Uprawa mieszanek lucerny z trawami

Uprawa lucerny w mieszance z dwoma gatunkami traw jest korzystna ze względu na wyższy i jakościowo lepszy plon siana oraz mniejsze wymagania odnośnie nawożenia azotem. Zastosowanie w mieszance dwóch gatunków traw o różnych wymaganiach siedliskowych, zróżnicowanej budowie morfologicznej i konkurencyjności względem lucerny, korzystnie oddziaływuje na plonowanie, wartość pokarmową uzyskanej paszy oraz trwałość mieszanki.

Uprawa mieszanek lucerny z trawami ma duże znaczenie w woj. podlaskim ze względu na dynamicznie rozwijającą się hodowlę bydła. Wprowadzenie mieszanek do płodozmianu, w którym przeważają zboża (ponad 80% zbóż w strukturze zasiewów), znacząco poprawi warunki fitosanitarne jak i fizykochemiczne gleb.

W doświadczeniach polowych przeprowadzonych przez WPODR w Szepietowie, w latach 2003 i 2004 uprawiano następujące mieszanki:
? lucerna 50% kupkówka pospolita 40% festulolium 10%,
? lucerna 50% kostrzewa łąkowa 40% festulolium 10%.

Festulolium jest nową trawą powstałą ze skrzyżowania życicy wielokwiatowej z kostrzewą łąkową.
Celem doświadczeń, oprócz oceny plonowania poszczególnych mieszanek było również wykazanie jak nawożenie azotem oddziaływuje na przyrost ich plonu. Dlatego pod każdą mieszankę zastosowano nawożenie azotowe w dwóch dawkach: 40 i 100 kg N/ha. Ilość wysiewu poszczególnych składników mieszanek była następująca (na 1 ha): lucerna 9 kg, kupkówka pospolita 8 kg, kostrzewa łąkowa 14 kg, festulolium 3,6 kg.

W roku 2003 założono 5 doświadczeń w następujących miejscowościach: Miecze gm. Rajgród, Żarnowo gm. Augustów, Giełczyn gm. Łomża, Rumejki gm. Juchnowiec i pole doświadczalne WPODR Szepietowo. Doświadczenia zlokalizowano na glebach dobrze uwilgotnionych, kompleksu pszennego dobrego bądź żytniego bardzo dobrego. Mieszanki wysiano w połowie kwietnia na głębokość 1-2 cm. Przed siewem na całym doświadczeniu zastosowano jednakowe nawożenie mineralne (w kg/ha): N ? 30, P2O5 ? 60, K2O ? 80. Na jesieni wykonano wykaszanie pielęgnacyjne ale plon w roku siewu nie był określany.

W I roku pełnego użytkowania (2004) wczesną wiosną zastosowano następujące nawożenie mineralne (w kg/ha): P2O5 ? 60, K2O ? 30 po każdym pokosie, N v 40 a po I i II pokosie 30 na obiektach z dawką 100 kg N/ha.

Uzyskane plony siana średnio z 5 doświadczeń zamieszczono w tabeli.

W 3 doświadczeniach zebrano cztery pokosy a w 2 trzy pokosy. Najwyższe plony, szczególnie przy niższym nawożeniu azotowym, uzyskano z I pokosu. Przy niższych dawkach azotu, plon II i III pokosu był o 2 do 2,5 t z ha siana niższy w porównaniu z I pokosem. Natomiast przy wyższych dawkach N różnica zmalała do 1 t z ha.

Średnio z 5 doświadczeń łączny plon siana ze wszystkich pokosów, na obiektach nawożonych 40 kg N/ha, był podobny dla obu mieszanek i wynosił 14,3-14,4 t z ha. Natomiast na obiektach nawożonych większą dawką azotu (100 kg N/ha), plon siana był wyższy o 2,5 do 3 t i wyniósł 16,7 do 17,5 t z ha.

