profil

Lądolody

poleca 84% 2732 głosów

Treść Grafika
Filmy
Komentarze
lodowce

Lodowce zimne
Lodowce zimne to takie lodowce, których temperatura jest niższa od temperatury topnienia lodu. Składają się z lodu stałego (bez wody). Taki lodowiec jest "przymarznięty" do podłoża. Siła z jaką lód jest związany z podłożem jest większa niż siła wiążąca lód, więc lodowce zimne poruszają się za pomocą względnego przemieszczania warstw lodu (warstwa przygruntowa jest nieruchoma). Efektem tego jest prawie całkowity brak erozji w przypadku lodowców zimnych - lodowce antarktyczne prawie nie zawierają rumoszu skalnego.

Lodowce ciepłe
Lodowce ciepłe to lodowce, które w całej objętości (za wyjątkiem zmieniającej się wraz ze zmianami pór roku temperatury warstwy powierzchniowej) mają temperaturę topnienia. Lodowce takie są nasączone wodą w całej objętości. Temperatura takiego lodowca spada wraz z głębokością, bo wraz z głębokością spada temperatura topnienia lodu. Ciepło geotermalne topi lodowiec od spodu (w tempie rzędu 0,5 cm rocznie) i lodowiec przesuwa się, ślizgając się po warstwie wody.
Lądolód Antarktydy jest (w dominującej części) lodowcem zimnym. Większość pozostałych lodowców jest typu ciepłego.

Lodowce górskie występują we wszystkich strefach klimatycznych. W zależności od ukształtowania powierzchni Ziemi oraz ilości śniegu, mogą przybierać różne formy i rozmiary. Największą powierzchnię zajmują w górach Azji, które otaczają Tybet - przede wszystkim w Himalajach.

Lodowce himalajskie mają liczne długie jęzory, które łącza się ze sobą jak dopływy z rzeką główną.

Lodowce typu alpejskiego, zwane też dolinnymi, mają najczęściej rozłożyste, wklęsłe pole firnowe i wypływający z niego długi jęzor i wypukłym przekroju poprzecznym.

Lodowce norweskie, zwane też fieldowymi, powstają na płaskich grzbietach (fieldach) Gór skandynawskich, w postaci czap lodowych z krótkimi jęzorami.
Z kolei na Alasce występują lodowce zwane podgórskimi (piedmontowymi). Powstają przez połączenie lodowców spływających w jedno pole lodowcowe u podnóża gór - typowym przykładem jest lodowiec Malaspina. W Alpach najdłuższy lodowiec Aletsch ma 26km długości i osiąga 800m grubości, lodowce Himlajów osiągają 20-30 km, w Pamirze Lodowiec Fedczenki ma 71 km i 1000 m miąższości. Najdłuższe lodowce występują na Alasce - osiągają 150km długości.
Pod względem geomorfologicznym wyróżniamy wiele rodzajów lodowców górskich:
- lodowiec dolinny
- lodowiec karowy
- lodowiec alpejski
- lodowiec piedmontowy (przedgórski)
- lodowiec turkiestański
- lodowiec zawieszony (wiszący)
- lodowiec fieldowy
- lodowiec spitzbergeński
Pod względem termicznym dzielimy lodowce na:
- umiarkowane - o temperaturze zbliżonej do 0 st. C
- subpolarne - przemarznięte w porze zimowej
- polarne - przemarznięte w ciągu całego roku
W Europie najbardziej na południe wysuniętym lodowcem górskim jest lodowiec karowy na południowym stoku szczytu Mulhacn w Górach Betyckich.

Lodowiec zawieszony to lodowiec nieduży, o okrągłym kształcie, z niewielkim jęzorem lodowcowym zwisającym z progu skalnego. Powstaje w obniżeniach lub załamaniach na stromych zboczach z intensywnie nawiewanego śniegu.
Przykład: zbocza góry Lhotse (Himalaje).


Lodowiec dolinny to typ lodowca górskiego. Składa się on z pola firnowego i wypływającego z niego, pojedynczego jęzora lodowcowego.
Lodowce w głęboko wyciętych dolinach obszarów górskich płyną w postaci strumieni lodowych. Chociaż lód lodowcowy jako całość poddaje się podczas płynięcia plastycznym odkształceniom, to jednak w przypadku przemieszania się ponad załomem w podłożu lub wzdłuż zboczy dolin, gdzie rośnie tarcie, tworzą się w nim pęknięcia i szczeliny.
Lód jest w stałym ruchu. Kształt szczelin się zmienia, niektóre z nich się zamykają a nowe otwierają. Ruch lodowca związany z jego ciągłym przyrostem lodu w jego górnej, alimentacyjnej części. Jego źródłem jest śnieg z opadów atmosferycznych lub lawin, który pod wpływem własnego ciężaru przeobraża się w firn, a następnie. rekrystalizuje w lód lodowcowy. Pod naciskiem nowo utworzonego lodu istniejące partie są stopniowo wypychane w dół doliny.
Powyżej lodowca widzialna jest granica kolorystyczno-krajobrazowa, oddzielająca jaśniejszy obszar poniżej od ciemniejszego powyżej. Wyznacza ona dawny zasięg pionowy lodu. Niższe partie stoków zawdzięczają swą barwę odsłonięciu świeżej skały przez przemieszczający się lodowiec, wyższe, pokryte są rumowiskiem powstałym przez wietrzenie mrozowe. W szczytowych partiach znajdują się liczne małe lodowce cyrkowe, wypełniające zagłębienia powstałe przez erozyjną działalność lodu.
Na terenie obecnej Polski, istniały w plejstocenie lodowce dolinne w Tatrach (kilka km. długości) oraz wypełniały niektóre doliny w Karkonoszach. Obecnie na terenie Polski tego rodzaju lodowce nie występują.

Lodowiec karowy, lodowiec cyrkowy – typ lodowca górskiego, który posiada jedynie pole firnowe. Ponieważ dostawa śniegu równa się jego topnieniu, jęzor lodowcowy nie występuje lub jest ledwie zaznaczony.
Przykład: południowy stok szczytu Mulhacn w Górach Betyckich.

Lodowiec alpejski to typ lodowca górskiego, złożony z wielu pól firnowych i wielu jęzorów lodowcowych, które łączą się w jeden główny jęzor, na ogół zajmujący całą rozległą dolinę.
Lodowiec górski przypomina system rzeczny – główny lodowiec jest zasilany lodowcami bocznymi.
Najdłuższym lodowcem alpejskim jest Aletsch w Szwajcarii. Ma on długość 24 km.

Lodowiec piedmontowy, lodowiec podgórski - rodzaj lodowca stanowiącego typ pośredni między lodowcem górskim a lądolodem. Tworzy go rozległa, zwarta pokrywa lodowa na równinnym przedpolu masywu górskiego, utworzona w wyniku połączenia się jęzorów lodowców dolinnych wypływających z odrębnych pól firnowych.

Lodowiec turkiestański, lodowiec typu turkiestańskiego – rodzaj lodowca typu alpejskiego, nie posiadającego jednak pola firnowego. Lodowiec (właściwie jęzor lodowcowy) zasilany jest przez opady śniegu i lawiny śnieżne.

Czy tekst był przydatny? Tak Nie
Opracowania powiązane z tekstem

Czas czytania: 5 minut