TYPOLOGIA STYLÓW KIEROWANIA
Pierwsze badania nad stylami kierowania i ich wpływem na motywację przeprowadził na początku lat trzydziestych XX wieku psycholog amerykański K. Lewin. Wyróżnił on trzy następujące rodzaje stylów kierowania:
- autokratyczny
- demokratyczny
- uchylający się od ingerencji
OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA STYLÓW KIEROWANIA
AUTOKRATA
- wyznacza i kieruje aktywnością, celami zarówno poszczególnych członków jak i całej grupy;
- przydziela każdemu członkowi organizacji obszar działalności i współpracowników;
- przy ocenie działalności nie można rozpoznać wg jakich kryteriów jest ona dokonywana;
- wyznaje zasadę, że świat dzieli się na tych, którzy podejmują decyzję, i tych którzy są zobowiązani te decyzje wykonywać. Tę pierwszą grupę ludzi reprezentuje on, grupę drugą - wszyscy jego podwładni;
- koncentruje w swoim ręku wszystkie decyzje co do przebiegu pracy w podległym sobie zespole, nie pozostawiając swoim podwładnym żadnego marginesu swobody działania, nie dopuszcza podwładnych do podejmowania decyzji,
- pragnie znać najdrobniejsze szczegóły związane z pracą podległego personelu, a jednocześnie skrupulatnie blokuje wszystkie informacje napływające z zewnątrz, hołdując zasadzie, iż nie ten rządzi kto ma władzę, ale ten kto ma informację;
- niechętnie przyjmuje przejawy inicjatywy ze strony podwładnych, wszelka inspiracja stanowi wyłącznie jego domenę, działa bez porozumienia z podwładnymi;
- woli oddziaływać na podwładnych za pomocą kar niż nagród;
- sprawuje rządy twardej ręki w skrajnych przypadkach;
- mówi w sposób nie zachęcający do zdawania pytań;
- odmawia wyjaśnień;
DEMOKRATA
- troszczy się by członkowie grupy uczynili przedmiotem dyskusji cele organizacji;
- przy ocenie działalności członków grupy próbuje przedstawić obiektywne podstawy wartościowania;
- przed podjęciem decyzji zasięga opinii swoich współpracowników;
- rozstrzyganie spraw szczegółowych pozostawia swoim podwładnym, którzy tym samym mają względnie dużą swobodę działania i wykonują przydzielone zadania samodzielnie;
- nie interesuje się „drobiazgami” związanymi z przebiegiem pracy, przejawia natomiast zainteresowanie sprawami osobistymi podległego sobie personelu;
- stwarza warunki sprzyjające wyzwalaniu się inicjatywy i pomysłowości współpracowników;
- pobudza do działania drogą przekazywania informacji i dyskusji, a nie suchego rozkazodawstwa;
- jest gotów wysłuchać krytycznych uwag podwładnych, a nawet zmienić pod ich wpływem swój sposób postępowania;
- w zespole przez niego kierowanym wytwarza się dobry klimat pracy i silna więź współdziałania;
- pełni rolę koordynatora działalności zakładu pracy;
- stara się uzyskać aprobatę podwładnych.
UCHYLAJĄCY SIĘ OD INGERENCJI
- odgrywa rolę przyjacielską, ale czasem pasywną i daje członkom grupy wiele swobody;
- na pytania odpowiada zgodnie z życzeniami i oczekiwaniami osoby pytającej;
- często unika oceniania członków grupy w prowadzonej przez nich działalności, nie zależnie od tego czy ta ocena jest pozytywna czy negatywna;
- w ogóle nie interesuje się biegiem spraw;
- jest najbardziej zadowolony wówczas, gdy podwładny z niczym się do niego nie zwraca;
- jest nie zdolny do sprawowania konkretnej władzy i kontroli;
Przedstawione style kierowania dają się scharakteryzować poprzez specyficzne zwroty używane przez kierowników o różnych orientacjach:
AUTOKRATA - ja zdecydowałem, ja zrobiłem..., itd.
DEMOKRATA - my zdecydowaliśmy, my zrobiliśmy..., itd.
UCHYLAJĄCY SIĘ - oni zdecydowali, oni zrobili....itd.
