Baczyński, Gajcy, Różewicz, Szymborska, Krall, Borowski, Kafka, Tango - krótka notatka

BACZYŃSKI
- zrozumienie chwili połączone z patriotycznym nakazem walki z najeźdźcą,
- przeczucia i obawy katastroficzne
- Wychowano go na ideałach humanizmu, a życie kazało mu nienawidzić i zabijać
- poezja o klęsce moralnej człowieka.
- jest pokoleniem wojny, wychowanym bez miłości aby móc zabijać
- dwa światy: świat piękna - kwiaty, gołębie, świat wojny - trupy, trupom wyłupione oczy
- Czuł, że jego powinnością jest tworzyć
- przeświadczenie o daremności wysiłków
- przeświadczenie o nieodwracalności wyroków losu, o daremności wysiłków,
- poezja pokolenia, które jako pierwsze od wieków urodziło się w wolnej Polsce i żyć miało w radości i szczęściu. Zamiast tego spotkało wojnę, okupację, walkę, śmierć.
- niemożność rozwoju kultury, zagrożenia pochodzą z zewnątrz
- walczący są ofiarami wojny niezależnie od epoki historycznej
- To już nie są ponure wyobrażenia i wizje, ale realny pochód ku śmierci.
- Pokolenie Kolumbów u progu życia zostało skazane na tragiczną walkę i odarte z nadziei na ocalenie życia.
- Nadejście “mrocznego czasu” zostało utrwalone w ich poezji.

MAZOWSZE
- ogromny sentyment do ziemi zroszonej krwią pokoleń
- nawiązuje do znaczących epizodów historii Polski.
- Są one bezustanną walką o prawo do suwerennego bytu
- Masowość zagłady pozbawia śmierć aureoli bohaterstwa, czyni ją beznadziejną
- Do nadziei wkrada się niewiara i zwątpienie co do, dalszych losów

POKOLENIE
- katastrofizmu generacyjnego
- ginie to co stworzone jest do życia
- oszczędność słów, specyficzna metaforyka
- młode pokolenie dorasta ze świadomością rychłej śmierci w rozpaczy i desperacji, bez nadziei na przyszłość
- dorastanie do trumny – nieużyteczność
- mimowolny strach przed śmiercią duchowości i człowieczeństwa
- osamotnienie
- młodzi muszą wyrzec się wartości które wyznają

HISTORIA
- poszukiwanie prawidłowości w dziejach ludzkości
- spojrzeniem na historię z punktu widzenia filozofii
- Wszystkie wojny są do siebie podobne, bo przynoszą podobne cierpienie.
- Wojna to nie mundury, ale ludzka tragedia.
- Historia jest okrutna, bo bywa przyczyną śmierci.
- Każda kolejna wojna pogłębia degenerację, unicestwienie ludzkości (postawa katastrofizmu historiozoficznego).

GAJCY
- reprezentował postawę heroiczną, która łączyła pewność śmierci z sensem walki.
- Tragizm pokolenia młodych szczególnie w ostatnich utworach nie był beznadziejny

WCZORAJSZEMU
- rozgrywający się w nim samym wewnętrzny konflikt postaw
- skarga poety, którego wojna zmusiła do innej postawy wobec życia, aniżeli ta, o jakiej marzył

DO POTOMNEGO
- formą monologu zwróconego do adresata
- przesłanie do potomności,
- refleksją nad życiem i nad śmiercią czyhająca na młodych ludzi
- wyraz konieczności zrozumienia epoki
- wyraża najgłębiej tragizm okupacji
- potomny będzie szczęśliwszy od niego, że przyjdzie mu żyć w lepszym słonecznym świecie zbudowanym z większym sensem
- autor prorokuje własną śmierć

MIŁOSZ
Pierwszy, przedwojenny okres – katastroficzny: poczucie zbliżającej się zagłady, niepokój, metafory przesytu i nadmiaru. Po wojnie w Polsce wydał Miłosz tylko jeden, ale bardzo znaczący tom Ocalenie, prezentujący utwory napisane w czasie wojny: np. Campo di Fiori
- poezja powinna próbować walczyć o ocalenie podstawowych wartości (prawda, dobro, sprawiedliwość) w sytuacji powojennego rozpadu świata.

