Co to jest: Informel, Action painting, O-art, Pop-art, Neofiguracja, Hiperrealizm, Minimalizm, Rzeźby organiczne, Rzeźba ekspresyjna,

Informel - we współczesnym malarstwie jest to nieformalna odmiana abstrakcyjnego ekspresjonizmu. Kierunek charakteryzuje eksperymentalny sposób tworzenia, wykorzystujący najróżniejsze surowce, takie jak: szkoło, drewno, odpadki, piasek, puszki itp. Nie obowiązują reguły, wręcz przeciwnie - artystów interesuje dowolność i indywidualizm tworzenia.
Można powiedzieć, że artyści uprawiający informel nie przedstawiają w swoich dziełach wyobrażenia rzeczywistego, dokładnego, jedynie zaś wyrażają jakieś stany, odczucia, wywołane wrażeniem empirycznym bądź zmysłowym. Poza tym termin ów używany jest niejednokrotnie jako równoznaczny z faszyzmem, szczególnie można to zaobserwować w odniesieniu do Francji.

Action painting (ang.) - sposób malowania charakterystyczny dla ekspresjonizmu abstrakcyjnego, polegający na wykorzystaniu spontanicznego, nieskrępowanego regułami malarskimi gestu bezpośredniego rozlewania farby na płótno. Swój początek miał w Ameryce, w latach 50. XX wieku. Terminu action painting po raz pierwszy użył Harold Rosenberg.
Jackson Pollock (ur. 28 stycznia 1912, zm. 11 sierpnia 1956) ? malarz amerykański, przedstawiciel ekspresjonizmu abstrakcyjnego.
Jackson Pollock odszedł od sztuki figuratywnej i rozwinął swój własny styl tworzenia z charakterystycznym kapaniem farbą na płótno i rozpryskiwaniem jej (tzw. action painting / malarstwo gestu). Była to najbardziej radykalna metoda malarska. Podsumowanie ewolucji ekspresjonizmu; zaczynając od El Greco i Fransa Halsa, kończąc na dokonaniach współczesnych ekspresjonistów i abstrakcjonizmie. Należy tutaj także wspomnieć o malowidłach z groty Altamira (Hiszpania) oraz monumentalnych, odkrytych w 1940 roku we Francji, malowidłach z groty Lascaux, ktore powstawały w podobny sposób; Malowidła zostały wykonane farbami ziemnymi i zostały nałożone palcami, za pomocą mchu lub nastrzyknięte za pomocą wydrążonych kości. Swoje dzieła "edytował", wybierał fragmenty, które odpowiadały jego wizji artystycznej, a inne niszczył i zaczynał od początku. Co ciekawe; stosując najbardziej spontaniczne techniki malarskie, twierdził jednocześnie, że: "nigdy nie traci kontroli nad tym co robi". Twierdzenie takie uwidacznia zaangażowanie artysty w tworzywo malarskie; ideowo-formalną jedność aktu twórczego; zamysłu i materialnej realizacji. Pollock odszedł, kiedy swoją radykalną metodą doprowadził malarstwo do granicy intencjonalnej kreacji.

Op-art (ang. optical art - sztuka optyczna, wzrokowa) to kierunek w grafice, modzie, sztuce użytkowej i malarstwie, którego zadaniem jest oddziaływanie na oko widza, a nie na jego intelekt czy emocje; stosujący abstrakcyjne kombinacje linii dające geometryczne złudzenia optyczne, efekty świetlne, dynamiczne i fakturalne, zmierzające do wywołania wrażenia głębi oraz ruchu rozwibrowaniem pola widzenia. Za okres szczytowy op-artu uznaje się lata 50. i 60. XX wieku.
Op-art jest bardzo specyficznym typem abstrakcjonizmu. Typowe dzieło namalowane (lub wydrukowane) w tym stylu składa się z powtarzających się, geometrycznych wzorów, przypominających często figury przesuwające się w kalejdoskopie. Twórcy op-artu chętnie wciągają widza w grę złudzeń, pozorują trójwymiarowość płótna, prowadzą oko wzdłuż przecinających się linii. Op-art, z powodu swej matematycznej natury, często jest tworzony przy pomocy komputera, a zadaniem artysty jest zdezorientowanie lub zaskoczenie ludzkiego oka.
Znani artyści op-artu
? Bridget Riley, Jess-Rafael Soto, Cruz Diez, Youri Messen-Jaschin, Julio Leparque, M.C. Escher, Julian Stanczak i Richard Anuszkiewicz

