Poemat dygresyjny

Gatunek poezji wierszowanej łączący elementy epickie z lirycznymi (subiektywizacja narracji), silnie nasycony elementami dyskursywnymi. Poemat dygresyjny odznacza się luźną, fragmentaryczną kompozycją, jego epizody łączy najczęściej postać bohatera. Fabuła poematu dygresyjnego ma charakter pretekstowy, na jego pierwszym planie istnieje narrator (często jako maska autora) snujący różnorodne dygresje, dowolnie ingerujący w kształt fabuły, komentujący jej bieg, toczący dialog i swoistą grę z czytelnikiem. Narrator traktuje rzeczywistość z ironią, toczy także spory ideowe, snuje refleksje filozoficzne, wypowiada się na temat powstającego utworu.

Ale to wszystko jedno. – Nasz bohater
Dom swój opuszczał ze swym starym sługą,
Jak opuszczała swój dom panna Plater...
A kiedyś, dawniej, Czarniecki z kolczugą...
Ach, tak jak później nasz sejmowy krater,
który wybuchnął wielką, jasną fugą
Z Warszawy – Wisłę przewędrował promem...
I mówi, że jak slimak wyszedł z domem...
Ach, tak jak sztaby, klub i wszyscy święci,
Co dzisiaj w każdym są kalendarzyku
Emigracyjnym, niby z krzyża zdjęci;
Jak ja nareszcie, co w tym słoneczniku.
Muszę się kręcić, bo się ze mną kręci
Za każdym słońcem – słońc mamy bez liku!
I trzeba dobrze nam tą myślą przesiąc,
Że dla niezgody słońc – królem jest miesiąc.
(J. Słowacki Beniowski)

Wydawnictwo Park