Początek tragedii greckiej

Początek tragedii greckiej sięga misteriów dionizyjskich (Wielkie Dionizje), podczas których ich uczestnicy, ubrani w koźle skóry, śpiewali pieśni obrzędowe ku czci Dionizosa (boga wina i plonów). Nazwa tragedia pochodzi od dwóch słów greckich: tragos - kozioł i ode - pieśń (tragedia = pieśń kozła). Z pieśni obrzędowych (pochwalnych) zrodziła się tragedia, której budowa oparła się na dialogu prowadzonym przez Koryfeusza (przewodnika - opowiadacza) z chórem. Pierwszego aktora wprowadził Tespis, drugiego - Ajschylos, trzeciego - Sofokles. Zespół aktorski ograniczał się do trzech osób. Aktorami mogli być tylko mężczyźni, grali więc też i role kobiece. W tragedii antycznej nie ma podziału na akty i sceny:- prologos - zapowiedź- parados - wkroczenie chóru- epejsodiony - akcja sceniczna z aktorami- stasimony - wystąpienia chóru- kommos - lament bohatera- eksodos - opuszczenie sceny przez zbiór- zasada decorum - zasada jedności treści, formy, jednorodności stylistycznej, zgodności gatunku ze stylem, językiem bohatera- zasada trzech jedności :- miejsca - akcja rozgrywa się w jednym miejscu- czasu - akcja zamyka się w ciągu 12-24 godzin- akcji - jeden wątek- zasada trzech aktorów - tylko trzech aktorów może naraz przebywać na scenie(brak scen zbiorowych)- katharsis - oczyszczenie (wywołanie u odbiorcy uczuć, litości, współczucia) katharsis według arystotelesa, nie prowadziło do uszlachetnienia uczuć, ale wyzwolenia się z nich, doprowadzało do osiągnięcia stanu spokoju wewnętrznego.- mimesis - naśladownictwo. sztuka ma odzwierciedlać rzeczywistość.- schemat akcji :- ekspozycja, rozwinięcie,- punkt kulminacyjny, katastrofa,- rozwiązanie akcji.ANTYGONA- nie ma podziału na akty i sceny- kompozycja- pieśni chóru (rola chóru : ocenia bohatera, głos doradczy bohatera, komentuje akcje, wyraża opinie ludu, wyraża prawdy uniwersalne)- tragizm postaci (konflikt między prawem boskim i ludzkim)- akcja według schematu- zasada trzech jedności- zasada decorum- zasada trzech aktorów- występuje zwiastun (strażnik)Konflikt pomiędzy królem - KREONEM, a ANTYGONĄ jest istotą tragedii i nosi nazwę konfliktu tragicznego. Polega na zderzeniu się przeciwstawnych, równorzędnych racji, pomiędzy którymi nie można dokonać wyboru i dlatego każde posunięcie bohatera prowadzi go do katastrofy, czyli klęski. Dla Kreona nadrzędnymi wartościami są rozum, ład społeczny i państwo. Dla Antygony natomiast, kierującej się wiarą i miłością, nadrzędne są przykazania duchowe. Konflikt Antygony z Kreonem jest to więc konflikt wartości i konieczności, bowiem bohaterowie bronią przeciwnych racji. Rozum zostaje przeciwstawiony miłości, prawo ludzkie - prawu boskiemu, interes zbiorowości (państwo) - obronie jednostki. Z tego względu, że racje obu stron są równorzędne, konflikt tragiczny jest nierozwiązalny, prowadzi nieuchronnie do klęski bohaterów. Antygona, za przeciwstawienie się rozkazowi króla, zostaje skazana na śmierć; Kreona, który jest winien śmierci trzech osób (Antygony, jej narzeczonego, a własnego syna - Hajmona i swojej żony), los skazuje na wyrzuty sumienia, które będą go dręczyły do końca życia. Tragizm jest wywołany szczególną konstrukcją losów bohaterów, którzy niezależnie od siły charakteru i szlachetnych intencji sprowadzają na siebie śmierć lub klęskę. Należy dodać, że o ich losie decydowało w tragedii greckiej fatum - przeznaczenie, ślepy los. Sympatia czytelnika (widza) jest po stronie Antygony, bo w jego odbiorze urasta ona do symbolu wielu uniwersalnych wartości, takich jak odwaga i przeciwstawianie się despotyzmowi oraz przemocy, wytrwałość i wierność swoim poglądom, niezależność, miłość do brata, poczucie więzi z tradycją i religią, szlachetność i spełnienie powinności siostrzanej i ludzkiej.