W roku 2004, przy opadach w okresie wegetacji powyżej normy, plony mieszanek były wysokie. Na pytanie czy mieszanki lucerny z dwoma gatunkami traw plonują stabilnie można będzie odpowiedzieć po zebraniu plonów z II (2005) roku pełnego użytkowania mieszanek.
dr inż. Tadeusz Dworakowski
Wpływ nawożenia azotem na plonowanie mieszanek lucerny z trawami
Lp. Obiekty Średnia z 5 doświadczeń (t/ha) - 2004 r.
pokosy sucha masa suma s.m.
z pokosów
1. lucerna 50% kupkówka pospolita 40% festulolium 10% N - 40 kg/ha I 5,84 14,4
II 2,91
III 3,54
IV 2,12*
2. lucerna 50% kostrzewa łąkowa 40% festulolium 10% N - 40 kg/ha I 5,73 14,3
II 3,16
III 3,54
IV 1,82*
3. lucerna 50% kupkówka pospolita 40% festulolium 10% N - 100 kg/ha I 6,23 17,5
II 4,37
III 4,42
IV 2,44*
4. lucerna 50% kostrzewa łąkowa 40% fstulolium 10% N - 100 kg/ha I 5,96 16,7
II 4,29
III 4,31
IV 2,17*
* - średnia z 3 doświadczeń

Plonowanie mieszanek lucerny z trawami

W produkcji pasz objętościowych na gruntach ornych duże znaczenie powinna odgrywać lucerna, która jest jedną z najwartościowszych roślin pastewnych w naszej strefie klimatycznej. Wysokobiałkowe pasze z lucerny charakteryzuje korzystny skład mineralny, zawartość aminokwasów egzogennych, soli mineralnych, mikroelemenów i witamin. Oszczędności w nawożeniu azotowym oraz pozostawienie dużej masy resztek pożniwnych zasobnych w składniki pokarmowe czynią tę roślinę bardzo pożądaną w płodozmianie (szczególnie w naszym województwie o dużym udziale zbóż w strukturze zasiewów).

Większe znaczenie w warunkach woj. podlaskiego powinny mieć jednak mieszanki lucerny z trawami. Uprawa ich dostarcza wyższych plonów paszy niż wysiew oddzielnie lucerny bądź traw. Pasza uzyskana z mieszanek ma bardziej urozmaicony skład chemiczny a tym samym wyższą wartość żywieniową. Mieszanki lucerny z trawami dostarczają wartościowej paszy dla przeżuwaczy (bydło, owca), nie mogą być stosowane w żywieniu zwierząt jednożołądkowych (trzoda chlewna i drób) z uwagi na wyższą zawartość włókna.

Pod uprawę lucerny z trawami należy przeznaczyć gleby kompleksów pszennych ale również kompleksu żytniego bardzo dobrego (klasa IIIb i IVa) i żytniego dobrego (kl IVb i IVa) w warunkach gdy pH gleby jest zbliżone do obojętnego.

Mieszanki te powinne być uprawiane w zmianowaniu na 2-3-letnie użytkowanie. Najlepszym stanowiskiem dla mieszanek są okopowe na oborniku, ale też zboża.

Dział Doświadczalnictwa Terenowego WPODR rozpoczął prowadzenie doświadczeń, których celem jest ocena plonowania, trwałości i wartości pokarmowej wielogatunkowych mieszanek lucerny z kupkówką pospolitą, kostrzewą łąkową i festulolium (krzyżówka życicy wielokwiatowej z kostrzewą łąkową) przy zastosowaniu dwóch poziomów nawożenia azotem. Obiektem badań są 2 mieszanki lucerny (odmiana Kometa) z trawami:
1. lucerna 50% kupkówka pospolita 40% festulolium 10%
2. lucerna 50% kostrzewa łąkowa 40% festulolium 10%
przy dwóch poziomach nawożenia azotem - 40 kg N/ha i 100 kg N/ha.

Potrzeba prowadzenia tych badań w naszym województwie wynika z faktu dużego udziału zbóż w strukturze zasiewów (poprawienie płodozmianu) oraz ze stale rozwijającej się hodowli bydła, która wymaga wysokojakościowych pasz.

Uzyskany łączny plon siana w t/ha I i II pokosu w roku 2004 średnio z 5 doświadczeń przedstawia tabela.
nawożenie N lucerna kupkówka
festulolium lucerna kostrzewa
festulolium
N - 40 9,2 8,9
N - 100 10,6 10,1

Zbiory III pokosu traw i wstępne pomiary wskazują, że plony będą wahały się od 10 t/ha z.m. do 17 t/ha z.m. (ok 2,0-3,5 t/ha siana).

