Porażki i sukcesy jako motywy stale obecne w literaturze różnych epok.

PORAŻKI I SUKCESY JAKO MOTYWY STALE OBECNE W LITERATURZE RÓŻNYCH EPOK. PRZEANALIZUJ JAKI WPŁYW MIAŁY NA PODEJMOWANIE PRZEZ BOHATERÓW WAŻNYCH DECYZJI W ŻYCIU.

PLAN WYPOWIEDZI
1. Wprowadzenie do tematu.
2. Rozwinięcie tematu – prezentacja postaci.
A. Pozytywizm: Lalka, Bolesław Prus – bohater: Stanisław Wokulski.
B. Młoda Polska: Ludzie bezdomni, Stefan Żeromski – bohater: Tomasz Judym.
C. Dwudziestolecie międzywojenne: Granica, Zofia Nałkowska – bohater: Zenon Ziembiewicz.
D. Literatura po 1939 roku: Niepokonany, Ernest Hemingway – bohater: Manuel Garcia.
E. Literatura współczesna: Mała apokalipsa, Tadeusz Konwicki – bohater: bez imienia.
3. Podsumowanie tematu.
A. Wnioski wynikające z lektur.
B. Odniesienie do życia codziennego.


Bibliografia:
1. E. Hemingway, Niepokonany .W: Opowiadania, Warszawa 1985.
2. E. Hemingway, Stary człowiek i morze. W: Opowiadania, Warszawa 1985, s. 27.
3. A. Hutnikiewicz, Młoda Polska, Warszawa 1996, s. 270 – 271.
4. T. Konwicki, Mała apokalipsa, Kraków 1995.
5. J. Kwiatkowski, Dwudziestolecie międzywojenne, Warszawa 2002, s. 322- 325.
6. H. Markiewicz, Pozytywizm, Warszawa 1999, s. 143 – 148.
7. Z. Nałkowska, Granica, Wrocław 1996.
8. B. Prus, Lalka, Warszawa 1975.
9. S. Żeromski, Ludzie bezdomni, Kraków 1982.


1.Wprowadzenie do tematu.
Życie ludzkie składa się z podejmowania trudnych decyzji, często niemożliwych do podjęcia. Życie jest loterią, jedni wygrywają, drudzy przegrywają. Sukces nie przychodzi łatwo, a porażki bywają często bardzo gorzkie. Każdy swoim życiem, czy postępowaniem, dąży do wyznaczonego przez siebie celu. Wiąże się to z ogromnym wysiłkiem i poświęceniem. Często, kiedy mamy już swój cel w zasięgu ręki, nagle wszystko się wali i musimy zaczynać od nowa. Niestety, najczęściej, nie mamy już sił na walkę i poddajemy się, a to jest błąd. Nie należy się poddawać, trzeba iść na przód na przekór wszystkim przeszkodom. Jak powiedział Ernest Hemingway: „Człowieka można zniszczyć, ale nie pokonać, bo człowiek nie jest stworzony do klęski, lecz do zwycięstwa” . Mimo wszystko ponosimy jednak porażki, z których nie możemy się otrząsnąć. Nasze drogi życiowe są bardzo różne, lecz każdy z pewnością dąży do sukcesu, bo sukces jest motorem ludzkiego życia. Motyw porażki i sukcesu są na stałe wpisane w literaturę różnych epok.

