Monarchia absolutna

Monarchia stanowa przekształciła się w monarchię absolutną.

Cechy:
- władza króla jest nieograniczona
- osoba władcy jest całkowicie utożsamiana z państwem.
- centralizacja władzy
- odsunięcie reprezentacji stanów od decyzji politycznych
- rozwój zawodowego wojska na utrzymaniu państwa
- rozwój systemu skarbowo - podatkowego
- rozwój administracji królewskiej zależnej od monarchy
- podporządkowanie kościoła państwu (uzasadniał to m. in. Jean Bodlin)
- władza jest suwerenna na arenie wewnętrznej (władca nie jest niczym ograniczony) i zewnętrznej (niezależność od papiestwa i cesarstwa)

Monarchia absolutna we Francji

Osiągnęła największy rozwój.
Rozpoczęła ją dyn. Walezjuszy. Proces ten został zakłócony przez wojny religijne.
• Za panowania Ludwika 13 państwem kierował kardynał Armand de Richelieu (od 1624 pierwszy minister) - twórca mon. abs. we Francji. Uważał, że silna władza jest potrzebna dla dobrobytu Francji.
- Skończył z anarchią feudalną.
- 1625- 1628 - wojna przeciwka Hugenotom.
- 1629 - wydał edykt łaski - tolerancja rel. dla Hugenotów. (Ponieważ chciał zniszczyć tylko przeciwników politycznych, likwidacja mogłaby się przyczynić do wyjazdu wielu rzemieślników i pogorszyć stosunki z sojusznikami protestantami)
• Na początku panowania Ludwika 14 rządził włoch Juliusz Mazarini. Wykorzystał to, że Ludwik 14 był małoletni. Kierowanie przez niego polityką Francji pochłaniało dużo pieniędzy, rosły więc podatki. Społeczeństwo zaczęło się burzyć. 1648- 1653 - fronda. Rozpoczęło ją mieszczaństwo i arystokracja paryska. Mazarini złamał bunt, ale musiał opuścić Francję.
Gdy Ludwik 14 osiągnął pełnoletność, chciał przejąć władzę. "Państwo to ja". Wyciądnał wnioski z frondy: stworzył Wersal, żeby mieć całą arystokrację pod ochroną i żeby nie było opozycji.

Monarchia absolutna w Rosji

Za rządów Piotra I Wielkiego (1689- 1725). Przeprowadził wiele reform:
- Ustanowił nowe urzędy
- podzielił kraj na prowincje
- rozbudował i unowocześnił armię, stworzył flotę
- popierał rozwój manufaktur i handlu
- wspierał rozwój oświaty i nauki
- wprowadził zmiany obyczajowe i kulturowe

Podporządkował sobie szlachtę i kościół prawosławny.
Reformy wzmocniły państwo i ugruntowały władzę. Państwo odnosiło sukcesy polityczne i militarne. Pokonało Szwecję w wojnie północnej (1700- 1721) i uzyskało dostęp do Bałtyku. Stało się europejską potęgą. Rosja była państwem rozwiniętym. Piotr I wprowadził 3 możliwości kariery dla szlachty: wojsko, duchowieństwo, administracja.

Zlikwidował urząd patriarchalny, podporządkował cerkiew. Doprowadził do założenia Akademii Handlu w Petersburgu. W 1721 zobył tytuł imperatora, tworząc Cesarstwo Rosyjskie. Cel polityki zagranicznej: uzyskanie dostępu do Bałtyku. Koalicja: Rosja+Dania+Państwo Brandenbursko- Pruskie+Saksonia. Rosja przejęła duże tereny nad Bałtykiem: Inflanty, Ingrię i Kalerię. Przejęła rolę państwa panującego po Szwecji.

Oświecony absolutyzm

XVIII w - nowy etap w absolutyzmie
Inaczej uzasadniano władzę monarchy: powinien mieć silną władzę, bo działa na rzecz rozwoju państwa. Zaczęto nazywać go "pierwszym sługą państwa".

Cechy:
- monarcha dba o rozwój gospodarczy, stosując politykę merkantylizmu (dbałość o dodatni bilans handlowy, zwiększanie eksportu, ograniczanie importu)
- reformy wojskowe i dbałość o rozwój armii, wzrost liczebności armii
- dbałość o rozwój oświaty (Prusy wprowadziły obowiązek szkolny dla chłopców)
- podporządkowanie Kościoła, dbałość o tolerancję religijną
- tworzenie nowoczesnej administracji

Monarchie:
- Prusy (Fryderyk Wilhelm I, Fryderyk II)
- Rosja (Piotr I)
- Monarchia Habsburgów (Maria Teresa i syn Józef II)
Monarchia oświecona była próbą modernizacji absolutzmu i dostosowania się do zmian ekomicznych w XVIII w.