Alkacymetria

Alkacymetria ( metody zobojętniania) skupia metody miareczkowe oparte na reakcjach kwas - zasada. Nazwę utworzono przez połączenie słów "ACYDYMETRIA" (miareczkujemy zasadę kwasem) i "ALKALIMETRIA" (miareczkujemy mianowanymi roztworami zasad).
Oznaczenia alkacymetryczne - oznaczenia ilościowe dużej liczebnie grupy środków leczniczych o charakterze kwasowym i zasadowym. Właściwości kwasowe lub zasadowe oznaczonego związku wynikają z jego budowy chemicznej. Ujawniają się w roztworze, a więc po rozpuszczeniu w odpowiednim rozpuszczalniku. Jeśli rozpuszczalnik jest wodą to zachodzący proces zobojętniania można przedstawić za pomocą metody Arrheniusa:
kwas + zasada --> sól + woda (niezdysocjowana)
W zależności od rodzaju powstałej soli (niezdysocjowanej) odczyn środowiska w PR (punkcie równoważnikowego) zobojętniania będzie obojętny lub w przypadku soli hydrolizujących odczyn albo kwaśny albo zasadowy.
Odczyn środowiska decyduje o doborze wskaźnika w celu ustalenia PR zobojętniania. Oznaczenia alkacymetryczne w środowisku wodnym dają dobre wyniki tylko w przypadku związków o wyraźnych charakterze kwaśnym lub zasadowym. Związki o charakterze słabych kwasów lub słabych zasad oraz ich sole nie dają dobrych wyników w reakcji ilościowego zobojętniania w wodzie z uwagi na hydrolizę powstających produktów, zmieniające się pH środowiska i związane z tym trudności w uchwyceniu PR wysycenia. Lepsze rezultaty w takich przypadkach uzyskuje się przy zastosowaniu zamiast wody, rozpuszczalników niewodnych.
W Acydymetrii stosuje się najczęściej mianowany roztwór kwasu nadchlorowego w bezwodnym kwasie octowym. W Alkalimetrii zaś roztwór metanolanu sodu w bezwodnym metanolu.
Rola rozpuszczalników w oznaczeniach niewodnych nie ogranicza się tylko do rozpuszczenia subst. oznaczanej i powstania produktów zobojętniania. Stosując rozpuszczalniki o różnych od wody powinowactwie do protonów uwypuklamy właściwości kwasowe lub zasadowe oznaczanej substancji. W zależności od właściwości oznaczanego związku stosujemy bezwodne rozpuszczalniki kwasowe, zasadowe, obojętne.
Miareczkowanie mocnego kwasu mocną zasadą:
HCl + NaOH --> NaCl + H2O
Mocne kwasy i mocne zasady są w roztworach zdysocjowane całkowicie. Podczas miareczkowania zachodzi r. zobojętniania, polega na łączeniu się jonów wodorowych (H+) i jonów wodorotlenowych (OH-) na niezdysocjowane cząsteczki wody.
H+ + Cl- + Na+ + OH- --> Na+ + Cl- + H2O
H+ + OH- -->H2O
Kationy zasady i aniony kwasu nie biorą udziału w reakcji i pozostają w roztworze niezmienione, nie ulegają hydrolizie i dlatego roztwór w PR ma odczyn obojętny. Stężenie jonów H+ w dowolnym punkcie miareczkowania można łatwo obliczyć na podstawie ilości wprowadzonego roztworu mianowanego.