Uprawa lucerny w mieszankach dwugatunkowych z trawami powinna być korzystniejsza ze względu na wyższy i jakościowo lepszy plon oraz mniejsze wymagania nawożenia w porównaniu do zasiewów traw.
Zakiszanie mieszanek traw i roślin motylkowatych
Mieszanki roślin motylkowatych z trawami stają się w województwie podlaskim coraz bardziej popularne. Jest to ze wszech miar uzasadnione. Udział motylkowatych na poziomie 20-40% w mieszance pozwala na zwiększenie plonu białka z użytków zielonych nawet o 1000 kg z ha, poprawia się również zawartość mikro- i makroelementów w paszy. Rośliny motylkowate zwiększają strawność paszy i zmniejszają konieczność nawożenia azotem (dzięki pobieraniu azotu atmosferycznego).

Do szczególnie wartościowych roślin motylkowatych o bardzo dużym znaczeniu gospodarczym na pastwiskach należy zaliczyć koniczynę białą, koniczynę białoróżową (szwedzką) i komonicę zwyczajną. Na łąkach z przeznaczeniem kośnym bardzo dobrze sprawdzają się lucerna siewna, mieszańcowa i nerkowata (chmielowa), koniczyna łąkowa (czerwona) oraz komonica błotna.

O jakości i wartości pokarmowej zakiszanej runi łąkowej decydujące znaczenie mają:
? skład botaniczny runi,
? termin koszenia,
? termin zbioru (w tym przebieg pogody)
? prawidłowość przebiegu zabiegów agrotechnicznych związanych z podsuszaniem i zbiorem zielonki.

Skład botaniczny runi w zasadzie określany jest przy wysiewie mieszanki, jednakże nieprawidłowe nawożenie może powodować wypieranie wartościowych roślin łąkowych. W okresie późnego lata i wczesnej jesieni zastosowanie nadmiernych ilości azotu w formie saletrzanej powoduje gromadzenie się w trawach toksycznych ilości azotanów (nie pozostaje to bez efektów na zdrowotność zwierząt, a u krów mlecznych również mleka). Na skład runi dobrze wpływa kompleksowe stosowanie składników pokarmowych: azotu, fosforu, potasu, wapnia oraz mikroelementów (zastosowanie przefermentowanego obornika bydlęcego jesienią dostarcza roślinom wszystkich potrzebnych składników pokarmowych w tym mikroelementów).

Optymalnym terminem koszenia użytków zielonych jest początkowe stadium kłoszenia się traw lub pełnia pączkowania roślin motylkowatych. Zapewni to wysoki plon zielonej masy przy zachowaniu wysokiej jakości i zawartości składników pokarmowych.

Zabieg koszenia powinien być wykonywany w godzinach popołudniowych, gdyż jak wskazują badania w tym okresie dnia rośliny cechują się najwyższą koncentracją składników pokarmowych (zwłaszcza węglowodanów).

Na wysoką jakość pasz i skład runi wpływa również wysokość koszenia. Zaleca się koszenie na wysokości od 5 do 8 cm. Pozwala to na prawidłowy odrost runi po zbiorze (szczególnie wrażliwa na niskie koszenie jest lucerna), oraz ograniczenie zanieczyszczeń zielonki.

Koszenie, o ile to możliwe powinno odbywać się wraz z jednoczesnym roztrząsaniem, kondycjonowaniem lub spulchnianiem pokosu. Pozwoli to znacznie przyspieszyć zbiór i ograniczyć straty związane z ubytkami składników pokarmowych w okresie od skoszenia do zbioru. W dobrych warunkach pogodowych wystarczy jeden, dwa zabiegi przetrząsania. Jest to szczególnie ważne dla roślin motylkowych, gdyż ich listki szybko wysychają i stają się łamliwe, przy zbyt intensywnym przetrząsaniu narażamy się na duże straty najwartościowszych części tych roślin.

Stopień podsuszenia zielonki z traw z roślinami motylkowatymi powinien wynosić od 35 do 50% suchej masy (nie powinno się przekraczać tych granic). Taki stopień podsuszenia można osiągnąć po dwudniowym podsuszeniu, a w sprzyjających warunkach nawet po jednym dniu podsuszania.
Badania laboratoryjne wykazują, że jakość kiszonki nie jest uzależniona od sposobu jej zbioru. Tak więc równie dobra jakościowo jest kiszonka z pryzmy jak i kiszonka z beli.

