, mpeg
plik wideo MPEG
playery np: Windows Media Player (domyślny dla Windows), BESTplayer, ALLplayer

.pdf
dokument (tekst i/lub grafika)
Adobe Acrobat Reader (odczyt), eksport dokumentów do tego formatu jest możliwy np. za pomocą programu Adobe Acrobat (komercyjny, również odczyt) lub pakietu OpenOffice.org (tylko eksport)

.rar
plik skompresowany (archiwum)
zalecany: WinRAR
inne: IZArc, Total Commander

.rtf
dokument tekstowy
Większość edytorów tekstów np: WordPad, Word, OpenOffice.org

.txt
plik tekstowy
każdy edytor tekstukażdy edytor tekstu

.wma
plik dźwiękowy Windows Media Audio
programy do odtwarzania muzyki np: Windows Media Player (domyślny dla Windows), Winamp

.zip
plik skompresowany
zalecany: WinZip
inne: dowolny paker, Total Commander lub Windows XP

Wracając do samej nazwy folderu bądź pliku- możemy ją zmienić jeśli takie są nasze potrzeby. Wystarczy kliknąć wolno 2 razy na dany plik i wpisać nową nazwę w oknie. Innym sposobem jest prawy przycisk myszy i lewym zaznaczenie - "zmień nazwę", bądź też jak zaznaczymy nasz plik to w lewym panelu okna będzie opcja zmieniająca nazwę.

Kopiowanie, przenoszenie

Często chcemy skopiować nasze pliki lub przenieść je - do tego potrzebna nam będzie wiedza o zaznaczaniu ich w większej ilości. Jeśli potrzebujemy zaznaczyć wszystkie pliki możemy wcisnąć na klawiaturze Ctrl A lub lewym przyciskiem myszy zaznaczyć wszystkie pliki nie zwalniając przycisku do momentu kiedy wszystkie wejdą nam w ciemniejsze(zaznaczone) pole. Natomiast nie zawsze chcemy zaznaczać wszystko. Do tego przydaje nam się opcja z przytrzymanym Ctrl i zaznaczaniem myszką danych plików. Aby plik zaznaczyć pojedynczo wystarczy na niego kliknąć raz.

Wiemy już jak zaznaczyć nasze pliki. Teraz chcemy go skopiować. Wystarczy po zaznaczeniu kliknąć prawym przyciskiem myszy i wybrać opcję "kopiuj" lub na klawiaturze wcisnąć Ctrl C. Następnie w miejscu docelowym klikamy prawym przyciskiem myszy i "wklej" lub Ctrl V. Kopiowanie plików jest dostępne również w lewym panelu okna.

Natomiast jeśli chcemy go przenieść, a nie powielać możemy wybrać opcję pod prawym przyciskiem myszy "wytnij", a w miejscu docelowym wkleić go. Przenoszenie plików jest również dostępne w lewym panelu okna (przenieś ten plik) gdzie można odrazu wybrać miejsce docelowe w oknie dialogowym, które nam się otworzy po kliknięciu.

Umiemy już kopiować nasze pliki. Ta opcja jest dość szczególnie ważna, gdyż w razie awarii naszego komputera możemy stracić niektóre dla nas ważne dane. Aby się zabezpieczyć przed utratą ich możemy utworzyć kopie zapasowe danych plików na przenośnych nośnikach pamięci (np. pendrive usb, płyty cd, dyskietka).
Usuwanie,odzyskiwanie

Czasami zdarza się nam tak, że dane pliki są nam już nie potrzebne. Możemy je usunąć za pomocą klawisza Delete a następnie Enter lub prawym przyciskiem myszy wybierając opcję "usuń". Po wykonaniu tej czynności nasze niepotrzebne pliki znajdą się w koszu.

Jeśli z jakiś przyczyn stwierdzimy, że usunięty plik będzie nam jednak potrzebny, możemy go odzyskać za pomocą opcji pod prawym przyciskiem myszy wybierając "przywróc". Po tej czynności plik powróci do pierwotnego miejsca na dysku.

Natomisat jeśli upewnimy się, że plik nie będzie nam już potrzebny i wszystkie inne pliki w koszu również możemy go opróżnić za pomocą prawgo przycisku myszy - "opróżnij kosz". Jest też możliwość taka, że przy usuwaniu plików możemy je usunąć odrazu nie przenosząc go do kosza. Wystarczy zaznaczyć plik i wcisnąć razem prawy Shift Delete następnie Enter.
Szukanie

Przejdźmy teraz do poszukiwania plików. Aby znaleźć plik, folder na naszym komputerze należy uruchomić w "starcie" - "wyszukaj".Tam należy zaznaczyć czego szukamy. Wpisujemy nazwę i jeśli to powinno wystarczyć klikamy "wyszukaj".

