Cyrano de Bergerac – tytułowy bohater komedii bohaterskiej Edmunda Rostanda

Jest postacią tragikomiczną, łączącą w sobie typ romantycznego, nieszczęśliwego kochanka i butnego żołnierza-zawadiaki. Jego pierwowzorem był historyczny de Bergerac: żyjący w latach 1619-1655 żołnierz i pisarz, autor m.in. fantastycznej powiastki filozoficznej Tamten świat. W dramacie Rostanda poznajemy go jako ubogiego, ale dumnego szlachcica, Gaskończyka, co „w ukropie duszę ma kąpaną”, służącego w szeregach kadetów kapitana de Castel-Jaloux. Jego celem jest „zdumiewać ludzi we wszystkim i wszędzie”. Ma wielu wrogów („lubi się nie podobać; nienawiść go cieszy”), sławę nieustraszonego zawadiaki i świetnego fechmistrza, zdolnego muzyka, obdarzonego ogromną fantazją i ciętym językiem poety (improwizuje np. wiersz pojedynkując się z wicehrabią de Valvert). Ma też olbrzymi nos i karze swą szpadą każdego, kto odważy się doń uczynić najmniejszą aluzję. Od lat wzdycha do swej kuzynki, pięknej Magdaleny Robin, zwanej Roksaną, ale ukrywa to uczucie, obawiając się odtrącenia z powodu swej brzydoty. Roksana z kolei kocha urodziwego, acz mało wymownego w sprawach miłości barona Christiana de Neuvillette i prosi kuzyna, by stał się jego druhem. C.B. pisze zań piękne listy i podpowiada mu słowa miłosnych wyznań. Christian uświadamia sobie po pewnym czasie prawdziwe uczucia C.B. i Roksany, ale w wyjawieniu prawdy przeszkadza mu śmierć w czasie oblężenia Arras. Sprawa wychodzi na światło dzienne dopiero po 10 latach: umierający C.B. z pamięci recytuje Roksanie ostatni list miłosny napisany rzekomo przez Christiana, zdradzając tym swe autorstwo i swe uczucie.

Warto zobaczyć: Filmowe wersje Cyrana de Bergerac w reż. M. Gordona (1950) lub J.P. Rappeneau (1990).

Maciej Urbanowski
Wydawnictwo Park