Przemiany ustrojowe w II RP i ich konsekwencje.

W mojej pracy dotyczącej powyższego tematu , wydarzenia przedstawię w formie układu chronologicznego. Swoim zainteresowaniem obejmę okres od 20 lutego 1919 roku – małej konstytucji do 1935 roku – konstytucji kwietniowej, śmierci Piłsudskiego. Przedstawię wydarzenia dziejące się na terenie II Rzeczpospolitej.
Przemiany ustrojowe przebiegające w kraju odrodzonym na nowo po I wojnie światowej były znaczące i wpłynęły na formę sprawowanych rządów.
II Rzeczpospolita powstała po zakończeniu I wojny światowej w 1918 roku. Jej formalny początek przyjmuje się 11 listopada 1918 , kiedy Józef Piłsudski przybył do Warszawy. Władze w państwie sprawował prezydent, jednak został on dopiero wybrany w 1922 roku. Do tego czasu rządy sprawował Tymczasowy Naczelnik Państwa - Józef Piłsudski. Aktem prawnym regulującym uprawnienia Naczelnika była mała konstytucja z 20 lutego 1919. Przede wszystkim oficjalnie wprowadzała funkcje Naczelnika Państwa. Naczelnik mógł w porozumieniu z rządem powołać rząd, był odpowiedzialny przed sejmem, został jednak pozbawiony inicjatywy ustawodawczej i możliwości rozwiązania parlamentu. Wszystkie akty prawne Naczelnika wymagały podpisu odpowiedniego ministra.
Kolejnym dość dużym krokiem w ustawodawstwie było uchwalenie konstucji marcowej – 17 marca 1921 roku. Przy jej tworzeniu bardzo dużą rolę odegrała prawica, a Narodowa Demokracja była w pełni za ograniczeniem roli prezydenta, którą właśnie w/w konstytucja wprowadziła, ponieważ obawiała się,że głową państwa może zostać Piłsudski. Prezydent na mocy tego aktu mógł powołać i odwołać rząd i obsadzać wyższe stanowiska cywilne i wojskowe, ale wypowiedzenie wojny i zawarcie pokoju następowało za zgodą sejmu i co więcej akta prezydenta nie były ważne bez parafki ministra. Mimo obaw endecji Józef Piłsudski nie został nigdy prezydentem , choć Zgromadzenie Narodowe go wybrało w maju 1926 po tym jak dokonał zamachu majowego niecałe trzy tygodnie wcześniej obalając rządy Witosa i Wojciechowskiego.
Po majowych wydarzeniach w Polsce nastąpiły rządy tzw. Sanacji . Sanacja – uzdrowienie, początkowo nazwa obozu piłsudczyków, wywodzi się z hasła głoszonego przez Piłsudskiego „ sanacji moralnej”. Wprowadziła ona rządy autorytarne, zwalczała komunizm i uważała, że nastąpił kryzys demokracji.Doprowadziła też do tego,że utworzony przez Piłsudskiego Bezpartyjny Blok Współpracy z Rządem wygrał tzw. wybory brzeskie. Kres sanacji przypada na datę śmierci Piłsudskiego – 12 maja 1935 r.
W sierpniu 1926 roku na mocy noweli sierpniowej prezydent odzyskał swoją mocną pozycję, gdyż mógł rozwiązywać sejm i senat, odraczać obrady i wydawać dekrety z mocą ustaw. Ograniczała znienawidzoną przez Piłsudskiego sejmokrację. Podsumowując ustawa ta wzmacniała znacznie rolę rządu i prezydenta. W praktyce dawała Piłsudskiemu ogromną władzę, tym bardziej, że Prezydent Mościcki był powolnym narzędziem w jego ręku. Szybko zresztą wprowadzono zwyczaj, że gabinety powoływano, nie bacząc na układ sił politycznych w Sejmie, a nawet bez konsultacji z nim. Polska stała się republiką prezydencką, w odróżnieniu od istniejącej od 1919 do 1926 republiki parlamentarnej.
Drugim aktem wzmacniającym autorytarną władzę Józefa Piłsudskiego był dekret z 6 sierpnia 1926 roku o organizacji najwyższych władz wojskowych w Polsce. Powoływał on do życia instytucję Generalnego Inspektora Sił Zbrojnych, niezależnego od Sejmu, a także od rządu i podlegającego jedynie Prezydentowi.
Dokumentem, który ostatecznie potwierdził naczelną rolę prezydenta w państwie była konstytucja kwietniowa z 23 kwietnia 1935 roku podpisana przez prezydenta Mościckiego. Główne jej założenia to: prezydent odpowiada tylko przed Bogiem i historią, zamyka obrady sejmu i senatu, stanowi o wojnie i pokoju oraz wydaje dekrety z mocą ustaw. Prawa obywatela zostały znacznie uszczuplone, a obowiązki polegały głównie na służeniu dobru państwa.
Konsekwencją zmian ustrojowych w II RP było powstanie państwa autorytarnego- antydemokratycznego systemu rządów;władza skupiona w rękach jednego człowieka, odrzucenia równości między ludźmi, wolności i tolerancji, jednostka ludzka musi się podporządkować organom państwowym, bardzo dużą rolę odgrywa policja, która kontroluje społeczeństwo. Potocznie takie rządy nazywamy rządami mocnej ręki. W autorytaryzmie rząd nie jest oparty na większości parlamentarnej i nie podlega kontroli społeczeństwa, chociaż mogą w nim występować elementy demokracji np. samorząd. Koniec władzy autorytarnej nastąpił wraz z wybuchem II wojny światowej i przekazaniem władzy przez prezydenta Mościckiego Polskiemu Rządowi na Uchodźstwie 25 września 1939.