Kodeks Hammurabiego

Kodeks Hammurabieho to trzeci najstarszy kodeks świata i najstarszy znany w zasadzie w całości. Powstał w 1792-1750 r. p.n.e. za panowania króla Hammurabiego. Kodeks zawierał 282 artykuły, prolog i epilog. Dotyczyły one życia rodzinnego i pracy, a także spraw cywilnych i przestępstw. Kodeks znamy z tekstu wyrytego na tzw. stali Hammurabiego odnaleziony przez pewnego archeologa francuskiego na przełomie lat 1901, a 1902 r. w Suzie. Polowa spisanych w kodeksie praw dotyczyła kwestii majątkowych i ich ochrony oraz spraw rodzinnych (np. dziedziczenia majątku). Zawierał także podstawowe ceny towarów i usług. Hammurabi kazał wypisać swe prawa na wysokim, ponad dwumetrowym, kamiennym słupie (stela - tak jak pisane wyżej) i ustawić go w największej świątyni w mieście Babilon. U szczytu słupa wyrzeźbiono postać króla, stojącego przed jednym z bogów czczonym w całej Mezopotamii -Szamasza, który wręcza mu insygnia władzy. W ten sposób Hammurabi przypomniał wszystkim, że prawa przez niego ułożone pochodzą od boga i nie wolno ich naruszać, gdyż obrażony Bóg ukaże osobiście winowajcę. Tego prawa używali Sumerowie. Kodeks Hammurabiego kierował się zasada oko za oko, ząb za ząb. Wydawałoby się ze kazden człowiek podlegał jednakowemu prawu kara równa dla wszystkich, lecz w praktyce było nieco inaczej. O wielkości kar decydowało społeczeństwo, gdyż było podzielone na: wolnych obywateli, zależnych od władców poddanych i niewolników. Wyglądało to w następujący sposób, np. gdy niewolnik wydłubał oko komuś "wyżej postawionemu", to jemu tez wydłubano oko, a jeżeli ktoś "wyżej postawiony: wydłubał niewolnikowi oko to musiał tylko zapłacić jakąś kwotę. System karoparty byl również na karach odzwierciedlających np. gdy syn uderzył ojca odcinano mu rękę.

FRAGMENTY KODEKSU
3. Jeśli obywatel wystąpił, w sprawie z fałszywym wezwaniem, a prawdziwości slow, które wypowiedział, nie dowiódł, jeżeli jest to sprawa gardłowa, człowiek ten zostanie zabity.

4. Jeśli wystąpił z zeznaniem dotyczącym zboża lub pieniędzy, poniesie karę tej oprawy.

8. Jeśli obywatel ukradł albo byka, albo owcę, albo osła, albo wieprza, albo łódź czy jest to mienie boże, czy jest to mienie pałacu, zapłaci trzydziestokrotną wartość rzeczy; jeśli jest to mienie poddanego pałacu, dziesięciokrotną wartość tego; jeśli złodziej nie ma co dać zostanie zabity.

16. Jeśli obywatel ukrył w swoim, domu albo niewolnika, albo niewolnice zbiegłych z pałacu, albo od poddanego pałacu, a na wezwanie Herolda nie wyda ich, ten właściciel domu zostanie zabity.

35. Jeśli obywatel kupił z reki żołnierz nierogaciznę lub bydło rogate, które król dał żołnierzowi, straci swoje pieniądze.

36. Pole, ogród lub dom żołnierza lub dzierżawcy nie mogą być sprzedane.

37. Jeśli obywatel kupił pole, ogród lub dom należący do żołnierza albo dzierżawcy, jego tabliczka zostanie złamana i straci swe pieniądze: pole, ogród lub dom powrócą do ich właścicieli.

38. Żołnierz lub dzierżawca nie zapisze nic ze swego służbowego pola, ogrodu lub domu swej małżonce albo swej córce, ani za dług nie odda.

39. Z pola, ogrodu lub domu, które nabył w drodze kupna, może swej małżonce albo swej córce coś zapisać lub oddać za dług.

170. Jeśli obywatelowi jego małżonka urodziła dzieci i jego niewolnica urodziła mu dzieci, a ojciec powie za swego życia do dzieci, które urodziła mu niewolnica "Jesteście moimi dziećmi" i równa je z dziećmi małżonki, to potem, gdy ojciec pójdzie za losem (tzn. umrze), dzieci małżonki i dzieci niewolnicy podzielą sie po równo majątkiem domu ojca; syn pierworodny, syn małżonki wybierze i weźmie swoja część.

196. Jeśli obywatel wybił oko jednemu z obywateli, należy wybić jego oko.

197. Jeśli złamał kość obywatela, należy złamał jego kość.

198. Jeśli wybił oko poddanego pałacu lub złamał kość poddanemu pałacu, zapłaci jedną minę srebra.

199. Jeśli wybił oko niewolnika obywatela lub złamał kość niewolnika obywatela, zapłaci połowę jego ceny kupna.

200. Jeśli wybił obywatel ząb obywatela równego sobie, należy wybić jego ząb.

201. Jeśli wybił ząb poddanego pałacu, zapłaci jedna trzecia miny srebra.

202. Jeśli obywatel uderzy w twarz obywatela, godniejszego niż on, zostanie na zgromadzeniu on uderzony 60 razy bykowcem.

203. Jeśli obywatel uderzył w twarz obywatela równego sobie, zapłaci jedną minę srebra.

204. Jeśli poddany pałacu uderzy w twarz poddanego pałacu, zapłaci 10 szekli srebra.

205. Jeśli niewolnik obywatela uderzy w twarz jednego z obywateli, należy odciąć jego ucho.

206. Jeśli obywatel uderzył podczas bojki obywatela i zadał mu ranę, obywatel ten przysięgnie: "Umyślnie go nie uderzyłem" i opłaci lekarza.

227. Jeśli obywatel oszuka golibrodę i ten zgoli znak niewolniczy niewolnikowi nie należącemu do niego, należy obywatela zabić i przy bramie jego zakopać, golibroda zaś przysięgnie: "nie zgoliłem świadomie" i zostanie zwolniony.

229. Jeśli budowniczy wybudował komuś dom, a dzieła swego nie wykonał trwale i dom, który wybudował zawali się i zabije właściciela domu, budowniczy ten poniesie kare śmierci.

230. Jeśli przez to zabił syna właściciela domu, będzie zabity syn tego budowniczego.