Mars

Mars, nazywany również "Czerwoną Planetą". Jest czwarta po Merkurym, Wenus i Ziemi planetą po w odległości od Słońca. Ma dwa satelity, Phobos i Deimos. Elementy orbity: półoś wielka 227,9 mln km, mimośród 0,09338, nachylenie płaszczyzny orbity względem ekliptyki 150’59". Okres obiegu wokół Słońca 686,738 dni. Okres obrotu 24h 37m 22s,. Promień równikowy planety 3400 km, spłaszczenie 0,0091, masa 6,423·1023 kg. Albedo 0,16.

Nachylenie równika do płaszczyzny orbity wynosi 2512’, co sprawia, że na Marsie występują pory roku podobne do ziemskich. Maksymalna jasność wizualna -2m,7. Mars jest wówczas najjaśniejszym - po Słońcu, Księżycu i Wenus - obiektem na niebie. Atmosfera marsa jest znacznie bardziej rozrzedzona niż Ziemska. Ciśnienie u jej podstawy jest rzędu 10 milibarów. Składa się głównie z dwutlenku węgla, w mniejszych ilościach zawiera tlenek węgla i parę wodną, a także azot, argon i in. gazy. Na Marsie obserwowane są często zawieje pyłowe, świadczące o silnych wiatrach w atmosferze oraz o tym, że przynajmniej część powierzchni Marsa jest pokryta pyłem. Temperatura na powierzchni Marsa ulega silnym wahaniom, zarówno w okresie roku marsjańskiego, jak i doby. W ciągu doby temperatura rośnie od ok. 180K o wschodzie Słońca do ok. 300K w godzinę po południu. Amplituda wahań rocznych w okolicach biegunów wynosi ok. 70K. Charakterystycznymi szczegółami tarczy Marsa są tworzące się na przemian wokół biegunów (w czasie zimy) tzw. czapy polarne. Są to prawdopodobnie obszary pokryte szronem zamarzniętego dwutlenku węgla. Nie wykryto mierzalnego pola magnetycznego ani pasów radiacji wokół planety. Wielu astronomów na przełomie XIX i XX w. uważało, iż kanały na Marsie są wynikiem świadomej działalności istot rozumnych. Obecnie wiadomo, iż wrażenie kanałów jest wynikiem złudzenia optycznego - podświadomego łączenia wielu niedużych, ciemniejszych plamek na tarczy Marsa w regularne linie.

Na powierzchni Marsa obserwuje się bardzo wiele kraterów, w większości prawdopodobnie pochodzenia meteorytowego. Powierzchnia Marsa nie jest jednolita. Widoczne są na niej miejsca ciemne, zwane morzami, oraz jaśniejsze - lądy. Zarówno jedne, jak i drugie są obszarami stałej powierzchni planety o odmiennych właściwościach, odbijającymi promienie słoneczne. Na powierzchni planety znajduje się ogromny kanion (Valles Marineris), ma on długość 4500 kilometrów i głębokość prawie siedmiu kilometrów. Nazwy lądów i mórz na Marsie wzięto z mitologii. Wielu badaczy kosmosu, ma nadzieje, że na Marsie odnajdą wódę i życie. Z tego powodu Mars stał się, głównym celem wypraw sond i pojazdów bezzałogowych.

W badaniach Marsa i jego atmosfery uczestniczyły sondy: Mars, Mariner, Viking, Phobos, Mars Observer, Mars Global Surveyor, Mars Pathfinder, Mars Express, a także nie dawno wysłany w przestrzeń kosmiczną Mars Reconnaissance Orbiter. Chciałbym przedstawić państwu wiadomości i najnowsze badania tych sond.

Sonda Mars Reconnaissance Orbiter – to bezzałogowy pojazd badawczy amerykańskiej agencji kosmicznej NASA, wystrzelony w kierunku Marsa, przy pomocy rakiety Atlas V, 12 sierpnia 2005 roku. Na orbitę planety wejdzie w marcu 2006 roku. Początkowo będzie to wydłużona orbita eliptyczna, którą zacieśni korzystając z tzw. hamowania atmosferycznego. Celem misji MRO jest poszukiwanie podziemnych złóż wody, badanie obecnego klimatu oraz odnajdywanie wskazówek, które mogłyby do rekonstrukcji modelu klimatycznego planety sprzed milionów lat. Ponadto sonda ma wytypować miejsca do lądowania przyszłych misji automatycznych oraz planowanych wypraw załogowych na Czerwoną Planetę.

Sonda Mars Express przesłała do Planetary Fourier Spectrometer (PFS), swoje najnowsze badania dotyczące wody znajdującej się w atmosferze i na Marsie. Ostatnie analizy danych dostarczonych przez sondę Mars Express pokazują koncentrację pary wodnej i metanu w nachodzących na siebie warstwach w atmosferze Marsa. Wyniki te zostały uzyskane przez PFS, pozwalają lepiej zrozumieć geologiczne i atmosferyczne procesy na Marsie. Dostarcza on także ważnych wskazówek dotyczących hipotetycznego obecnego życia na Marsie. Mapa pokazująca koncentrację pary wodnej w pobliżu równika Marsa. Regiony o małej koncentracji są purpurowe, a o dużej zielone.

Sonda Mars Express potwierdziła również istnienie wody na Marsie.
Jak poinformowano w Centrum kontroli lotu w Darmstadt w Niemczech, sonda Mars Express potwierdziła istnienie na powierzchni Marsa wody. Po lewej zdjęcie obszaru Reull Vallis wykonane 15 stycznia 2004r. Odkrycie zostało potwierdzone przez nowoczesne spektrometry - urządzenia służące do otrzymywania i analizy widma promieniowania planety. Spektrometr Omega, który rejestruje słoneczne światło, widzialne i podczerwone, odbite od planety. Na podstawie częstości fal, jakie zostały pochłonięte w czasie odbicia, można ustalić, z jakich minerałów składa się powierzchnia Marsa. Każdy z nich bowiem zostawia w widmie swój charakterystyczny odcisk palca. Okazało się, że na południowym biegunie silny sygnał dają właśnie cząsteczki wody. Ze wstępnych danych zebranych przez sondę Mars Express wynika, że połacie zamarzniętej wody na południowym biegunie Marsa są całkiem spore i nie jest to sezonowe zjawisko, np. wodny szron pochodzenia atmosferycznego, gdyż na półkuli południowej w tej chwili kończy się lato, najgorętszy okres, a mimo to lód nie wyparował. W wykryciu wody miał udział także przyrząd skonstruowany w Centrum Badań Kosmicznych PAN, czyli spektrofotometr fourierowski o wysokiej rozdzielczości i niespotykanej wcześniej dokładności. Wstępne wyniki badań PFS wskazują również, że rozmieszczenie tlenku węgla (CO) jest różne na południowej i północnej półkuli Marsa.