Bridget Riley

Pop-art, popart (z ang. popular art = sztuka popularna) ? prąd artystyczny w sztuce po II wojnie światowej, wywodzący się z ekspresjonizmu abstrakcyjnego. Choć styl ten ma rodowód amerykański, jego początki sięgają londyńskiej grupy Independent Group, którą tworzyli między innymi Richard Hamilton i Eduardo Paolozzi. Lansowali oni nowy kierunek w sztuce, bliski dadaizmowi. Charakteryzował go eklektyzm, mieszanie różnych gatunków sztuki, tworzenie kompozycji z przedmiotów codziennego użytku, przesiąknięcie wielkomiejskim charakterem. Styl wyróżnia się nieograniczoną swobodą twórczą, dążącą do zobrazowania cywilizacji wielkomiejskiej i jej kultury masowej. Opisując pop-art należy pamiętać o jego dwutorowości ? europejskiej, przede wszystkim angielskiej historii, oraz ? chyba bardziej znanej ? amerykańskiej.
W Ameryce pop-art zaczął rozkwitać na początku lat 60. XX wieku, kiedy w Anglii właściwie wygasał. Cechy amerykańskiego pop-artu ? obok wspomnianych wcześniej ? to szczególnie widoczna gigantyczność formatów, używanie jaskrawych lub mdłych kolorytów, wirtuozeria rysunku, a przede wszystkim wyraźny zwrot ku figuracji. Wbrew różnym upodobaniom było to zdecydowanie najważniejsze zjawisko artystyczne w latach 1960-1970.
Najważniejsi przedstawiciele tego stylu to ? obok Richarda Hamiltona i Eduardo Paolozziego: Peter Blake ,Keith Haring ,David Hockney ,Jasper Johns ,Yayoi Kusama ,Roy Lichtenstein ,Peter Max ,Claes Oldenburg, Robert Rauschenberg ,James Rosenquist ,Wayne Thiebaud, Andy Warhol ,Tom Wesselman
Richard Hamilton

Neofiguracja- jest powrotem sztuki figuratywnej z okresu pojawienia się abstrakcji; nie nawiązuje wiec do realizmu, który już dawno wyczerpał swoje środki, nie przydatne do wyrażania trudnych, zawiłych problemów XX wieku, lecz do ekspresjonizmu jako kierunku obrazującego psychikę człowieka, jego doznania, przeżycia oraz cierpienia. Jeden z twórców to malarz angielski Francis Bacon oraz inni liczni malarze doszli do przekonania, że w czasach, gdy na istotę ludzką czyha tak wiele zagrożeń, jej prawa i potrzeby duchowe stają się sprawą coraz mniej znaczącą wobec nadrzędnych interesów cywilizacji przemysłowej i polityki.
W obrazach artystów spod znaku neofiguracji kształty plam barwnych, które w malarstwie abstrakcyjnym nie nasuwały żadnych skojarzeń ze światem rzeczywistym, układają się w formy przypominające istotę ludzką. Niekonkretnego człowieka, lecz twór o cechach ludzkich ? ostro, ekspresyjnie uformowany, częstokroć silnie zniekształcony.
Francis Bacon (28 października 1909 - 28 kwietnia 1992), brytyjski malarz-samouk.
Zdecydowany przeciwnik abstrakcjonizmu w sztuce; popierał nurt ekspresjonistyczny i figuratywny; uznany został za czołowego twórcę egzystencjalizmu. Na początku tworzył w duchu surrealizmu i kubizmu, ale po 1950 wykształcił własny styl. Tematem jego obrazów był człowiek samotny, wyobcowany, znajdujący się nie rzadko w sytuacji zagrożenia. Jego obrazy pełne są nadrealnych perspektyw, dramatyzmu i teatralnej ekspresji (deformacja postaci, nieokreślona przestrzeń, żywe, intensywne barwy). Wiele razy podejmował tematykę religijną (zwłaszcza motyw ukrzyżowania), ale inspiracją dla niego były także prace Rembrandta, Grunewalda, fotografie i prasa.
Jego obrazy to m.in.: Trzy studia postaci na podstawie tematu Ukrzyżowania (1949), Dwie postaci w trawie (1954), Szympans (1955), Krzycząca piastunka (1957), tryptyk Trzy postacie w jednym pomieszczeniu (1964), Leżąca figura (1966), Studia ludzkiego ciała (1970), Schodzący po schodach (1972), Ciało w ruchu (1976), seria płócien nawiązująca do obrazu Portret papieża Innocentego X D. Vlazqueza (po 1949).

