Encyklopedyści

Wielka Encyklopedia Francuska („Encyklopedia, albo słownik rozumowany nauk, sztuk i rzemiosł”) – to największe naukowe i kulturalne przedsięwzięcie epoki oświecenia wydane w latach 1751 – 80 we Francji. Z inicjatywą wydania wystąpił w 1745 roku księgarz paryski A. E. Le Breton. W 1747 powierzył on redakcje dzieła Didierotowi i d’Alembertowi. W jej redagowaniu brali udział również inne wielkie umysły ówczesnej Francji
Założenia Encyklopedii:
Encyklopedia była zwrócona w swej ideologii przeciw nietolerancji wyznaniowej i dominacji klerykalizmu w życiu publicznym a także przeciw rządom absolutycznym i feudalnemu porządkowi społecznemu.
Duże znaczenie miały artykuły poświęcone sztukom i rzemiosłom, syntetyzujące dorobek techniki i produkcji.
Encyklopedia była przedmiotem ataków Kościoła Katolickiego, jej wydanie przekształciło się w walkę ideologiczną.
Poglądy w niej wyrażone kształtowały atmosferę intelektualną epoki we wszystkich krajach Europy okresu odrodzenia
DENIS DIDIEROT
Autor zamieszczonych w Encyklopedii artykułów z zakresu filozofii, sztuki, rzemiosła. Początkowo zwolennik teizmu, następnie deizmu, ostatecznie ateizmu, sensualizmu, materializmu. Swoje poglądy przedstawił w pracach „Myśli filozoficzne”, „List o ślepcach”. W poglądach politycznych zwolennik absolutyzmu oświeconego, w społecznych popierał antykolonializm, prawo do rewolucji, obalenie despotyzmu. Stworzył teorię dramatu mieszczańskiego, do perfekcji doprowadził krytykę sztuki. Wyróżnił się jednak jako autor powiastek filozoficznych.
Najważniejsze dzieła:
 Historia polityczna rewolucji amerykańskiej
 O poezji dramatycznej
 Salony
 Kubuś fatalista i jego pan
ROUSSEAU:
Początkowo tylko współtwórca Encyklopedii. Następnie zerwał z encyklopedystami i postawił sobie zadanie obrony człowieka przed niszczącym wpływem cywilizacji. Zakładał naturalną dobroć człowieka i przyjmował tezę o jego powolnej degradacji moralnej w społeczeństwie wskutek powstania wartości prywatnej.
W swoich utworach proponuje zaradzenie złu przez ochronę uczuć naturalnych, nowy model rodziny, ucieczkę od zepsucia miast. Głosił również demokratyczną teorię państwa i prawa. Był prześladowany za głoszenie poglądów niebezpiecznych dla absolutyzmu
Najważniejsze dzieła:
 Nowa Heloiza
 Emil – O wychowaniu
 Umowa społeczna
 Wyznania
 Marzenia samotnego wędrowca


Inni twórcy Encyklopedii:
 Monteskiusz
 Buffon
 Condillac
 Condorcet
 Turgot
 Helvetius