Motyw biesiady

Utwory „Pijaństwo” Ignacego Krasickiego i „O doktorze Hiszpanie” Jana Kochanowskiego były pisane innych epokach, łączy je jednak motyw biesiady, który pozwala poetom scharakteryzować współczesną im szlachtę
Pochodząca ze złotego wieku szlacheckiego fraszka Kochanowskiego „O doktorze Hiszpanie” jest obrazem tego, co działo się na renesansowych dworach. Poeta znał opisywane obyczaje z własnego doświadczenia.. Bohaterami tego utworu są dworzanie, oraz tytułowy doktor - Hiszpan, który chcąc uniknąć skutków biesiady, postanawia udać się na spoczynek, pozostawiwszy ucztujących dworzan, na co jednak tamci nie chcą pozwolić. W efekcie „nieszczęśnik” barykaduje się we własnym pokoju, lecz i to nic nie daje, a dworzanom udaje się upić doktora, co ten podsumowuje stwierdzeniem „szedłem spać trzeźwo, a wstanę pijany”. Takie stwierdzenie jest typowe dla epoki, w której szlachta, i nie tylko ona, wszelką zabawę łączyła ze sporymi ilościami alkoholu Biesiady połączone z pijaństwem odbywały się często i bywały bardzo huczne.. Mimo, że cecha ta zaczynała być już przypisywana Polakom jako wada narodowa, to w umysłach szlachty było to niegroźne, wręcz słuszne postępowanie. W utworze Kochanowskiego nie widać ostrej krytyki skierowanej pijących, jest to raczej humorystyczny obrazek z codziennego życia dworzan i możnych.
„Pijaństwo” Krasickiego stanowi natomiast satyrę społeczno-obyczajową obnażająca niemoc alkoholika uzależnionego od trunków. Utwór napisany jest w formie rozmowy szlachciców, którzy nie potrafią żyć bez alkoholu. Przyznają, że jest szkodliwy i zły, lecz nic to nie zmienia ich postępowania. Ich pijatyka kończy się bójką, po której nic nie pamiętają. Utwór ten jest krytyką „patriotów” – pijaków, których rozmowy o dobru Polski ograniczają Się do sentymentalnych wynurzeń przy kielichu.. Szlachta wykorzystuje każdą okazję by się napić i nie zważa na konsekwencje takiego postępowania. Jest przekonana o słuszności własnych obyczajów i lekceważy krytykę. „Pijaństwo” jest typowym dziełem oświecenia – satyrą, która zarazem bawi i uczy. Celnie obrazuje charakter ówczesnej szlachty, którą alkohol pobudza do wielkich słów, słowa te z kolei nie mają żadnego przełożenia na czyny..
Zarówno Krasicki jak i Kochanowski wykorzystali w swoich dziełach motyw biesiady, który ułatwia obrazowe przedstawienie problemu pijaństwa wśród Polaków obu epok: renesansu i oświecenia. Jednak dopiero późniejszy tekst pokazuje jego istotę. Różnice w potraktowaniu tematu są być może spowodowane większą świadomością Krasickiego, ale przede wszystkim pokazuję typowe dla danej epoki literackiej podejście do tematu.. Okres renesansu obfitował w utwory, w których centrum był człowiek wraz ze wszystkimi elementami jego życia - również zabawą. Akceptująca postawa wobec biesiad, życia chwilą obecną, dążenia do przyjemności prezentowana w utworze przez Kochanowskiego jest zgodna z mentalnością wielu przedstawicieli epoki. Również Krasicki jest typowym przedstawicielem swojej epoki - oświecenia, czyli Wieku Rozumu. Funkcja dydaktyczna stanowi cel wielu utworów z tego okresu. Satyryczne potraktowanie bohaterów utworu nie utrudnia obiektywnej oceny ich zachowania.