Urbanizacja

Na fizjonomię miasta składa się jego układ przestrzenny oraz styl zabudowy.

Układ przestrzenny miasta zależy od okresu, w którym powstało.

Wielkie miasta na całym świecie upodabniają się do siebie, przejmując fizjonomiczne cechy miast północnoamerykańskich.

Miasta europejskie – ich centrum zajmuje historyczna „starówka”, wąskich ulicach z rynkiem, przy którym znajduje się ratusz. Do starówki przylegają młodsze dzielnice o cechach śródmiejskich. Najbardziej na zewnątrz położone są osiedla mieszkaniowe oraz dzielnice przemysłowe.

Miasto muzułmańskie – centrum zajmuje arabska medina z muzułmańską architekturą domów mieszkalnych, meczetami i minaretami. Ulice są tu wąskie, kręte i często kończące się ślepo. Domy mieszkalne nie posiadają okien od strony ulicy.

Miasta afrykańskie – bardzo wyraźne są dzielnice funkcjonalne – przemysłowa, handlowa, administracyjna. Cechą charakterystyczną są różnice tkwiące w zabudowie dzielnic mieszkalnych ludności białej i czarnej.

W rozwijających się miastach wschodniej i południowo-wschodniej Azji widoczne są niektóre cechy miast amerykańskich. Powstają nowoczesne dzielnice śródmiejski.

W krajach słabo rozwiniętych gospodarczo miasto jest miejscem nadziei na poprawę warunków życia.

W krajach słabo rozwiniętych, w krajobrazie wielkich miast znaczące miejsce zajmują slumsy.

Wskaźnik urbanizacji – procent ludności miejskiej w stosunku do ogólnej liczby mieszkańców. (napływ ludności wiejskiej do miast)

Urbanizacja – powolna koncentracja ludności w miastach oraz centralnych strefach aglomeracji spowodowanej zwiększeniem się zapotrzebowania na siłę roboczą w rozwijającym się przemyśle i usługach.

Megamiasta – ogromne miasta liczące po kilkanaście milionów mieszkańców.

Przyczyny eksplozji miast – przeludnienie wsi w wyniku bardzo dużego przyrostu naturalnego. Powoduje głód na ziemie i narastanie nędzy. Wywołuje falę migracji ludności do miast, w których szanse na zdobycie pracy jest znacznie większe.

Slumsy – dzielnice biedy. Nędzne, niewielkie domy, najczęściej pozbawione kanalizacji i bieżącej wody, a niekiedy także elektryczności.

Dzika urbanizacja – powstawanie rozległych obszarów zabudowy mieszkaniowej pozbawianej standardowego wyposażenia technicznego, lokalizowanej głównie w strefie podmiejskiej miasta centralnego.

Charakterystyczną cechą wielkich aglomeracji w krajach wysoko rozwiniętych jest ucieczka zamożnych mieszkańców z centrum na obszary podmiejskie.

Aglomeracja - intensywny napływ ludności wiejskiej, znajdującej prace w rozwijającym się przemyśle. Zespoły miast składające się kilku lub kilkunastu miast tworzących wspólnie jeden „organizm miejski”

Aglomeracja monocentryczna – centrum stanowi dominujące wielkościowo i funkcjonalnie miasto, w którym rozwój budownictwa mieszkaniowego mieszkaniowego usług był wolniejszy niż koncentracja miejsc pracy w zakładach przemysłowych.

Aglomeracja policentryczna – konurbacja – występowanie w pobliżu siebie kilku równorzędnych miast. Żadne z nich ni dominuje nad pozostałymi, wspólnie tworzą zwarty zespół osadniczy.

Megalopolis – strefy podmiejskie poszczególnych zespołów połączone ze sobą tworzą miasto-olbrzym

Kryzys śródmieścia – dekoncentracja przemysłu i usług. Pogłębia się w wyniku napływu do centrum miasta ubogiej ludności.

Suburbia – napływ zamożnej ludności na tereny stref podmiejskich powoduje przekształcenia podmiejskich wsi w przedmieścia.

W systemie osadniczym Polski można wydzielić trzy podsystemy:
- wielkie zespoły miejskie
- miasta o znaczeniu regionalnym
- małe miasta i wsie

System osadniczy Polski charakteryzuje się:
- równomiernym rozmieszczeniem jednostek osadniczych
- ilością dominującą małych miast
- niewielkim zróżnicowaniem wielkości miast średniego i wyższego szczebla
- brakiem wyraźnej dominacji miasta stołecznego nad pozostałymi aglomeracjami.

W Polskich miastach przemysł przestaje być dominującym czynnikiem decydującym o ich rozwoju.

Największe zespoły miejskie wkroczyły w fazę dezurbanizacji.

W osadnictwie wiejskim największe zmiany zachodzą na terenach bezpośrednio sąsiadujących z dużymi aglomeracjami.

Urbanizacja - rozwój i rozbudowa miast. Zespół przemian ekonomicznych, społecznych, kulturowych i przestrzennych, prowadzących do rozwoju miast i obszarów miejskich oraz wzrostu liczby ludności miejskiej i jej udziału w liczbie ludności państwa bądź regionu.
Skutki pozytywne urbanizacji:
• łatwiejszy dostęp do pracy
• możliwość wyboru pracy
• istnienie instytucji oświatowych, kulturowych, opieki zdrowotnej, finansowych, ubezpieczeniowych
• szybkie komunikowanie i przemieszczanie się ludzi
Skutki negatywne urbanizacji:
• przeludnienie
• przestępczość
• bezrobocie, bezdomność
• deficyt wody pitnej
• degradacja środowiska
• głód i obniżenie jakości życia
• choroby
Konurbacja - typ aglomeracji miejskiej. W szerokim rozumieniu dzieli sie na konurbacje, aglomeracje policentryczne oraz miasta bliźniacz