Jaki obraz Polaków XVII wieku wyłania się z Potopu H. Sienkiewicza

W „Potopie” H. Sienkiewicza obraz Polaków ciągle się zmienia, zmienia się również sposób w jaki jest przedstawiany i zmieniają się osoby które oraz ten obraz prezentują. Najgorszą prawdę o polskim narodzie znajdujemy w wypowiedzi Wrzeszczowicza rozmawiającego i Lisolą w karczmie gdy decydowali o ataku na Jasną Górę. Kmicic przysłuchujący się tej rozmowie także stwierdza że jest to prawda.
Złe cechy narodu polskiego widzimy także w wypowiedzi Marii Ludwiki w chwilę po tym jak Kmicic wrócił do króla i dowiedziawszy się o podstępie Bogusława zemdlał. Jednak są one pokazane jako błędy które popełnia każdy. Królowa stwierdza że w gruncie rzeczy naród polski jest dobry, tylko błądzący.
Tak więc Wrzeszczowicz pokazuje nam Polaków jako ludzi niesprawiedliwych, nieposłusznych, bardziej kochających prywatę niż interesy państwa, niewiernych królowi. Najgorsze jest jednak stwierdzenie, iż Polacy są jedynym narodem, który by pomógł nieprzyjacielowi w podbiciu swojej własnej ziemi. Nie znajduje on ani jednej dobrej cechy w Polakach.
Mądra królowa zaś także widzi błędy społeczeństwa szlacheckiego, ale tłumaczy je słowami „Ale któryż to jest naród nigdy nie błądzący…”. Maria Ludwika zauważa, iż są osoby które rozpoczynają pokutę i poprawę, tęskniąc za dobrymi czasami Jagiellońskimi chcą walczyć i poświęcać się dla kraju, dla króla. Namawia króla aby zaufał społeczeństwu polskiemu.
Wrzeszczowicz swoją opinię o Polakach opiera głownie na postępowaniu Janusza Radziwiłła. Który jako zdrajca oddał Litwę Szwedom. Obraz stworzony przez Wrzeszczowicza kształtuje także złe postępowanie szlachty, która w nagłym wypadku opuściła swojego króla, która na sejmikach nie może się porozumieć, której na własnym komforcie bardziej zależy niż na ojczyźnie.
Wypowiedź królowej zaś oparta jest między innymi na zbrodniach Kmicica, który jako młody swawolnik popełnił wiele zbrodni. Jednak królowa pokazuje także pokutę i poprawę Polaków, opinia ta także może być oparta na Kmicicu, który pokutę i poprawę zapoczątkował w broniąc Częstochowskiego klasztoru i bijąc się w piersi chce dalej służyć ojczyźnie.
Obydwa te obrazy są miejscami malowane w tych samych barwach, a miejscami kontrastują z sobą. Kontrastują w miejscach strategicznych więc nie da się ich na siebie nałożyć. Ale każdy z tych obrazów jest prawdziwy i obrazuje ówczesny stan Rzeczypospolitej. Wydawać się może także iż Sienkiewicz przedstawił obrazy Polaków w taki sposób ponieważ chciał ich zmusić do refleksji nad własnym postępowaniem. Pokazuje błędy ale nie potępia bo pokazuje także poprawę. Tak więc być może celem H. Sienkiewicza było skłonienie Polaków do większego patriotyzmu i poświęceń dla dobra swojego kraju, swojej ojczyzny.