2. Rozwinięcie tematu.
A. Pozytywizm: „Lalka”, Bolesław Prus – bohater: Stanisław Wokulski.
Na uwagę zasługuje życie Stanisława Wokulskiego bohatera „Lalki” Bolesława Prusa. Wokulski był człowiekiem pełnym zapału do wprowadzenia w życie haseł sztandarowych dla pozytywizmu. Miał wiele wspaniałych pomysłów, które mogłyby ulepszyć życie w Warszawie. Nie zdołał wykonać tego, o czym marzył. Plany pokrzyżowała mu miłość, której nie potrafił odrzucić, chociaż był świadomy, że może mu ona zrujnować życie. Zapragnął za wszelką cenę zdobyć miłość Izabeli Łęckiej, dla niej był gotów zrobić wszystko. Dla miłości zdobył majątek, a dzięki niemu próbował wspiąć się na drabinę społeczną, aby szybciej dotrzeć do swojej wybranki. Jego życie sprowadziło się do mozolnej walki o miłość. Niestety, zakończyło się to wielką porażką, gdyż jego ukochana odrzuciła jego uczucie. Było to dla niego bardzo bolesne, gdyż Izabela robiła mu wielokrotnie nadzieję. Okazało się jednak, że bawiła się tylko jego miłością. Miłość i romantyczna natura pokonała Wokulskiego, ponosi klęskę. Odizolowuje się od ludzi, sprzedaje sklep, wyjeżdża z Warszawy, jego losy od tej pory nie są znane. Chociaż posiadał w sobie ogromną siłę walki , nie odniósł sukcesu, a jego życie bez miłości straciło swój sens.


B. Młoda Polska: „Ludzie bezdomni”, Stefan Żeromski - bohater: Tomasz
Judym.
Tomasz Judym z „Ludzi bezdomnych” Żeromskiego przez całe życie walczył o prawa ubogich, pragnął naprawić świat i zniszczyć nędzę. Jego powołaniem było leczenie innych, nie tylko bogatych, ale i biednych. Pragnął zmienić obowiązujący system i leczyć za darmo. Judym był wielkim idealistą – społecznikiem, za wszelką cenę chciał zmienić życie ubogich ludzi. Zrezygnował ze ślubu z Joasią, z własnej rodziny, z jakiejkolwiek prywatności na rzecz pracy społecznej. Nie czuł się na siłach żyć w rozdarciu między rodziną a pracą. Trudno powiedzieć, czy postąpił właściwie, z pewnością był z tego powodu rozdarty wewnętrznie. Odrzucając miłość Joasi, odrzucił cząstkę siebie, a więc nie mógł już poświęcić się całkowicie sprawie. Stał się jak ta rozdarta sosna, której część korzenia opadła w przepaść, a druga część jeszcze próbuje się utrzymać. Obumierający i spadający korzeń może symbolizować odtrąconą miłość, a część jeszcze wrośnięta w ziemię ideały Tomasza, który nie będzie mógł długo trwać w tym rozdarciu. Idea Judyma została skazana na zagładę, jego praca z pewnością pójdzie na marne, korzeń w końcu oderwie się od urwiska i ściągnie w dół pragnienia doktora, który jest teraz sam i nie ma środków do realizacji swoich planów. Chociaż cele bohatera są bardzo szczytne, to poniesie on okrutną porażkę, gdyż jest zbyt słaby bez swej miłości do ukochanej.

C. Dwudziestolecie międzywojenne: „Granica” Zofia Nałkowska – bohater: Zenon Ziembiewicz.
Przykładem wybitnej jednostki, która również poniosła porażkę życiową jest Zenon Ziembiewicz bohater „Granicy” Zofii Nałkowskiej. Będąc redaktorem czasopisma „Niwa”, stał się narzędziem do propagowania cudzych poglądów. Nie pisał tego, co uważał za słuszne. Postanowił zrobić karierę za wszelką cenę, „szedł po trupach do celu”, aż został prezydentem miasta. Zenon uległ „pokusom cielesnym” i wdał się w romans z Justyną, chociaż kochał swoją narzeczoną Elżbietę. Postąpił wielokrotnie wbrew kodeksowi etycznemu: zdradził Elżbietę, zdradził też Justynę, bo ożenił się z narzeczoną, a ciężarną kochankę pozostawił. Zdradził swoje ideały z czasów młodości. Nie chciał przecież powielać błędów ojca, nie przypuszczał, że wyda rozkaz strzelania do robotników. przekroczył granice, których nie powinno się naruszać. Błędy, które popełnił, zmarnowały mu życie. Zenon Ziembiewicz kończy życie śmiercią samobójczą. Jego drobne życiowe sukcesy, doprowadziły go do całkowitej porażki, gdyż postępował bardzo niemoralnie.