Natomiast jeśli chcemy wyszukać wg zawartości, daty modyfikacji, utworzenia, należy włączyć opcje "zaawansoawego szukania". Do tej opcji możemy dołączyć również wyszukiwanie za pomocą znaków globalnych pozwalających wskazać więcej niż jeden plik za pomocą jednej specyfikacji. Takimi znakami są gwiazdka (*) i znak zapyta-nia (?) . Mogą być one użyte zarówno w nazwie właściwej, jak i w rozszerzeniu i odnoszą się do każdego znaku.
Znak * w nazwie lub w rozszerzeniu oznacza, że od pozycji tego znaku do końca nazwy lub rozszerzenia mogą występować dowolne znaki. Na przykład:
PRZYKLAD.* odnosi się do wszystkich plików, które mają nazwę PRZYKLAD i dowolne rozszerzenie.
A:*.* odnosi się do wszystkich plików na dysku A.
PR*.* odnosi się do wszystkich plików, których nazwa rozpoczyna się od liter PR.
*.TXT odnosi się do wszystkich plików, które mają rozszerzenie .TXT.
Znak ? oznacza, że w tej pozycji może wystąpić dowolny znak.
Na przykład: PRZYKLAD.?? odnosi się do wszystkich zbiorów, które mają nazwę PRZYKLAD i rozszerzenie składające się z dwóch dowolnych znaków.
PRZYKL?.DOC odnosi się do wszystkich zbiorów, których nazwa składa się z tekstu PRZYKL, po którym następuje dowolny znak i które mają rozszerzenie .DOC.

Dobrym sposobem na odszukanie pliku, którego ostatnio używaliśmy jest szybki dostęp do nich poprzez "moje bierzące dokumenty"/"dokumenty". Znajdziemy je w "starcie". Wyświetli nam się tam lista plików, które ostatnio były otwierane.
Kompresja plików

Zacznijmy od pojęcia kompresja plików...Jest to sposób zmniejszenia wielkości plików cyfrowych (głos, tekst, grafika, ruchome sekwencje obrazowe) dla efektywnego wykorzystania przestrzeni pamięciowej w serwerach dyskowych i archiwizatorach. Dopuszcza się kompresję z częściową utratą informacji pierwotnej (kompresja stratna grafiki) lub bez straty informacji źródłowej (kompresja bezstratna) - przy zastosowaniu programów i plików archiwizujących dane.
Wirusy
Podstawy

Wirus komputerowy to krótki program komputerowy, zwykle szkodzący systemowi operacyjnemu i utrudniający pracę użytkownikowi komputera. Każdy wirus ma zdolność samopowielania. Jest to warunek konieczny, aby dany program można było nazywać wirusem.
Wirusy przenoszone są przeważnie w zainfekowanych wcześniej plikach lub w pierwszych sektorach fizycznych dysków logicznych. Proces infekcji polega na odpowiedniej modyfikacji struktury pliku albo sektora. Zainfekowaną ofiarę nazywa się nosicielem, a proces samopowielania replikacją. Długość typowego wirusa waha się w granicach od kilkudziesięciu bajtów do kilku kilobajtów.
W dużym stopniu zależy ona od umiejętności programistycznych jego twórcy.
Od programisty zależą także efekty, jakie wirus będzie wywoływał po zainfekowaniu systemu, na przykład:
-kasowanie i niszczenie danych,
-rozsyłanie spamu,
-dokonywanie ataków na serwery internetowe,
-kradzież danych (hasła, numery kart płatniczych, dane osobowe)
-wyłączenie komputera,
-wyświetlanie grafiki lub odgrywanie dźwięków,
-uniemożliwienie pracy na komputerze,
-umożliwienie przejęcia kontroli nad komputerem osobie nieupoważnionej,
-zmieniać lub uszkadzać dane,
-zakłócać komunikację,
-wyświetlać komunikaty,
-przechwytywać informacje,
-spowalniać pracę systemu,
-zmieniać ustawienia komputera.

Wirus komputerowy w przeciwieństwie do robaka komputerowego do swojej działalności wymaga nosiciela w postaci programu komputerowego, poczty elektronicznej itp. Wirusy wykorzystują słabość zabezpieczeń systemów komputerowych lub właściwości systemów oraz niedoświadczenie i beztroskę użytkowników.

Program antywirusowy to jeden z software'owych niezbędników. Każdy użytkownik komputera powinien mieć zainstalowany w swojej maszynie przynajmniej jeden pakiet antywirusowy. Jego celem jest wykrywanie, zwalczanie, usuwanie i zabezpieczanie systemu przed wirusami komputerowymi, a często także naprawianie w miarę możliwości uszkodzeń wywołanych infekcją wirusową. Współcześnie najczęściej jest to pakiet programów chroniących komputer przed różnego typu zagrożeniami.