Zadania poety po holokauście:
1. Poezja niemożliwa po Oświęcimiu
2. Poeta ma zadanie, odpowiedzialność
3. Nie można pozwolić by zapomniano
4. Bunt przeciwko złu, żeby się nie powtórzyło
Campo di Fiori
- nieuniknionym zderzeniu zbiorowości z indywidualną tragedią, czyli o samotności ginących.

RÓŻEWICZ
- jaką rolę człowiek odgrywa w społeczeństwie,
- współczesny człowiek zaczyna nieświadomie dążyć do uprzedmiotowienia się

OCALONY
- bardzo syntetyczny, rezygnuje z poetyckiego języka. prostota słowna, czystość przekazu
- przeciwieństwa zanikły. Człowiek staje się zwierzęciem, miłość skrywa nienawiść
- kwestie moralno-etyczne
- pojęcia są dla niego puste, to także ich pierwotne znaczenie się ujednolica
- Nie ma miłości, kiedy jest nienawiść – od jednej skrajności jest niedaleko do drugiej
- Świat staje się obłudny, hołduje wartościom, które zdają się nie istnieć – pojęcia są tylko wyrazami
- Nie można być zbawionym, bo nie ma religii
- „Ocalenie” ma już inny sens – nie jest pozytywne, niesie za sobą cały szereg cierpień psychicznych.
- Różewicz musi żyć w świecie, do którego nie pasuje, posiada uczucia, na które nie ma tu miejsca
- Jego ciało zostaje, wnętrze jest zrujnowane

SZYMBORSKA
- Refleksyjność, ironia, pasja
-
REHABILITACJA
- Odnosi się do wartościowych ludzi, którzy anonimowo polegli
- Korzysta z prawa do wskrzeszenia umarłych
- Wskrzeszenie jest możliwe w rękach Boga, a nie człowieka
- UBI SUNT = uświadomienie sobie własnego przemijania
- wymiar uniwersalny, uogólnienie
- Yorik = wprowadzenie w krąg zagadnień egzystencjalnych
- Pamięć = nietrwała, wybiórcza
- Wyrzuty sumienia = rehabilitacja jest niemożliwa

ROLA POETY
1. Bezbronny
2. ma świadomość zjawisk
3. ma tylko władzę nad słowami

KAFKA PROCES
- labirynt + wędrówka = metafora
Dramat egzystencjalny, uwięzienie

Przypowiesc – Ksiądz = Chrystus wyjasnia Józefowi
Odźwierny = Św Piotr
Wejscie
- zbawienie, zależy od odwagi, uwikłanie w mechanizm
- Każdy człowiek może się przedostać do nieba, tylko musi zasłużyć
- Należy walczyć, a bohater nie chce mieć komplikacji

TANGO
- tragedia odcięta od sfery wartości
- brak jednolitych zasad rządzących Światem
- deformacja
 postawy bohaterów
niespójność ich ubioru, zachowania
zamiana ról
karykatura stosunków międzyludzkich
- nie ma odniesienia do wartości, gdy nie posiada się ojca ani matki
- Polemika z Gombrowiczem – walka z formą, chocholi taniec, opis przypomina Wesele

Twór nowych czasów: EDEK
-sprytny egoista, bezwzględny, obiekt fascynacji pozostałych, naturalizm
- potrafi się dostosować = relatywizm moralny
- wypłynął z wojny, udało mu się

KONFORMIZM = Eugeniusz
- mądry człowiek, ale się nie sprzeciwia
- tęskni za porządkami
-jest za słaby, żeby o nie walczyć

EUGENIA, ELEONORA, ALA = infantylne, nie mogą odgrywać swoich ról, nierozwinięte
ARTUR – oskarża inteligencję, która pozwoliła na stworzenie EDKA
- nieznośna rzeczywistość, musi mieć system zasad i wartości
- egoizm, idea całkowicie go pochłania

TRAGEDIA – potwierdza system wartości, tutaj możliwa tylko farsa