Przy produkcji sianokiszonki w belach bardzo ważnym czynnikiem jest odpowiednie uformowanie wałka. Najlepiej do tego celu wykorzystać zgrabiarki karuzelowe, które równomiernie rozkładają zgrabiany materiał. Przy zgrabianiu mieszanek traw z roślinami motylkowatymi zabieg tym urządzeniem należy wykonywać ostrożnie, najlepiej w godzinach rannych lub wieczorem, aby zapobiec stratom związanym z obłamywaniem podsuszonych listków. Odpowiednie uformowanie wałka w znacznym stopniu ułatwia prawidłowe, równomierne uformowanie beli. Jest to szczególnie ważne dla przechowywania, a w okresie skarmiania łatwiej jest takie bele rozwijać. Przy produkcji sianokiszonki w pryzmach i silosach jest to równie ważne, gdyż pozwala na optymalne rozdrobnienie zielonki i co za tym idzie prawidłowe jej ugniecenie w miejscu składowania.

Ważnym czynnikiem warunkującym jakość kiszonki jest również szybkość jej sporządzenia i przebieg pogody. Silos lub pryzmę należy napełnić jak najszybciej, prawidłowo uformować i okryć (na powierzchni pryzmy lub silosu nie może zatrzymywać się woda, należy zabezpieczyć zakiszany materiał przed dostępem powietrza). Podczas opadów deszczu każdorazowo należy przykryć składowisko folią. Sianokiszonka w belach powinna być owinięta folią jak najszybciej - nie powinno to trwać dłużej niż 2-4 godziny po uformowaniu beli.

Prawidłowo wykonana kiszonka z podsuszonej mieszanki traw z roślinami motylkowatymi bez problemów może być przechowywana nawet ponad rok, konieczna jest do tego jednak prawidłowa lokalizacja składowiska bel czy pryzmy. W tym celu należy spełnić następujące warunki:
? sianokiszonkę powinno składować się na utwardzonym placu, wolnym od roślinności;
? bele, silos lub pryzma muszą być zabezpieczone przed dostępem wody;
? składowisko powinno być chronione przed wszelkimi uszkodzeniami mechanicznymi (każde uszkodzenie należy jak najszybciej usunąć).

Najwięcej strat składników pokarmowych wynikających z wtórnej fermentacji powoduje nieprawidłowe skarmianie kiszonki. Proces zakiszania trwa z reguły 6-8 tygodni. Nie należy więc rozpoczynać skarmiania wcześniej. Rozpoczętą kiszonkę z beli, czy pryzmy należy systematycznie skarmiać aż do jej wybrania. Sianokiszonkę należy pobierać równomiernie z całego przekroju pryzmy czy z silosu.

Dobrze wykonana pasza z dobrego surowca jest gwarantem sukcesu żywieniowego i pozwala osiągać wysokie wydajności. Mieszanki traw z roślinami motylkowatymi przy zastosowaniu wszystkich rygorów agrotechnicznych są z pewnością świetnym materiałem na sianokiszonkę.
Niedoceniona do końca lucerna
Jest to jedna z najcenniejszych roślin pastewnych, odpornych na suszę, udająca się na różnych glebach, byle niezbyt piaszczystych, czy podmokłych. Odpowiednio posiana i odpowiednio użytkowana lucerna przez 3-4 lata daje 15-25% więcej paszy o większej zawartości białka, niż koniczyna. W suchym roku lucerna daje plon około 400 dt, w wilgotnym 500-600 dt zielonej masy. Jest rośliną wieloletnią, użytkowaną 4-5 lat, dającą rocznie 3-4 pokosy doskonałej zielonki, przydatnej do bezpośredniego skarmiania, wysuszenia lub zakiszenia. Po skoszeniu szybko odrasta, lecz nie znosi wypasania (wrażliwa na przydeptywanie i przygryzanie). Po wyoraniu lucernika, w korzeniach zostaje średnio 150-200 kg azotu. Rozkładające się korzenie polepszają strukturę gleby, dlatego plon roślin uprawianych po lucernie jest znacznie wyższy.

Lucerna daje największe plony białka, wynoszące 800-1500 kg z 1 ha. Aby uzyskać z innych roślin tyle białka, co z lucerny, trzeba by przeznaczyć znacznie więcej pola, np.: pod koniczynę - 1,6 ha, pod łąkę - 2,6 ha, a pod owies - 4,4 ha. Również pod względem plonu jednostek pokarmowych nie ustępuje innym roślinom pastewnym.

