Który z wizerunków Matki Boskiej uważam za typowy.

„Bogurodzica” czy „Lament świętokrzyski”? Maryja jako święta czy zwykła kobieta? Który wizerunek jest typowy dla ideałów średniowiecznych? Moim zdaniem ten pierwszy. Nie jest to jednak moja opinia wyrwana z kontekstu, zechcę udowodnić słuszność mojej racji.

Matka Boska w „Bogurodzicy” jest pośredniczką między Bogiem a człowiekiem. Autor nie zwracał się bezpośrednio do Najwyższego, gdyż według ludzi mu współczesnych czyniłby świętokractwo. Pośrednictwo było charakterystyczne dla średniowiecza. Zwracano się do Marii i świętych (na początku średniowiecza świętym był tylko Jan Chrzciciel), nigdy do samego Boga. Autor pieśni prosi również Jezusa, aby – ze względu na Jana Chrzciciela - dał modlącym szczęśliwe życie na ziemi i wieczność w niebie.

Kolejnym argumentem może być boskość Marii. Ludzie modląc się, zwracali się do niej, więc musieli wierzyć, że jest w niebie z Bogiem. W przeciwieństwie do „Lamentu świętokrzyskie-go”, gdzie autor ukazała Matkę Boga jako zwykłą kobietę, która rozpacza po śmierci swojego syna, w „Bogurodzicy” Maryja jest szczęśliwa i niczego jej nie brakuje, co można poprzeć słowami „Bogiem sławiena” (przez Boga chwalona) czy „Matko zwolena” (wybrana z wielu).

W średniowieczu sprawy ludzkie były sprowadzane do Boga, podporządkowywano Jemu wszystkie strefy kultury. Poglądy te nosiły nazwę teocentryzmu. „Bogurodzica” jest właśnie jego przykładem. Ludzie modlący się proszą Boga o dobra doczesne i spokojną śmierć, powierzają mu swoje sprawy, gdyż wierzą, że to od Niego wszystko zależy.

Większość pisarzy i poetów w okresie średniowiecza to duchowni, którzy nie dbali o sławę i rozgłos, więc swoich dzieł nie podpisywali. Tak zrobił też twórca „Bogurodzicy”. Nie wiemy, kim był, ponieważ się nie podpisał. Kiedyś przypuszczano, że napisał ją święty Wojciech, który żył w X wieku, lecz współcześnie przyjmuje się, że tekst powstał w połowie XIII wieku. Ze względu na sprzeczność dat tekst nie mógł wyjść spod jego pióra.

„Bogurodzica” jest modlitwą jak większość dzieł średniowiecza. Przez cały czas swojego istnienia ludzie śpiewali ją prosząc Boga o potrzebne łaski. Przez pewien okres czasu pełniła funkcję hymnu narodowego. Jej melodia brzmiała podczas bitwy pod Grunwaldem i koronacji Władysława Warneńczyka.

Mam nadzieję, że moje argumenty wystarczą, aby potwierdzić tezę, że to właśnie „Bogurodzica” jest typowa dla średniowiecznych ideałów, gdyż posiada wszystkie charakterystyczne cechy dla tego okresu.