Hiperrealizm, superrealizm lub fotorealizm - kierunek w malarstwie XX wieku, którego celem jest przedstawianie rzeczywistości z jak największą precyzją.
Nurt ten zrodził się około 1965 roku w Stanach Zjednoczonych. Momentem triumfu hiperrealistów była wystawa sztuki Documenta w Kassel w Niemczech(1972). Wśród wystawianych tam prac fotorealizm cieszył się największym zainteresowaniem. Po kilku latach zainteresowanie tym kierunkiem osłabło.
Malarze fotorealistyczni, korzystając z założeń pop-artu, gloryfikują nieprzekłamaną rzeczywistość. Tematami malarskimi stają się wystawy sklepowe, samochody lub ich fragmenty, zdjęcia paszportowe itp. Wielu artystów rzutuje z pomocą epidiaskopu wykonane przez siebie fotografie na płótno, i maluje stricte według wyświetlanego zdjęcia. Do tego typu celów niezbędne jest absolutne mistrzostwo techniczne, choć z drugiej strony hiperrealiści byli oskarżani o wykonywanie "mechanicznej pracy" i odtwórczość.
Hiperrealizm wiąże się z nazwiskiem Richarda Estes, który w 1967 roku przedstawił światu Foodshop - namalowany przy pomocy maleńkich plam. Był to "uszczegółowiony neoimpresjonizm", nawiązanie do doświadczeń Seurata i Signaca, którzy z taką samą precyzją budowali świat malarski z drobnych dotknięć pędzla. Hiperrealiści porzucili jednak fascynację kolorem na rzecz absolutnego oddania prawdy. W niedługim czasie wielu z nich zrezygnowało z malarstwa olejnego na rzecz farb akrylowych, lepiej nadających się do wielokrotnego modelowania detali.
Hiperrealizm jest kontrpropozycją dla minimal art, suprematyzmu i wszystkich kierunków w sztuce, które sprowadzają treść obrazu do absolutnego minimum, a od malarza nie wymagają praktycznie żadnych umiejętności technicznych. Jak jednak wszystkie zamysły artystyczne, których istotą jest sprzeciw, skończył się z przycichnięciem idei opozycyjnej. Obecnie obrazy hiperrealistyczne wciąż pojawiają się sporadycznie w galeriach, zwykle jednak nie jako cel, lecz jako środek do innego zamysłu artystycznego.

