Wyjaśnij , kiedy i w jakich okolicznościach zostało ponownie użyte słowo „obywatel” w nowożytnej Europie w odniesieniu do ogółu obywateli.

Moja praca będzie się opierała na wydarzeniach ułożonych w sposób chronologiczny. Lata, które wezmę pod uwagę to okres rządów Marii Teresy jako władczyni Austrii 1740 –1780, Józefa II 1780-1790, Fryderyka II Wielkiego jako króla Prus 1740- 1786 oraz Katarzyny II jako cesarzowej Rosji 1762- 1796. Jak już wspomniałam moim zainteresowanie obejmę Rosję, Austrię i Prusy.
Obywatel to osoba, którą łączy z państwem stosunek prawny i wynikają z tego tytułu pewne prawa i obowiązki. Obywatel w znaczeniu w/w istniał w starożytności- Grecji czy Rzymie. Jedni mieli praw więcej inni mniej, a kolejni byli ich pozbawieni. Słowo to przestało istnieć już w średniowieczu. Zostało zastąpione przez „ wasala” i „ feudała”. Ponownie do użytku powróciło w czasie epoki oświecenie, wykształcił się wtedy absolutyzm oświecony, który zmienił poglądy kilku władców. Ten nowy prąd myślowy zakładał umowę społeczną między osobą rządzącą a społeczeństwem, władca przyznaje pewne prawa ludowi jak np. tolerancja religijna, jednak zachowuje zasady monarchii absolutnej.
Fryderyk II Wielki, który rządził Prusami w latach 1740-1786 uczynił z tego państwa jedno z najpotężniejszych w Europie. Od samego początku swego władania wprowadzał w życie zasady oświeconego absolutyzmu. Mimo,że władzę sprawował w sposób absolutny to wierzył, że celem polityki jest dobrobyt obywateli. Siebie samego uważał za sługę Prus i wymagał też, aby czynili to samo, co on.Dzięki maksymie” król jako pierwszy sługa państwa” zrobił karierę światową. Kierował się dewizą ,że czasem trzeba poświęcić własne szczęście dla dobra ogółu. Jego polityka na ogół była konserwatywna. Rozbudowywał armię i administrację, usprawniał sądownictwo, kładąc nacisk na posłuszeństwo i wierność rozkazom. W chwili, gdy obejmował władzę armia liczyła 83 tys. żołnierzy, gdy umierał było ich już 190 tys., (z czego jedynie połowę stanowiła ludność Prus). Wprowadził kilka ważnych reform. Jedną z jego pierwszych decyzji było zniesienie tortur. Powołanej przez ojca komisji kodyfikacyjnej polecił dokonanie reformy sądownictwa i skodyfikowanie prawa sądowego. W 1763 podjął próbę stworzenia systemu szkolnictwa podstawowego, wprowadzając przymus szkolny. Za jego panowania rozwinął się też nowy typ szkoły średniej nastawionej na umiejętności praktyczne (tzw. szkoła realna). Sam będąc agnostykiem, tolerował w swoim państwie różne wyznania, będąc bodaj pierwszym królem, który tak otwarcie dystansował się do spraw religii. Prusy stały się krajem tolerancji, bowiem Fryderyk tolerował w swym państwie wszystkie wyznania. Aczkolwiek, z pewną niechęcią odnosił się do katolicyzmu i papiestwa. Zwalczał dualizm władzy świeckiej i duchowej, uważał religię za użyteczną dla ludu w obrębie tego, co władza świecka uzna za stosowne. Fryderyk II dzięki swym reformom i podejściu do społeczeństwa zajmuje czołowe miejsce wśród oświeconych absolutystów, głównie z powodu postawy króla – filozofa.