Lucerna wymaga jednak gleb zasobnych, gdyż na piaszczystych i kwaśnych słabo plonuje. Jest najwrażliwsza, ze wszystkich u nas uprawianych roślin, na kwaśne gleby. Poza tym lucerna nie udaje się na glebach zbyt wilgotnych, gdzie występuje wysoki poziom wody gruntowej. Z uwagi na wysokie wymagania dotyczące odczynu gleby (pH), należy przy zakładaniu lucernika wybierać pola o glebie mającej odczyn zbliżony do obojętnego (pH 6,7-7,2). Gleby lekko kwaśne zaleca się wapnować, przynajmniej pół roku przed siewem lucerny lub pod przedplon. Nawozy fosforowe lub potasowe stosuje się przed siewem w ilościach około 80 kg P2O5 i 100 kg K2O na ha. Taką samą dawkę trzeba zastosować w drugim roku użytkowania. Na uboższych glebach plon lucerny znacznie podnoszą nawozy organiczne, dlatego przedplon warto dobrze zasilić obornikiem. Na polach, gdzie nie uprawiano lucerny lub nostrzyka, stwierdza się często brak w glebie właściwych szczepów bakterii brodawkowych. Wtedy zachodzi konieczność szczepienia nasion szczepionką bakteryjną - Nitraginą. Szczepionkę trzeba rozpuścić w niewielkiej ilości wody i tym roztworem skropić nasiona przed siewem. Wszystkie czynności z Nitraginą należy wykonywać w miejscu ocienionym, gdyż pod wpływem promieni słonecznych bakterie giną. Po siewie lucerna rośnie bardzo wolno. Sprzyja to zachwaszczeniu pól i dlatego korzystnie jest wysiać w roślinę ochronną (np. jęczmień). Nasiona obu gatunków roślin, w ilości 20-22 kg lucerny/ha i około 100 kg jęczmienia/ha należy wymieszać i wysiać razem w pierwszej lub drugiej połowie kwietnia. Roślinę ochronną (jęczmień) z udziałem lucerny najlepiej jest zebrać na kiszonkę w fazie ciastowatej dojrzałości ziarna. Po ścięciu zboża można jeszcze uzyskać jeden odrost lucerny. W latach pełnego użytkowania, lucernę kosi się trzy razy.

Lucerna zasobna jest w witaminy i prowitaminy, zwłaszcza w karoten, cholinę, witaminę K i inne, oraz w wapń, a także w niezbędne dla zwierząt mikroelementy. Wadą jej jest to, że dojrzewając szybko, drewnieje. Z wiekiem zmniejsza się w niej udział liści, a wzrasta ilość łodyg, należy więc kosić ją przed kwitnieniem lub najpóźniej na początku kwitnienia, a przeznaczoną na susz jeszcze wcześniej.

Mieszanka traw z lucerną zapewnia inwentarzowi bardzo smakowitą paszę o wysokim poziomie protein i dobrej strawności. Ze względu na zawartość traw uzyskuje się łatwiejsze zakiszanie produktu. Mieszanka najczęściej składa się z 40-60% lucerny i 40-60% traw. Wiele firm proponuje gotowe mieszanki traw, lecz można z powodzeniem mieszanki tworzyć we własnym zakresie.
Teren Suwalszczyzny usiany jest pagórkami, dolinami, zboczami. Na pagórkowatym terenie, często występuje ziemia gliniasta ale może być także lekka piaszczysta. Na tym ciężkim dla rolnictwa obszarze należałoby zwiększyć uprawę lucerny o przeznaczeniu kośnym, siejąc odpowiednie mieszanki.

Dla dłuższego użytkowania kośnego, na gruntach ornych możemy, posiać mieszankę składającą się z lucerny, tymotki łąkowej i kostrzewy łąkowej. Lucerny nie opłaca się siać zamiast koniczyny na okres 1,5-2 lat. Na glebach pagórkowatych, jeżeli w dolinach jest nadmiar wilgoci, to należy siać mieszankę koniczyny z trawami, a zbocza i górę - mieszanką lucerny z trawami.
Lucerna jest paszą chętnie zjadaną przez wszystkie zwierzęta. Dla bydła należy ją zadawać razem z paszami węglowodanowymi (kukurydza, buraki pastewne). Lucerna nadaje się także dla trzody chlewnej, szczególnie w okresie przed lub na początku okresu zawiązywania pączków.
Biorąc pod uwagę wszystkie zalety lucerny, należałoby ją uprawiać u nas na znacznie większym areale niż dotychczas.
mgr inż. Waldemar Bobin


