Doktryny pedagogiczne - Sergiusz Hessen

SERGIUSZ HESSEN (1887-1950)

Ur.się na zesłaniu, za Uralenm, ojciec rozstał się z matką zabrał syna, ojciec związał się z kobietą z trójką dzieci. Francuskiego nauczył się od swojej nauczycielki, był Rosjaninem, zmienił wyznanie został maksizmem. Studiował w Niemczech, dokonał kilku przekładów z niemieckiego na francuski i rosyjski, ożenił się i zmienił poglądy. Profesurę zdobył w Pradze a potem w Warszawie w 1935 został profesorem w Wolnej Wszechnicy Polskiej wykładał teorię wychowania. Powtórnie ożenił się z Polką. Pracował jako magazynier w czasie wojny, dawał korepetycje. Po wojnie zamieszkał w Łodzie gdzie wykładał. Zaczął pisać po angielsku, prowadził seminarium.

RECEPCJA – w Rosji został skazany na niepamięć, nic nie wydawano w Rosji jego autorstwa. Pod koniec lat 90 (1997) wydano w Polsce Podstawy pedagogiki. Hesse –erudyta, jasno myślący.

PODSTAWY PEDAGOGIKI – każdy z nas w mniejszym lub większym stopniu bierze udział w procesie wychowania a pedagogika jest refleksją naukową w tym procesie. Wychowanie wartościujące do kultury, uczuciowość, zasada solidarności. Każde życie ma swoją wartość a także każdy okres. Hessen nie przeprowadzał żadnych badań, dużo czytał, obserwacja procesów wychowawczych, literatura zgłębiona. Nie wystarczy opisać zjawisk ale pokazać, zaprojektować jak powinno być, wystawić pewne postulaty.

„PODSTAWY PEDAGOGIKI” – główne dzieło, 2 części: teoria wychowania moralnego (wartości – dobra kultury) oraz wychowanie naukowe (dydaktyka) Zamęt w świecie wartości, kryzys wartości, jego filozofia pomoże odnowić ten porządek, wartości obowiązują zawsze, wszędzie i każdego człowieka. Ale Hessen nie tłumaczy dlaczego, nie uzasadnia. Wartości mają charakter absolutny. Neguje Roussean ponieważ człowiek bez kultury (Emil) nie da się wychować. Uważał że wychowanka trzeba zetknąć z dobrami kultury ponieważ one kształtują hierarchię wartości. Przymus w wychowaniu jest potrzebny, ale dokonuje się wtedy przekucie temperamentu dziecka na osobowość. Temperament jest bardzo indywidualną cechą, przy pomocy zakazów i nakazów które odwraca na osobowość – sumę wszystkich oddziaływań. Etapy rozwoju moralnego (przekucia temperamentu): 1) anomia (nomia –prawo z gr) – stan bezprawia. Dziecko działa bezrefleksyjnie, zabawa, naśladownictwo starszych, do 7 lat. 2) heteronomia – stan narzuconego prawa zewnętrznego. Dziecko poddane zostaje wielu zadaniom, musi to robić bez utożsamiania się z tym co robi. To okres pracy, świadomość obowiązku, odpowiedzialność, wytrwałość, więzi społeczne, tolerancja, męskość. 3) autonomia – stan uwewnętrznienia praw. Interioryzacja, dojrzałość, przyjmowanie praw jako własnych.

KONCEPCJA SZKOŁY – szkoła trójstopniowa: 7-10/11 lat życia dziecka; 11-15r.ż i 15-18r.ż. Szkoła powinna być jednolita dla wszystkich ale ze zróżnicowaniem regionalnym (zapoznanie z regionalnymi dobrami kultury, wartościami) Drugi etap to zróżnicowanie psychologiczne, dostosować się zainteresowań, poznać kompleksy i trudności. Trzeci etap to zróżnicowanie zawodowe – predyspozycje, talenty, zdolności.

NAUCZYCIEL WG HESSENA – kierować tak by nastąpiło samokształcenie. Stworzenie warunków i możliwości. Nauczyciel powinien zdobywać wiedzę w uniwersytecie a nie w szkołach dla kształcenia nauczycieli. Ma być wykształcony i przejawić miłość w stosunku do swoich podopiecznych.