Marinizm

Marinizm - nurt literacki baroku

Marinizm - nazwa ta pochodzi od nazwiska włoskiego pisarza Gianbattista Marino; marianizm to inaczej kwiecisty barok; odrzucał renesansową harmonię między treścią a formą i kładł nacisk na formę; lubował się w olśniewających konceptach, wymyślnych epitetach i metaforach; stosowano następujące środki artystyczne:

1. inwersję czyli szyk przestawny;

2. paradoks - twierdzenie lub rozumowanie sprzeczne z przyjętym ujęte w błyskotliwą wypowiedź;

3. alegoria - obrazowe przedstawienie pojęć oderwanych;

4. anafora - rodzaj powtórzenia polegający na rozpoczynaniu kolejnych zdań i wersów od tych samych wyrazów;

5. gradacja - (stopniowanie) figura będąca odmianą wyliczenia, polegająca na nagromadzeniu określeń, pojęć lub obrazów i uszeregowaniu ich według stopnia nasilenia lub osłabienia jakiejś cechy;

6. hiperbola - przesadnia; metafora polegająca na wyolbrzymieniu i przesadnym uwypukleniu pewnych cech;

7. antyteza - przeciwstawienie; zestawienie pojęć i sądów społecznych lub kontrastowych;

8. koncept - wyszukane, niezwykłe i zaskakujące pomysły kompozycyjne, obrazowe lub słowne;

9. oksymoron - związek frazeologiczny obejmujący dwa przeciwstawne znaczeniowo wyrazy;

10. parafraza - omówienie; zastępowanie zwykłych określeń i nazw równoważnikami znaczniowymi;

11. pointa - nieoczekiwane i zaskakujące zakończenie;

12. w Polsce - sarmatyzm

Kontrreformacja

Kontrreformacja to prąd powstały w Kościele katolickim wobec zagrożenia reformacją. Zwołany w celu przeciwstawienia się postępom różnowierstwa sobór trydencki (1545 - 1563) wydał szereg dekretów, a Kościół uformował się wówczas jako organizm polityczny i wypracował na swój użytek ścisłą strategię działania. Dbając o nieskażoność dogmatów, o prawomyślność wiary, wyraźnie określił, co należy uznać za katolickie w dziedzinie nauki, dyscypliny i zwyczajów kościelnych; wytyczył też jasno zasady sztuki, zwłaszcza sakralnej.