Hagia Sophia

Hagia Sophia, kościół Mądrości Bożej leży we wschodniej części starego miasta Konstantynopola w pobliżu Bosforu.

Zlecenie budowy wspaniałego kościoła wydał w 532 r. wschodniorzymski cesarz Justynian I. Miał to być "kościół jakiego dotąd jeszcze nie było i nigdy nie będzie" Zaprojektowali i wybudowali go matematyk Anthemios z Tralles oraz budowniczy Izydor z Miletu. Cesarz zlecił dostarczenie najlepszych materiałów ze wszystkich stron swego imperium. Często pochodziły one z rozbieranych dawnych świątyń greckich.

Hagia Sophia ujmuje przede wszystkim swym wysokim rozległym wnętrzem i światłocieniami. Sprawiają one wrażenie, że kopuła zawieszona jest w powietrzu. Światło wpada z okien bocznych oraz umieszczonych w podstawie kopuły i oświetla wszystkie powierzchnie wnętrza, tworząc przeróżne cienie. Kopuła Hagii Sophii ma średnicę 31 metrów. Nie należy ona do największych w starożytności, ale jest skonstruowana w sposób bardzo śmiały. Jej sklepienie zbudowane jest z lekkich cegieł oraz podzielone przez 40 mocnych ożebrowań ceglanych. Kopuła spoczywa na 4 potężnych filarach, które po bokach są

Łączone dwukondygnacyjnym rzędem kolumn. Boczne nawy razem z westybulem tworzą krużganek. Westybul ma 60 m długości i 10 m szerokości. Wejście do Hagii Sophii znajduje się dziś po stronie zachodniej. Kościół ma ponad 80 m długości i łącznie z nawami bocznymi 75 m szerokości. Wnętrze Kościoła Mądrości Bożej otrzymało w czasach bizantyjskich bogaty wystrój mozaikowy, z którego zachowało się niewiele. Postacie na mozaikach były umieszczane na jednolitym złotym tle. Tematem obrazów mozaikowych jest chrześcijańskie posłanie.

W 1453 r. Konstantynopol zdobyli Turcy i przekształcili Hagię Sophię w meczet Ayasofya. Dobudowano wtedy w narożach 4 minarety. Turcy wielokrotnie odnawiali mocno uszkodzoną trzęsieniami ziemi budowlę. Dokonali w jej wnętrzu tylko niewielkich zmian. Na ścianach zawiesili draperie z imieniem Proroka oraz surami Koranu a mozaiki obłożyli gipsem. Bizantyjskie mozaiki odkryto dopiero w XIX w., ale musiano je powtórnie pobielić. Te wspaniałe mozaiki odsłonięto ostatecznie dopiero w latach trzydziestych w XX w. Tymczasem w 1934 r. Konstantynopol przemieniono na Stambuł, a prezydent Turcji Kemal Ataturk przekształcił Hagię Sophię w muzeum.

Sura - arabska nazwa rozdziału Koranu.
Westybul - reprezentacyjne pomieszczenie (rodzaj przedsionka, przedpokoju).
Draperia - tkanina złożona dekoracyjnie w fałdy.
Minaret - wieża przy meczecie, z której 5 razy w ciągu dnia muezzin wzywa wiernych na modlitwę.