Kultura Odrodzenia, reformacja.

Kultura odrodzenia
1.Geneza i początki renesansu
-Giorgio Vasari użył sformułowania Rinascita del arte ? odrodzenie sztuki. Vasari uznał ze nastąpiło to w państwach włoskich w XVw., zaś Europa pozaeuropejska była zdominowana przez barbarzyńskich Gotów (Germanów)
-w późnym średniowieczu miasta włoskie przeżywały rozkwit, było dużo bogatych ludzi
-w połowie XVw. Do Włoch uciekali greccy myśliciele (w obawie przed łuskami)
-najbardziej znanym przedstawicielem XVw. Renesansu włoskiego był humanista (humanus-ludzki) Giovanni Pico Della Mirandola
2.Odrodzenie w Europie:
-Erazm z Rotterdamu wprowadził studia nad językami a zwłaszcza hebrajskim i greckim
-przedstawiciele literatury francuskiej Michel de Montaigne i Francois Rabelais
-pisarze polityczni Piccola Machiavelli: ?Nie można rządzić przy odmawianiu Ojcze nasz?
3.Renesans w Polsce:
-wczesny renesans można zamknąć w datach 1473 (otwarcie pierwszej drukarni w Krakowie) do 1543r (umarł Kopernik, wydano dzieła: ?w obrotach sfer niebieskich? ?Rozprawa między trzema osobami: panem, wójtem a plebanem? ? Łaski czyli o karze za mężobójstwo?)
- dojrzały renesans można zakończyć śmiercią J. Kochanowskiego- 1584
- najważniejszym, największym dokonaniem polskiego renesansu w dziedzinie sztuki była przebudowa zamku na Wawelu 1507-1536 początkowo przez florenczyka Bartolomeo Berecci a potem przez Benedykta z Sandomierza, m.in. zbudowano tzw Kaplicę Zygmuntowską a w niej nagrobki 2 królów Zygmuntów I i II , szczególnym osiągnięciem była też budowa idealnego miasta renesansowego Zamość

Reformacja,kontrreformacja i reforma katolicka.
1.Pojęcia:
Reformacja-ruch religijny, społeczny, także polityczny występujący przeciw kościołowi katolickiemu, początkowo przeciwko nadużyciom
-kontrreformacja- zwalczanie protestantyzmu
-reformacja katolicka- odnowa kościoła katolickiego, podjęta przede wszystkim na soborze trydenckim
2.Nadużycia w kościele katolickim (zachodnim) u schyłku średniowiecza:
-Niewola Awiniońska
-schizma w kościele zachodnim
-występowali krytycy nadużyć w kościele Johna Wycliffe, Jan Hus
-powszechne nadużycia: symonia, nepotyzm, odpust, świętopietrze,
3.Wystąpienie Marcina Lutra:
-31.10.1517r. Luter rozesłał swoim przyjaciołom 95 tez przeciw odpustom
-1520r. papież Leon X nakazuje Lutrowi wycofanie się ze swoich ?błedów? wówczas Luter publicznie spalił bullę papieską
-papież wyklął Lutra, a sejm Rzeszy w 1521r.nałożył banicję- wyjęty spod prawa
-Luter został ?porwany? przez księcia Saskiego Fryderyka Madrego i osadzony zamku Wartburgu; Luter przetłumaczył tam Nowy Testament, a nst ST na j.niemiecki, a także ożenił się z eks zakonnicą Katarzyną von Bora
4.Rozwój protestantyzmu- kiedy Sejm Rzeszy 1529r. zabronił rozprzestrzenianie pism Lutra część posłów zaprotestowała ? protestantu
-inne wyznanie zapoczątkował Jan Kalwin
-specyficzną przyczyną powstania był konflikt króla Henryka VIII z papieżem
5.Działania katolickie
-kontrreformacja-1540 powstał zakon jezuitów, którego celem było zwalczanie heretyków (Ignacy Loyola)
-sacrum officum- odnowiona inkwizycja
1559- indeks ksiąg zakazanych
-sobór trydencki 1545-1563