Richard Estes

Minimalizm, sztuka minimalna (ang. minimalism albo minimal art) ? nurt w sztuce, rozwijający się w latach 60 XX wieku.
Twórcy minimalizmu dązyli do ogranicznenia w dziele środków plastycznych. Operowano jedynie uproszczoną bryłą i podstawowymi kształtami ( okrąg, trójkąt, prostokąt) i gładkimi powierzchniami. Operowano wielkościami, skalą (powstawały tak często monumentalne obiekty). W dziełach tych wyeliminowano "ślad autorski" tworząc prace o anonimowej atmosferze. Tendencja ta odwoływała się do pierwotnych form architektury i fascynacji produkcją przemysłową (pokrewna postawa do konstruktywizmu ). Powstawały w ten sposób obrazy o prostych podziałach np. modułowych lub całkiem gładkie, obiekty-rzeźby jako proste bryły, lub zestawy brył, czasami budzące architektoniczne skojarzenia.
Interpretacje tych dzieł nasuwają skojarzenia dotyczące: spokoju, kontemplacji, medytacji, bezruchu, ciszy. Dzieła te mają w sobie też rodzaj sterylnośći, gdzie każde zakłócenie może przeszkadzać, charakteryzują się też precyzją wykonania. Istotnym ośrodkiem tej sztuki była galeria "Dwan Gallery" w Los Angeles. Postawa tej sztuki była realizowana również w takich kierunkach jak: konceptualizm, sztuka ziemi, mail art.
Przedstawiciele: Sol le Witt, Robert Morris, Donald Judd, Carl Andre, Robert Duran
Sol le Witt

Rzeźby organiczne- stanowią dalekie przetworzenie form w rzeczywistości zbudowanych z żywej tkanki. Ich cechami wyróżniającymi są znaczna synteza formy, obłość i gładkość powierzchni.
Henry Spencer Moore (30 lipca 1898 w Castleford, West Yorkshire - 31 sierpnia 1986 w Much Hadham, Hertfordshire), rzeźbiarz angielski. Jeden z czołowych rzeźbiarzy XX w. i najwybitniejszy przedstawiciel abstrakcji organicznej, która w jego twórczości harmonijnie współistniała z kompozycją figuralną.
Henry Moore był w latach 30-tych jedną z najważniejszych postaci w sztuce angielskiej, a już w następnej dekadzie także światowej. Jego prace wywierały istotny wpływ na całe pokolenia rzeźbiarzy. Głównym ich tematem była pojedyncza postać ludzka lub grupa, traktowana monumentalnie, i w syntetycznej formie.
Jako rzeźbiarz, Henry Moore miał bardzo mocno rozwiniętą świadomość kształtu. Zdawał sobie sprawę, że wśród całego bogactwa form naturalnych, jakie nas otaczają, można znaleźć takie, które są dla człowieka szczególnie istotne - te właśnie rozpoznawał i używał w swojej sztuce. Dzieło sztuki według Moore'a jest koncentracją sił witalnych, przedstawionych w syntetycznej, zintegrowanej formie. Artysta sformułował zasady tworzenia rzeźby abstrakcyjnej jako przemiany bezładnej bryły w kompozycję zachowującą ciągłość ze swoim otoczeniem powietrznym. Reprezentował kult szlachetnego autentycznego materiału (drewno, brąz, marmur).

Rzeźba ekspresyjna to taka rzeźba, która przez deformacje naturalnych kształtów dąży do wzmożenia, spotęgowania siły wyrazu.
Ossip Zadkine (ur. 14 lipca 1890, zm. 25 listopada 1967) - artysta i rzeźbiarz.Urodzony w Witebsku na Białorusi w żydowsko-szkockiej rodzinie, jest znany przede wszystkim jako rzeźbiarz, ale był także twórcą obrazów i litografii. Po ukończeniu szkoły artystycznej w Londynie, Zadkine osiadł w Paryżu około roku 1910, gdzie został aktywnym działaczem ruchu kubistów (1914-1925). Następnie stworzył własny styl inspirowany prymitywizmem. Jego najbardziej znaną pracą jest rzeźba Miasto bez serca, poświęcona niczym nie usprawiedliwionemu zniszczeniu centrum Rotterdamu przez Niemców w 1940. Nauczał w swojej Szkole Rzeźby Zadkine'a (jego uczniem był m.in. Władysław Hasior). Ossip Zadkine zmarł w Paryżu w wieku lat 77 i został pochowany na cmentarzu Montparnasse.