Plonowanie Festulolium w siewie czystym i w mieszance z koniczyną czerwoną
Do najważniejszych gatunków traw pastewnych, uprawianych w Polsce należą życica wielokwiatowa (rajgras włoski) i kostrzewa łąkowa. Trawy te mają wiele cech komplementarnych. Życica odznacza się wysokim plonem oraz doskonałą jakością paszy, natomiast kostrzewa charakteryzuje się dużą zimotrwałością i odpornością na suszę. W wyniku skrzyżowania mieszańców międzyrodzajowych kostrzewy łąkowej i życicy wielokwiatowej wyhodowano pierwsze w Polsce odmiany nowej trawy pastewnej o nazwie Festulolium. W roku 1998 zarejestrowano dwie odmiany: Felopa i Sulino.

Festulolium posiada cechy zarówno życicy wielokwiatowej jak i kostrzewy łąkowej: wysoko plonuje, odznacza się dużą zimotrwałością i odpornością na suszę, jakość paszy jest wysoka.
W początkowym okresie po zasiewie Festulolium rozwija się wolno, natomiast w latach pełnego użytkowania, po zbiorze poszczególnych pokosów daje szybki odrost zielonej masy. Obie polskie odmiany Festulolium są szczególnie zalecane do użytkowania kośnego w siewie czystym. Mogą być też komponentem mieszanek z koniczyną czerwoną lub lucerną. Zielonka jest chętnie zjadana przez przeżuwacze ze względu na dużą zawartość cukrów i dobrą strawność. Nadaje się też do zakiszenia.

Dział Doświadczalnictwa Terenowego WPODR w Szepietowie przeprowadził w roku 2002 trzy doświadczenia, w których porównano plonowanie Festulolium w siewie czystym i w mieszance z koniczyną czerwoną. Doświadczenia założono w końcu sierpnia 2001 r., w gospodarstwach rolników indywidualnych we wsiach: Podtrzcianka, gm. Janów, Kłopoty Stanisławy, gm. Siemiatycze i na polu doświadczalnym WPODR Szepietowo. Na każdym doświadczeniu wytyczono dwa pola o pow. 25 arów. Na jednym polu wysiano Festulolium odmiany Felopa w siewie czystym, w ilości 30 kg/ha. Natomiast na drugim zasiano mieszankę Festulolium (15 kg/ha) z koniczyną czerwoną (10 kg/ha). Siew na obu polach wykonano siewnikiem zbożowym w rozstawie rzędów 10,8 cm, na głębokość 1,5 cm. Siew wykonano na wyrównaną, uwałowaną glebę. Przed siewem zastosowano nawożenie fosforowo-potasowe w dawce 50 kg P2O5/ha i 80 kg K2O/ha oraz azotowe w dawce 60 kg N/ha na polu z czystym siewem i 30 kg/ha na polu, gdzie trawa wysiana była w mieszance z koniczyną.

W warunkach dużej ilości opadów we wrześniu 2001 r. trawy powschodziły prawidłowo a przed zimą stopień ich rozwoju był dobry.

Wiosną w czasie ruszenia wegetacji wysiano nawozy fosforowe, potasowe i azotowe w dawkach takich samych jak przed siewem. Zbiór I pokosu wykonano na początku III dekady maja. Zebrane plony siana z I pokosu były wysokie (od 4 do 8 t siana z ha), mimo wiosennej suszy i nierównomiernie występujących opadów. Po sprzęcie I i II pokosu wysiano nawozy azotowe w dawkach: 60 kg N/ha na polu, w siewie czystym i 30 kg N/ha na polu z mieszanką koniczyny z trawą. Również plony II pokosu były zadowalające w doświadczeniach w Szepietowie i Kłopotach - od 3,5 do 6 t z ha. Natomiast w Podtrzciance na skutek bardzo małych opadów w maju i dotkliwej suszy w czerwcu, plony II pokosu były bardzo niskie. Plony III pokosu tylko w Szepietowie były zadowalające a w pozostałych miejscowościach bardzo niskie, co było efektem małej ilości opadów w sierpniu. Czwarty pokos zebrano tylko w Podtrzciance. Rok 2002 był nietypowy ze względu na małą ilość opadów w maju, czerwcu i sierpniu. Mimo to zebrano zadowalające plony Festulolium zarówno w siewie czystym jak i w mieszance z koniczyną czerwoną, co świadczy o dużej odporności tego nowego gatunku trawy na suszę. Najwyższe plony zebrano na polu doświadczalnym w Szepietowie, gdzie uwilgotnienie gleby było najlepsze. Na uwagę zasługuje też fakt, że z pól, gdzie uprawiano mieszankę Festulolium z koniczyną czerwoną (przy niższym o połowę nawożeniu azotem) zebrano podobny plon siana podobnie jak na polu z czystym siewem.

