Kiła, syfilis

Kiła, syfilis, choroba weneryczna wywołana przez infekcję krętkiem bladym (Spirochaeta pallida, Treponema pallidum), szerząca się głównie drogą kontaktu płciowego (tzw. kiła nabyta, choroby weneryczne) lub przez przeniesienie zakażenia z chorej kobiety na dziecko w czasie życia płodowego (kiła wrodzona).
Kiła nabyta
Kiłę nabytą dzielimy na wiele stadiów: po 3-tygodniowym okresie wylęgania następuje kiła I-rzędowa surowiczoujemna, od 6 tygodnia od zakażenia mówi się o kile I-rzędowej surowiczododatniej, powyżej 9 tygodnia rozpoznaje się kiłę II-rzędową (początkowo wczesną, potem nawrotową), powyżej 3 lat od zakażenia - kiłę późną.

Między okresami kiły objawowej chory znajduje się w stadium tzw. kiły utajonej (brak objawów klinicznych, dodatnie odczyny serologiczne).

W każdym okresie kiły występują charakterystyczne objawy chorobowe. I tak:

1) w kile I-rzędowej występuje kiłowa zmiana pierwotna (wrzód twardy), powiększenie węzłów limfatycznych głównie pachwinowych (zależnie od lokalizacji wrzodu). Zmiany te mogą ustępować samoistnie bez leczenia.

2) w kile II-rzędowej występują objawy znamionujące uogólnienie się procesu zakaźnego. Na skórze, narządów płciowych, dłoniach, stopach w fałdach skórnych, błonach śluzowych (np. gardła) pojawia się osutka kiłowa, poza tym występuje łysienie i plamiste odbarwienia skóry. Wszystkie węzły chłonne są powiększone.

3) w kile III-rzędowej występują pojedyncze zmiany skórne położone powierzchownie lub głęboko jako guzki kilakowate (kilaki). Kilaki występują w całym organizmie czyniąc ogromne spustoszenia w kościach, stawach, ośrodkowym i obwodowym układzie nerwowym (pod postacią kiłowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, wiądu rdzenia i porażenia postępującego) oraz w narządach wewnętrznych).
Kiła wrodzona
Kiła wrodzona może być: wczesna i późna.

W kile wrodzonej wczesnej może nastąpić śmierć płodu lub urodzenie dziecka niezdolnego do życia (na skutek rozległych zmian kiłowych). Poza tym obserwuje się: zmiany skórne przypominające kiłę II-rzędową u dorosłych (mogą się one zlewać na dłoniach i stopach), oprócz tego twarz starczą, głębokie pęknięcia wokół ust, zmiany na błonach śluzowych, sapkę kiłową, nos siodełkowaty (w wyniku zniszczenie rusztowania kostnego) oraz zmiany w narządach wewnętrznych jamy brzusznej, kościach, stawach i płucach.

Kiła wrodzona późna charakteryzuje się następującymi zmianami: zapaleniem rogówki, opóźnieniem rozwoju umysłowego i fizycznego, tzw. znamionami kostnymi: nos siodełkowaty, szabliste podudzia, blizny wokół ust, zęby Hutchinsona.

Leczenie penicyliną w dużych dawkach, profilaktyka szczególnie u kobiet ciężarnych (częste badania), zabieg Credego.
Kiłowa zmiana pierwotna
Kiłowa zmiana pierwotna, objaw pierwotny, stwardnienie pierwotne, wrzód twardy: pierwszy kliniczny objaw zakażenia kiłowego występujący po ok. 3-tygodniowym okresie wylęgania.

Najczęstsze umiejscowienie na zewnętrznych narządach płciowych, choć może zdarzyć się i umiejscowienie pozapłciowe (wargi, palce). Jest to zwykle pojedyncze okrągłe owrzodzenie o brzegach głębokich, podstawie twardej, nacieczonej, dnie lśniącym, niebolesne, zakaźne.
Osutka kiłowa
Osutka kiłowa to skórne zmiany swoiste występujące w okresie kiły II-rzędowej na skórze i błonach śluzowych. Zależnie od charakteru wykwitów mogą to być osutki: plamiste, plamistogrudkowe, grudkowe (w tym łuszczycowate, liszajowate i in.), grudkowe przerosłe i krostkowe. Szczególnie zakaźne są tzw. grudki przerosłe, sączące i lepieże płaskie.

Rzeżączka, tryper, choroba weneryczna wywoływana przez dwoinkę rzeżączki (Neisseria gonorrhoeae). Zakażenie następuje głównie przez kontakt płciowy.

U mężczyzn rzeżączka objawia się po 2-5 dniach m.in.: ropnym wyciekiem z cewki moczowej, bolesnym oddawaniem moczu i bolesnymi wzwodami, natomiast u kobiet przebiega skąpoobjawowo - z obfitymi, ropnymi upławami oraz pieczeniem przy oddawaniu moczu.

Chora matka może zakazić dziecko podczas porodu, powodując u niego zapalenie spojówek prowadzące do ślepoty, dlatego też profilaktycznie każdemu noworodkowi zakrapla się oczy 1-2% azotanem srebra (zabieg Crdgo).

Przy braku lub niewłaściwym leczeniu dochodzi do zapalenia przewlekłego, którego powikłaniem są: zapalenia przydatków (prowadzące do niepłodniści) i błony śluzowej macicy, zapalenie cewki moczowej (prowadzące do jej zwężenia), gruczołu krokowego i najądrza. W przebiegu rzeżączki może też wystąpić zapalenie stawów, najczęściej kolanowego i łokciowego.

Leczenie penicyliną, profilaktyka polega na wczesnym wykrywaniu, stosowaniu prezerwatyw, unikaniu przygodynych kontaktów seksualnych.

Świerzb, pasożytnicza choroba skóry spowodowana przez świerzbowca ludzkiego (świerzbowce). Zakażenie może być bezpośrednie (przez kontakt z chorym) lub pośrednie (najczęściej przez zakażoną bieliznę pościelową).

Objawy kliniczne: silny świąd, nasilający się w nocy, na skórze widoczne nory świerzbowcowe (krótkie korytarze, które samica drąży w naskórku), zakończone wykwitem grudkowym, w którym znajduje się pasożyt. Leczenie maściami przeciwświerzbowymi.