Grecja.

Kultura Minojska – inne warunki naturalne, bez centralnego władcy, rozmieszczone na wyspach.

Grecja - metropolie i kolonie (płn i wsch wybrzeże m. czarnego; na zasadzie osadnictwa, nie podboju; , 776r.p.n.e 1 igrzyska, własny alfabet fonetyczny, polis łączyły język i kultura, igrzyska 1/4lata wspólna impreza).

Jońscy filozofowie przyrody (6w.p.n.e, zajmowali się otaczającym światem), Tales z Minetu (szukał „arche” – prapoczątek świata), Heraklit z Efezu (Pantha rei – wszystko płynie, czynności powtarzane nigdy nie są takie same ze względu na okoliczności), Demokryt z Anders (3w.p.n.e – świat zbudowany jest z atomów),
Filozofowie (5-4w.p.n.e) Sokrates, Platon, Arystoteles.

Ustrój ateński – oligarchia => VII Darkon – prawo drakońskie =>, pocz VI, Solon wprowadził strząśnienie długów, uporządkował zasadę dostępu do władzy, stworzona została rada 400 (4 kasty po 100) => poł VI Pizystrat – był tyranem, zdobył władzę dzięki oddziałom ochrony, które otrzymał => kon VI Kleistens – Rada 500, wybierani z fuli (okręgów) po 50, urzednicy byli losowani a sędziowie wybierani. Ostracyzm =>V Perykles – wynagrodzenie za sprawowanie władzy.

Oligarchia – ustrój polityczny w którym rządzi niewielka, zamknięta grupa (arystokraci)
Ostracyzm – sąd skorupkowy, głosowano kto zagraża demokracji.
Zgromadzenie ludu - (quorum) min l osob wymagana dla zgromadzenia do podejmowania prawomocnych edycji na 40k 6.
Metojkowie – wolni grecy bez obywatelstwa ateńskiego.
Prawo Drakońskie – surowe i okrutne, opate na zasadzie taliony, mówiono, że spisane krwią.

Sparta – leżała w Lakonii, państwo izolowane, brak kultury, Likurg ustanowił zasady, których nei zmieniano, podbita, podbici – heloci vs Lakoni, 3gr społ: Spartaci - wszyscy maja taki sam majatek, są żołnierzami i maja prawa polityczne; periojkowie – wolni mieszkańcy, nie są wojownikami, nie maja praw politycznych, heloci – uprawiali ziemię, nei mieli majątku, traktowani jak niewolnicy. Weryfikowano dzieci, w wieku 7 lat odbierano je rodzicom i wychowywało je państwo, od 11 lat do koszar trenuje do 30, potem może założyć rodzine)
Geruzja – (28 gerontów + 2 królów), prowadzili na wojne, 1 zostawał. Żeby zostać gerontem nalezało mieć 60 lat.
Eforowie – urzednicy, sprawy bieżące.

Kultura Antycznej Grecji:
• Teatr – wynaleźli, powstał z uroczystości na cześć Dionizosa (wino i latorośle), na pocz 1 aktor vs chór, później do max 3. (Aishilios, Eurypides, Sofokles – tragedie, Arystofanes – komedie), komedie – odwrócenie rzeczywistości, satyra, aktorzy w maskach i na koturnach.
• Pisarstwo – epopeje (Iliada, Odyseja Homera), narodziła się historiografia (opis historii, bierzących wydarzeń i miejsc z odniesieniem do wcześniejszych wydarzeń. Herodot (nazwał 7 cudów świata, „Anabazis”) i Tukidydes (wydarzenie z wojny peloponeskiej „Wojna Peloponeska”
• Ceramika czarnofigurowa (jasne tło) / czerwonofigurowa (czarne tło)
• Rzeżba – po raz 1 przedstawiano postacie w ruchu, („Peryforos” Poliklet – niosący włócznię – 1 taka rzeźba, „Dyskobol” Myrona – najsłynniejsza), przedstawiano obraz idealnego ciała (nei naturalnego), Fidiasz robił monumentalne rzeźby bogów, zamiast malarstwa – płaskorzeźby, posągi ubierano, ozdabiano i malowano.
• Architektura – kolumny, 3 porządki – dorycki, joński, koryncki.

Aleksander Wielki – król macedoński od 336 roku, został hegemonem związku korynckiego i obiął dowództwo wyprawy na Persję. Bitwa pod Issos – Dariusz III zaskoczył Alka potężną armią. Zajął Egipt (nazwał Aleksandrią), w bitwie pod Gaugamelą zabił Dariusza III i został ogłoszony królem Persji, 324 kazał nazywać się bogiem, 323 zmrał. Pdbił Korynt, Egipt, Palestynę, Persji i Indie. Namawiał urzedników do brania małżeństw z córkami miejscowych dostojników.

Kultura Hellenistyczna – poł orientalnej i greckiej.
Antropomorfizm – nadawanie bogom cech ludzkich.
Olimpiada – okres pomiędzy igrzyskami.
Kariatydy – kolumny wyrzeźbione na kształt kobiety =/ Atlanci.