Goethe - życie i twórczość.

ŻYCIORYS Johann Wolfgang von Goethe urodził się 28 sierpnia 1749 roku we Frankfurcie nad Menem. Był synem radcy cesarskiego i córki burmistrza Frankfurtu. Wykształcenie pobierał najpierw w domu, później na uniwersytecie w Lipsku (prawo, wykłady literatury, malarstwo). Wpływały na niego wydarzenia młodości -wojna siedmioletnia, styczność z kulturą (rozmiłowanie w sztuce, teatrze) oraz pierwsza miłość – do prostej dziewczyny.
W 1871 roku rozpoczął pracę w kancelarii prawniczej we Frankfurcie, później w Wetzlarze. Był to w jego twórczości okres „burzy i naporu”. Tu wydawał czasopismo, zaręczył się, bardzo wiele podróżował po Europie, przyjaźnił się z wieloma osobistościami. Podróże wzmogły jego zainteresowanie sztuką. Czas od 1788 roku określa się mianem Okresu Klasycznego i uważa za okres szczytowych osiągnięć literackich Goethego. Od 1794 roku przyjaźnił się z Schillerem. Ostatnie lata życia to czas największej sławy. Umiera 22 III 1832 w Weimarze.
TWÓRCZOŚĆ Wczesna twórczość Goethego typowa dla okresu „burzy i naporu”, m.in. pełen buntu dramat „Gtz z Berlichingen” (1773, wyd. pol. 1877), osnuty na wydarzeniach wojen chłopskich, powieść epistolarna (listy)”Cierpienia młodego Wertera” (1774, wyd. pol. 1822), która, dzięki odzwierciedleniu nastrojów ówczesnego młodego pokolenia, zyskała szybko świat. rozgłos i wielu naśladowców. Z tego okresu pochodzą też liczne utwory liryczne, ody, hymny i pieśni („Znasz-li ten kraj”, „Prometeusz”, „Ganimed”). W związku ze wspomnianym zainteresowaniem antykiem powstały „Elegie rzymskie” (1786–88, wyd. pol. 1956). W twórczości poetyckiej Goethe osiągnął bogactwo form i środków. Pierwsze lata weimarskie przyniosły obfity plon, powstało wiele wierszy lirycznych, ballad („Król olch”, „Rybak”), dramatów: „Ifigenia w Taurydzie” (1787, wyd. pol. 1833), „Egmont” (1787, wyd. pol. 1885), „Torquato Tasso” (1789, wyd. pol. 1861), prace naukowe. Twórczość poetycka Goethego osiągnęła największy rozkwit w latach 90, z tego okresu pochodzi satyryczny. epos „Lis przechera” (1794, wyd. pol. 1877), wiele ballad (m.in. „Uczeń czarnoksiężnika”), idylla „Herman i Dorota” (1798, wyd. pol. 1845), także „Lata nauki Wilhelma Meistra” (1796), które wraz z drugą częścią — „Lata wędrówki Wilhelma Meistra” (1821, wyd. pol. całości 1893) są klasycznym wzorem niemieckiej powieści edukacyjnej. W 1808 Goethe wydał pierwszą część tragedii Faust (wyd. pol. 1844), której część druga, wyd. 1832 (wyd. pol. 1962), uwieńczyła dzieło życia poety.