Rzeźba abstrakcyjna- to taka, która w swoim ostatecznym kształcie nie wywołuje w nas żadnych skojarzeń z czymkolwiek znanym z otaczającego nas świata. Pobudza ona nasze emocje, zaspokaja wrodzone nam poczucie ładu samą wartością swojej formy, mającej źródło jedynie w wyobraźni artysty.

Pevsner Antoine (1886-1962), malarz i rzeźbiarz urodzony w Rosji, wykształcony w Kijowie i Petersburgu. W 1911-1915 przebywał głównie w Paryżu, po rewolucji październikowej powrócił do Rosji i został wykładowcą Wyższej Szkoły Artystyczno-Technicznej w Moskwie. W 1920 wraz z bratem opublikował Manifest realistyczny, określający program konstruktywizmu.
Od 1923 osiadł w Paryżu, gdzie pracował głównie jako rzeźbiarz. Projektował też dekoracje dla zespołu Baletów Rosyjskich. Tworzył abstrakcyjne konstrukcje przestrzenne z metali i mas plastycznych, nadając im formę przenikających się płaszczyzn i układów linearnych (linearyzm).
Prace m.in.: portret Marcela Duchampa (1926), Rozwinięcie kolumny (1942), Konstrukcja w jajku (1943), Konstrukcja dynamiczna (1947), Kolumna pokoju (1954), projekt pomnika nieznanego więźnia politycznego (1955-1956).
Pevsner uchodzi za czołowego twórcę rzeźby konstruktywistycznej.

Tadeusz Kantor (urodzony 6 kwietnia 1915 roku w Wielopolu Skrzyńskim, zmarł 8 grudnia 1990 w Krakowie) - polski reżyser, malarz, scenograf, grafik.
Był absolwentem i profesorem krakowskiej ASP. Do najsłynniejszych jego dzieł należą: "Dziennik z podróży", "Człowiek i stół", "Niebezpieczne odwrócenie" i "Powrót do domu rodzinnego" a także głośne sztuki "Umarła Klasa" i "Wielopole Wielopole". O sztuce "Wielopole Wielopole" opowiadającej o rodzinnym mieście Kantora Franco Quadri napisał: "Kantor połączył w tym przedstawieniu polski mikrokosmos z męką Chrystusa, a Wielopole stało się własnością całego świata"
Z okresu studiów oraz okresu II wojny światowej pochodzą jego pierwsze obrazy i jego pierwsze fascynacje teatrem. Podczas okupacji stworzył konspiracyjny Teatr Niezależny, w którym wystawiał dla zaufanej publiczności repertuar narodowy , m.in. "Balladynę" Juliusza Słowackiego i "Powrót Odysa" Stanisława Wyspiańskiego. Odtąd w twórczości Kantora malarstwo i teatr były nierozdzielne. W pierwszych latac powojennych tworzył obrazy w konwencji bliskiej surrealizmowi, a od 1957 roku włączył się w najnowsze poszukiwania sztuki światowej, nawiązując w serii swoich obrazów do informelu. Równocześnie prowadził teatr Cricot 2, gdzie wystawiał sztuki Stanisława Ignacego Witkiewicza, a później także własne. Przekonany, że "sztywne, uświęcone tradycją granice między sztukami należy znieść", działał na różnych polach poza malarstwem i teatrem: Organizował happeningi, tworzył też dzieła zwane "obiektami sztuki", które spożytkował w scenografii do własnych przedstawień, oraz takie, w których fragmenty malowane występują wspólnie z tzw. przedmiotami znalezionymi, często najbardziej banalnymi, tworząc wraz z nimi zagadkową treść obrazu. Z twórczością Tadeusza Kantora, który przez bogactwo i różnorodność swoich dokonań znalazł się w ścisłej czołówce artystów współczesnego świata.