Maria Teresa królowa Austrii w latach 1740- 1780 na mocy sankcji pragmatycznej, która zapewniała, że posiadłości Habsburgów będą niepodzielne i dziedziczone przez kobiety. Przejęła ona po ojcu – Karolu IV ideę absolutyzmu oświeconego i przeprowadziła początkowo skromne reformy, które miały na celu scentralizować rząd. Gdy Austria utraciła Śląsk po wojnie reformy musiały być przeprowadzone na większą skalę. Państwo wkroczyło w stosunki między panem, a poddanym chłopem. Starostowie uzyskali prawo kontroli tych stosunków i sprawowali nadzór nad dominiami, czyli zwierzchnościami gruntowymi. Sprawami skarbowymi zajmowała się Nadworna Izba Skarbowa, a dla prawidłowego kierowania działalnością gospodarczą powołano Nadworne Kolegium do Spraw Handlu oraz Państwowe Urzędy Popierania Manufaktur. Niektóre z tych instytucji miały swe odpowiedniki w prowincjach. W roku 1775 zniesiono wewnętrzne cła, monarchia habsburska stawała się jednolitym obszarem celnym. Zreformowano także armię, powołując rekrutów spośród ludności chłopskiej; w celu przeszkolenia ich utworzono szkoły wojskowe. W roku 1755 Austria dysponowało już armią liczącą 108 tys. ludzi. Ponadto ograniczona rolę szlachty i pańszczyznę, wprowadzono stałe podatki, pensję dla księży i ich kontrolę. Jedną z bardzo ważnych kwestii był zakaz rugowania chłopów z ziemi. Następcą Marii Teresy był jej syn Józef II. Rządził on jeszcze za jej życia jako współregent. Naśladował matkę jednocześnie mając za przykład rządy Fryderyka II. Józef II chciał zbudować monarchię dorównującą pruskiej. Józef II głęboko pogardzał starym ładem, jego zakorzenionymi w przeszłość instytucjami, przywilejami i systemem prawnym, czyniąc jedyny wyjątek dla władzy absolutnej. Jego rządy były znacznie demokratyczne niż matki. Mimo pewnych spięć na poziomie matka- syn udało im się zbudować silne państwo i wzmocnić monarchię oraz zburzyć dawny system społeczny.
Katarzyna II -żona Piotra III, po śmierci swojego męża przejęła władzę w Rosji i panowała w latach 1762-1796. Żaden z władców absolutnych oświeconych nie zdobył takiej sławy jak caryca Katarzyna II. Jakby się przyglądnąć bliżej to Katarzyna II nie zasługiwała na ten tytuł. Jednak Wolter modlił się do niej słowami: \"Ciebie Katarzyno wysławiamy\". Katarzyna była mistrzynią propagandy, była kobietą niezwykle inteligentną. Pragnęła uchodzić za oświeconą, korespondowała z francuskim encyklopedystami, stwarzała pozory reformatorki. W istocie jej panowanie ugruntowało dyktaturę szlachecką w Rosji, znacznie pogorszyło los ludności chłopskiej oraz doprowadziło do ujarzmienia przez carat wielu narodów. W chwili objęcia rządów przez Katarzynę, Rosja znajdowała się w kryzysie, ponieważ skarb państwa był pusty, a armia była niezadowolona i pełna rozprężenia. Katarzyna zdecydowała oprzeć swoje rządy na szlachcie, z tego powodu wydała ostry w formie dekret, wzywający chłopów do bezwzględnego posłuszeństwa wobec swych panów. W celu zreformowania administracji powołała do życia specjalną komisję, składającą się z przedstawicieli szlachty i górnych warstw mieszczańskich, której celem było opracowanie nowego kodeksu prawnego. Ogromna większość delegatów opowiadała się za dalszym zaostrzeniem zależności chłopów od właścicieli ziemskich. Katarzyna konsekwentnie próbowała zaspokoić wymagania szlachty. Z tego powodu w latach 1765-67 wprowadza zakaz wnoszenia skarg chłopów na panów oraz potwierdziła prawo szlachty do zsyłki chłopów "za zuchwałość" bez sądu na katorgę.
