Człowiek wobec zagadki swojego losu - interpretacja "Króla Edypa".

Człowiek wobec zagadki swojego losu.


Sofokles – drugi z wielkiej trójcy tragików greckich. Żył w czasach rozkwitu kultury i sztuki Aten oraz jej świetności politycznej. Genialny tragik o niezwykłej urodzie i wesołym usposobieniu, wyjątkowo pobożny i sprawiedliwy. Jest autorem 123 sztuk, co najmniej 18 razy zwyciężał w konkursach. Do naszych czasów zachowało się 7 jego tragedii.
Mimo, że za najdoskonalsze dzieło Sofoklesa uważa się „Antygonę”, „Król Edyp” również ma wielu zwolenników. Jest to tragedia ukazująca rozwiązanie największej zagadki rodu Labdakidów. Jej punktem kulminacyjnym jest poznanie przez Edypa prawdy dotyczącej zabójstwa Lajosa.
Dowiadując się, że to on zabił swojego ojca i poślubił matkę, zastanawia się nad własnym losem. Wie bowiem, że takie było jego przeznaczenie. Czuje, że nie ujdzie mu to płazem. Nie próbuje uciec od kary, ale boli go to, co zrobił, bo wie, że nie mógł niczego zmienić.
„Biada mi! – jakże po równo w niedoli
Rany i pamięć mych czynów mnie boli.”

Przyjmuje swój los z pokorą, ale jednak szuka przyczyny. Próbuje obwiniać Apolla o swoją agresję. Nienawidzi siebie za to, że dał się ponieść emocjom. Doświadcza największego bólu, jaki mógł go spotkać. Nie będzie już szczęśliwy, więc i wzrok nie jest mu potrzebny.
„Bo cóż wzrok jeszcze użyczy
Temu, co widząc, nie dojrzał słodyczy?”

Przeszłość staje mu przed oczami. W tle swoich zasług dla Teb widzi ojca, ojca zamordowanego przez rodzonego syna. Nie wierzy, ze ludzie będą pamiętać jego dobro. Nie chce ściągać na miasto gniewu bogów, dlatego żąda wręcz, żaby go wypędzono. Ma przeczucie, że ludzie nie zapomną mu tego strasznego czynu. Bardzo dręczy go sumienie, jest zły na los. Chciałby w ogóle się nie urodzić. Pośrednią winą za zbrodnie oskarża człowieka, który znalazł go i uratował mu życie. Jawnie przyznaje się do winy i uznaje siebie za „czarną owcę” rodziny. Męczy go życie. Przeżył śmierć ojca, matka i zarazem żona poznając prawdę, powiesiła się. To był dla niego potężny cios, zbyt ogromny żeby uśmiech mógł powrócić na jego twarz. Nic już nie jest dla niego straszne.
Chce dopełnić przeznaczenie i zakończyć władanie Tebami. Na koniec prosi tylko Kreona o opiekę nad córkami. Martwi się o Ismenę i Antygonę. Boi się, że nikt im nie pomoże. Nie chce, żeby ludzie patrzyli na nie przez pryzmat zbrodni ojca. Płacze nad ich losem.
Fatum ciążące nad Edypem odnosi zwycięstwo
Bardzo ważną rolę w tragedii pełni chór. Popiera Edypa w dążeniu do odkrycia prawdy. Wspiera go, ale również uświadamia, jak wielki jest jego grzech. Na koniec chwali go za dobro dla mieszkańców miasta. Przestrzega tez nas, czytelników, żeby nikogo nie nazywać szczęśliwym, bo nikt tak naprawdę nie żyje bez zmartwień.
„Król Edyp” daje nam dużo do myślenia. Dobroduszny władca staje się przedmiotem okrutnego losu. Oddanie dla ludzi, zdecydowane poszukiwanie prawdy i chęć uwolnienia miasta od nieszczęść dla samego króla przynosi niepożądany efekt. Uwalnia miasto, ale pogrąża siebie. Zgubiła go odwaga i determinacja w dążeniu do celu. Los okazał się dla niego niesprawiedliwy. Wspaniały władca stał się marionetka w rękach przeznaczenia. W jesdnym momencie zgasił szczęście i zaangażowanie Edypa.
W czasach antycznej Grecji wierzono, że los zależy od bogów. Każdy rodząc się był przypisany do konkretnego scenariusza. To bogowie pisali treść ludzkiego życia. W przypadku Edypa widzimy, że im bardziej człowiek ucieka od przeznaczenia, tym szybciej się do niego zbliża.




„Cel zamierzony a cel osiągnięty nigdy nie jest tym samym.”

„Nie ma drogi dla śmiertelnych, by uniknąć nieszczęścia losu.”

/Sofokles/


„Nie możesz być silniejszy od przeznaczenia.”

/Eurypides/


„Przeznaczenie znajdzie sobie drogę.”

/Wergiliusz/


„Przeznaczenie rozdaje karty, a my tylko gramy.”

/Arthur Schopenhauer/