Doświadczenia z Festulolium będą kontynuowane w roku 2003 i 2004. Jednakże wstępne wyniki z roku 2002 wskazują, że trawa ta, ze względu na swe właściwości (wysokie plony, dobra smakowitość i strawność, odporność na suszę), będzie miała duże znaczenie w uprawie na gruntach ornych, w gospodarstwach o rozwiniętym chowie bydła, posiadających zbyt małą powierzchnię użytków zielonych.

W materiał nasienny obydwu odmian można się zaopatrzyć w Stacji Hodowli Roślin w Szelejewie. Wszelkie niezbędne informacje można uzyskać pod numerem telefonu (0-65) 573-05-10 lub 573-06-19, fax 573-05-85.
dr inż. Tadeusz Dworakowski
Tabela 1. Plonowanie Festulolium w doświadczeniach polowych prowadzonych przez Dział DT w roku 2002 na terenie woj. podlaskiego
Gatunek Lokalizacja doświadczeń
WPODR Szepietowo Kłopoty Stanisławy
gm. Siemiatycze Podtrzcianka
gm. Janów
plon siana w tonach z ha
Festulolium (w siewie czystym) 18,6 7,6 7,8
Festulolium koniczyna czerwona 18,8 7,3 6,4

Tabela 2. Plon suchej masy, zawartość białka ogólnego i strawność odmian Festulolium w porównaniu do życicy trwałej i kostrzewy łąkowej (w tabeli podano średnie wyniki z trzech lat doświadczeń polowo-kośnych przeprowadzonych przez HR Szelejewo, użytkowanych czterokośnie)
Gatunek i odmiana Plon suchej masy
(t/ha) Zawartość
białka
ogólnego
(%) Strawność
(%) Plon białka ogólnego
(t/ha)javascript: void(0);
(zapisz) Plon strawnej suchej masy
(t/ha)
Festulolium odm. Felopa 16,3 13,3 70,9 2,17 11,6
Festulolium odm. Sulino 16,6 12,7 72,2 2,11 12,0
Festulolium odm. Paulita 16,5 12,8 70,8 2,11 11,7
Życica trwała odm. Solen 14,3 12,4 72,9 1,77 10,4
Kostrzewa łąkowa odm. Skra 12,8 13,4 71,8 1,72 9,2

Renowacja metodą podsiewu
Jedną z popularniejszych metod odnowienia użytków zielonych jest podsiew. Zabieg ten poprzedzany jest mechanicznym zniszczeniem darni ciężką broną. Ma to bardzo duży wpływ na skuteczność podsiewu. Równie ważnym czynnikiem jest termin podsiewu, najlepiej jest go wykonać wczesną wiosną lub też po pierwszym pokosie w okresie tzw. deszczy świętojańskich. Po wykonaniu podsiewu należy dokładnie ugnieść ziemię (najlepiej wałem łąkowym ? jest to szczególnie ważne na terenach posusznych).

Renowację przez podsiew stosuje się w przypadku dużego rozluźnienia darni lub jej zniszczenia. Metodę tę stosuje się w celu uzupełnienia runi w wartościowe gatunki traw i roślin motylkowatych.
Jej wybór jest zasadny, gdy powierzchnia użytku jest wyrównana, udział sitów lub śmiałka darniowego nie przekracza 20%, zioła i chwasty dwuliścienne zajmują ponad 50% powierzchni i brak jest traw wysokich i roślin motylkowatych. Przed podsiewem zaleca się zastosowanie oprysku herbicydami selektywnymi, w celu zniszczenia chwastów dwuliściennych. Podsiew wykonuje się zwykle 7 do 10 dni po zastosowaniu oprysku.

Dobre efekty i dużą wydajność w podsiewie uzyskuje się przy wykorzystaniu agregatów do siewu bezpośredniego w darń. Wycinają one wąskie szczeliny, w których umieszczają nasiona. Niestety takich maszyn jest mało, a podstawową ich wadą jest cena.