D. Literatura po 1939 roku: „Niepokonany”, Ernest Hemingway - bohater:
Manuel Garcia.
Manuel Garcia, bohater opowiadania „Niepokonany” Ernesta Hemingwaya, jest typowym bohaterem, który mimo przeciwności losu walczy, aby odnieść sukces. Nie jest to typowa walka z wrogiem, lecz z samym sobą i z własnymi słabościami. Dlatego dążenie do sukcesu wymaga o wiele więcej wysiłku oraz siły woli. Bohater tego opowiadania jest torreadorem, który po nieudanym występie trafił strasznie poturbowany do szpitala. Mimo wycieńczenia i osłabienia od razu po wyjściu ze szpitala, na nowo podejmuje walkę na arenie. Jest to pewnego rodzaju zemsta na przeciwnościach losu. Bohater pragnie udowodnić, że jego czas nie minął, że może jeszcze odnieść sukces. Podczas niewyrównanej walki Manuel ma przeciw sobie nie tylko rozwścieczonego byka, ale również publiczność. Jednak dzięki swej ogromnej sile woli udaje mu się pokonać byka. Sukces ten ma jedynie charakter moralny, gdyż fizycznie Manuel poniósł porażkę. Należy zawsze pamiętać, że wiara w samego siebie daje siłę do osiągnięcia sukcesu. Dzięki tej wierze jesteśmy w stanie zwyciężać. Małe porażki mogą również być drogą do osiągnięcia sukcesu.

E. Literatura współczesna (1979r.): „Mała apokalipsa”, Tadeusz Konwicki – bohater: bez imienia.
Bohater książki działa w organizacji antykomunistycznej, od której dostaje zlecenie samospalenia się dla idei. Czyn ten miał mieć miejsce na placu Defilad przed salą Kongresową, gdzie odbywał się zjazd partii komunistycznej z okazji rocznicy powstania Polski Ludowej. Został wybrany, ponieważ często myślał i mówił o popełnieniu samobójstwa. Nie miał po co żyć, jego kariera pisarska skończyła się siedem lat wcześniej. Czuje, że jego talent wygasł. Jednak bohater boi się i rozważa swoją domniemaną śmierć. Jego rozterkę pogłębia dziewczyna, którą poznaje – Nadzieja. Zaczyna się wahać, może przecież wrócić do normalnego życia, ale nie jest pewien swojej miłości. Rozstajemy się z bohaterem w podczas jego drogi pod Pałac Kultury. Sam podjął decyzję. Jego życie nie było łatwe, poniósł w nim wiele porażek, ale sama śmierć może być sukcesem, gdyż mogą skorzystać na niej inni: ci, którzy walczyli o demokrację.


3. Podsumowanie tematu.
A. Wnioski wynikające z lektur.
Biorąc pod uwagę wcześniejsze rozważania, można doszukać się uogólnienia przyczyn zarówno sukcesów, jak i porażek bohaterów literackich. Jednostki wykreowane przez pisarzy nigdy nie były zależne jedynie od nich samych. Każdy bohater zostaje uwikłany w problemy, głównie dzięki konwenansom panującym w danej epoce i może odnieść sukces tylko wtedy, gdy pozostanie do końca wierny jednej idei.



B. Odniesienie do życia codziennego.
Sukces nie przychodzi łatwo i wymaga dużego poświęcenia, a w wielu wypadkach dramatycznych wyborów. To, że dążymy do osiągnięcia swoich celów nie oznacza, że je osiągniemy, często musimy pogodzić się z porażką. Życie ludzkie polega na dokonywaniu wyborów, niestety nie zawsze są one słuszne. Z pewnością nigdy nie możemy się poddawać, ale powinniśmy umieć zwyciężać i przegrywać. W wielu utworach poruszany jest temat walki bohatera z przeciwnościami losu. Rezultatem tej walki często jest klęska, ale zdarza się i zwycięstwo.