Magdalena Abakanowicz (ur. 20 czerwca 1930 r. w Falentach pod Warszawą) - polska rzeźbiarka światowej sławy (liczne nagrody i wystawy), specjalizująca się w tworzeniu dużych, figuralnych kompozycji przestrzennych w oparciu o tkaninę, z wykorzystaniem także innych materiałów, jak kamień, drewno i brąz - zwanych abakanami.
Abakanowicz jest jednym z najbardziej znanych polskich artystów na świecie, przez wiele lat była jednym z głównych "towarów eksportowych" polskiej kultury, reprezentując ją oficjalnie na wielu światowych imprezach, a jej postać i dorobek były jednymi z najczęściej przytaczanych w materiałach promocyjnych przedstawiających polską sztukę za granicą.
W 1954 r. ukończyła warszawską ASP. Jest profesorem poznańskiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (obecnie Akademia Sztuk Pięknych w Poznaniu), w której prowadziła zajęcia ze studentami w latach 1965-1990.
W latach 60. stworzyła słynny cykl abakanów, który składał się z dużych prac wykonanych technikami tkackimi. Była to próba dostosowania monumentalnej rzeźby do skromnych warunków lokalowych: takie prace można było łatwiej magazynować.
Częstym elementem jej twórczości są wielokrotne sylwetki ludzkie stojące w pewnym porządku. Przykładem z tego nurtu jest choćby praca "Nierozpoznani", wykonana z okazji 750-lecia lokacji Poznania. Przy jej wykonaniu artystka po raz pierwszy współpracowała z polską odlewnią. Jest specjalistką od Arrasów.

Roman Opałka (1931-), malarz, grafik. W czasie okupacji wywieziony do Niemiec, po wojnie wrócił do kraju. W 1965 rozpoczął swoje wielkie dzieło Opisywanie świata, którego kolejne obrazy ? detale zaplanował jako pracę na całe życie. Zapisuje następujące po sobie liczby naturalne początkowo białą farbą na czarnym tle, format płótna dostosowany jest do zasięgu ręki. W 1972 zaczął, stopniowo w każdym detalu, rozjaśniać tło dodając biel w przekonaniu, że praca zakończy się, gdy biel pisma zleje się z ?blaknącym? tłem. Opałka do każdego obrazu dodaje fotografię swojej twarzy (z upływem czasu coraz starszej), nagranie głosu mówiącego kolejne malowane liczby. Opałka poszukuje możliwości wizualnego ukazania czasu, ?przepływu? i trwania. Na jego dzieło składają się zarówno idea dzieła, proces i czas jego powstawania, jak i sam obraz oraz wszystko to, co jest w nim niemożliwe do ujawnienia ani określenia.
W wyniku porozumienia między artystą, a Muzeum Sztuki w Łodzi, zostanie otwarta sala poświęcona jego twoczości. Porozumienie jest nietypowe. Malarz zobowiązał sie systematycznie dostarczać do muzeum swoje najnowsze dzieła, które będą zajmować miejsca poprzednich. Dzięki temu w Łodzi znajdować się będzie zawsze najnowszy obraz Opałki wraz z jego pierwszymi dziełami. Na piątkowym otwarciu podziwiać będzie można trzy obrazy z cyklu "Opisanie świata - Opałka 1965/1-**". Będą to: "1965/1- **, Detal-1-35327", "1965/1-**, Detal 539716-563934" i "Osobna przestrzeń 1965/1-**, Detal 5332889-5346903". Dwa pierwsze są już własnością muzum, ostatni, podarowany przez Opałkę, wisieć będzie w Łodzi do czasu powstania kolejnego obrazu z cyklu.