Oświecenie to okres w historii literatury i kultury polskiej. Obejmuje lata panowania Stanisława Augusta (1764-1795), ale okres wstępny datuje się od ok. 1740, zaś faza schyłkowa, tzw. klasycyzm postanisławowski, trwał do ok. 1830, współistniejąc z romantyzmem. Termin przyjął się z nazewnictwa niemieckiego (Aufklarung).
Idee polskiego oświecenia zostały w znacznej mierze zaczerpnięte z pokrewnych zjawisk na zachodzie Europy, głównie we Francji, Anglii i Niemczech, gdzie tendencje oświecenia pojawiły się już w XVII w. Idee owe głosiły: filozofię wolności narodowej , racjonalizmu, naukowy pogląd na świat, powszechną oświatę, rozwój nowych instytucji życia społecznego i kulturalnego, sprzeciw wobec pozostałości feudalizmu.
Dużą rolę odegrały w Polsce czasopisma wspierające nowe tendencje, m.in.: Monitor, Magazyn Warszawski, Polak Patriota. W okresie wstępnym, za Augusta III, powstała w Warszawie publiczna Biblioteka Załuskich, rozwijał się ruch wydawniczy, opublikowano wiele dzieł naukowych. W 1765 powstały Teatr Narodowy i Szkoła Rycerska.
W 1773 powołano pierwsze w Europie ministerstwo oświaty - Komisję Edukacji Narodowej. Król Stanisław August objął mecenat nad uczonymi, artystami i pisarzami, którzy spotykali się na Zamku Królewskim podczas tzw. Obiadów czwartkowych.
Bardzo ważną rolę w szerzeniu idei reformatorskich (także reformy państwa) odegrała literatura, proponująca wzorce myślenia i postępowania w duchu patriotycznym, obywatelskim, światłym, pozbawionym przesądów. Odnoszono się krytycznie do tradycjonalnej obyczajowości szlachty i duchowieństwa. Literatura miała często sens dydaktyczny.
Do ulubionych form literackich epoki oświecenia należały: oda, bajka, satyra, sielanka, epigramat, poemat heroikomiczny, tragedia, esej, felieton literacki, powieść i romans.
Najwybitniejszymi przedstawicielami polskiego Oświecenia są:
Ignacy Krasicki – poeta, prozaik, dramatopisarz i publicysta, autor wielu bajek, satyr, powieści i poematów
Adam Naruszewicz – poeta i historyk, pisał sielanki, bajki, epigramaty, satyry, tragedie i ody
Józef Ignacy Kraszewski – prozaik, poeta, publicysta i krytyk, autor 223 powieści
Stanisław Trembecki – poeta, pisał ody, bajki oraz listy poetyckie
Franciszek Dionizy Kniaźnin – poeta i dramatopisarz
W epoce Oświecenia zaznaczył się bujny rozwój teatru, zapoznającego widzów z klasyką i nowościami dramatopisarstwa europejskiego, a także sztukami ówczesnych polskich pisarzy, jak Fircyk w zalotach Franciszka Zabłockiego, Powrót posła Juliana Ursyna Niemcewicza. Rozwijała się także "opera narodowa". Dużym powodzeniem cieszyła się "śpiewogra" Krakowiacy i Górale W. Bogusławskiego.
Przeczytaj podobne teksty
Opracowania powiązane z tekstem
Komentarze (2)
Brak komentarzy
Dodaj komentarz
Treść zweryfikowana i sprawdzona
Czas czytania: 2 minuty
Teksty kultury
Epoka
Treść zweryfikowana i sprawdzona
Zgodnie z misją, Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne i sprawdzone treści edukacyjne.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.
Bardoz dobre to jest .... pomogło bo uratowało od PAŁY:):):)
swojaczek, popieram cie nie za długie nie za krótkie
swojaczek bardzo dobre nie za dlugie na temat
odpowiedz