Poprzez stosowanie rozdawnictwa ziem doszło w Rosji do podziału chłopów na prywatnych i państwowych. Chłopi państwowi należeli poza tym do różnych kategorii - jedni byli przypisani do dóbr dawniej klasztornych, od 1764r. znajdujących się pod zarządem państwowego Kolegium Ekonomicznego ("chłopi ekonomiczni"), drudzy zaś płacili podatki idące na utrzymanie dworu carskiego i nosili nazwę "chłopów pałacowych".
Wraz z zaostrzeniem systemu poddaństwa osobistego ukształtowały się w Rosji dwa zasadnicze typy gospodarki chłopskiej. Jeden, oparty na powinnościach pańszczyźnianych, przeważał na południu kraju (znakomita gleba gwarantowała wysokie plony). Na północy natomiast obszarnicy stosowali system czynszów ze względu na złe warunki klimatyczno-glebowe.
W wyniku przeprowadzonych reform (bezwzględne posłuszeństwo chłopów) wymiar ich czynszów podniósł się dwukrotnie. Poza tym panowie mogli sprzedawać chłopów bez ziemi, co doprowadziło do znacznego handlu nim. Wyjątkowo ciężkie położenie ludności chłopskiej oraz wprowadzenie systemu poddaństwa osobistego na ziemiach świeżo podbitych przez carat, wywołało gwałtowne wystąpienie mas ludowych. Niewątpliwe decyzje Katarzyny II doprowadziły do powstania potężnego mocarstwa, które mogło utrzymać w ryzach podbite tereny, ale jednocześnie absolutyzm oświecony przekształciła w despotyzm oświecony.
W powszechnej historii państwa i prawa wieku „wyodrębnić można bez wątpienia epokę likwidacji najbardziej anachronicznych przeżytków feudalizmu w dziedzinie ustrojowej. Jest to stanowczo wiek XVIII. Najważniejszym symptomem nowej idei było podważanie głównej zasady ustroju feudalnego, która brzmiała: wszelka władza, centralna jak i prowincjonalna związana jest z własnością ziemi. Monarchia absolutna likwidowała ową zasadę i wprowadzała na jej miejsce biurokratyczny aparat urzędniczy, utrzymujący się z pobieranej pensji i oddzielony w zasadzie od feudalnej własności. ( W Rosji zlikwidowano odrębne przywileje bojarstwa; w Prusach rozpoczęły się rządy administracji państwowej, terytorialny zaś samorząd szlachecki został tak ograniczony, że właściwie przestał odgrywać jakąkolwiek rolę). Tworzenie aparatu urzędniczego miało poważne konsekwencje, bowiem działy: administracyjno-skarbowy, inżynierski (budowa dróg, mostów itp.), dyplomatyczny i wojskowy, musiały odznaczać się fachowością i kwalifikacjami. Tworzono, więc np. szkoły wojskowe, a służba w wojsku stawała się zawodem. Sama przynależność do feudalnej, utytułowanej arystokracji rodowej przestała być niezbędnym warunkiem sprawowania odpowiedzialnych funkcji państwowych, aczkolwiek w żadnym kraju nie przestała być czynnikiem sprzyjającym robieniu kariery.
Reformy chłopskie natomiast przybrały w rozmaitych krajach różny kształt; tam gdzie chłop był wolnym dzierżawcą, państwo próbowało mu ułatwić produkcję oraz zbyt, zaś w krajach pańszczyźnianych państwo wkraczało w stosunki między chłopem a feudałem lub nawet znosiło poddaństwo osobiste (Austria).
Pełna centralizacja polityczna oznaczała ograniczenie i likwidację wszelkich, nawet stanowych, organów przedstawicielskich, które dawniej w pewnej chociaż mierze kontrolowały władzę oraz miały wpływ przynajmniej na stanowienie podatków. Absolutyzm kosztował. Nieograniczone możliwości władcy w zakresie nakładania na ludność ciężarów fiskalnych, świadczeń rzeczowych oraz obowiązku służby wojskowej, powodowały nasilenie się przejawów niezadowolenia mas. W wielu krajach doszło do zaostrzenia się walk klasowych. Ruch ludowy w Rosji (powstanie Pugaczowa) były zwiastunami drążącego społeczeństwa niepokoju.