Pogoda, Klimaty, Prądy, Chmury

POGODA – to ogół zjawisk fizycznych, którym podlega troposfera nad danym obszarem w określonym czasie. Pogodę opisuje się charakteryzując jej składniki: temperaturę i wilgotność powietrza, zachmurzenie nieba, opady i ciśnienie atmosferyczne, kierunek i siła wiatru. Pogoda zmienia się w cyklu dobowym i rocznym. Cechy składników pogody i klimatu są efektem działania tzw. procesów klimatotwórczych, należą do nich procesy obiegu ciepła i wilgoci w atmosferze oraz krążenie powietrza wokół Ziemi. Przebieg tych procesów kształtowany jest przez czynniki klimatyczne: szer.geog, wielkość i rozmieszczenie lądów i mórz, odległość od morza, prady morskie, wys npm, rozkład form i ukształtowanie powierzchni, szata roślinna i działalność człowieka. Szer. Geograficzna – podstawowych czynnik kształtujący klimat, zależy od niej intensywność i czas naświetlania pow. Ziemi promieniami słonecznymi, od czego zależą tem p. pow. i ciś. atmosf., ilość enerii słon. docierającej do pow. Ziemi zależy od wys. Słońca nad horyzontem, w niskich szerok. geo temp. są najwyższe. Na obszarach, gdzie wysokość Słońca nad horyz. są niewielkie, temp. pow są niskie. Szer. Geo decyduje o strefowym rozkładzie temp. pow., ciśnienia i opadów atmosf. Rozkład lądów i oceanów – ze względu na różnice w szybkości nagrzewania się i oddawania ciepła przez wodę i podłoże lądowe, powoduje zakłócenia w strefowym rozkładzie temp, opadów i ciśnień. Rozkład form ukształtowania powierzchni decyduje o przemieszczaniu się mas powietrza, obszary nizinne ułatwiają przepływ powietrza, górskie-utrudniają (stanowią bariery klimatyczne). Ukształtowanie powierzchni – czynnik klimatyczny; wys. bezwzględna wraz z nią spada ciś. atmosf. i temp. pow., rośnie wilgotność względna i do pewnej wys. suma opadów.


K. MORSKI – charakteryzujący się dużymi opadami równomiernie rozłożonymi w ciągu całego roku, chłodnym latem, łagodną zimą i małą (poniżej 18*C) roczną amplituda temp pow.
K. KONTYNENTALNY – cechuje się małymi opadami, występującymi głównie latem, mroźnymi zimami i cieplejszymi niż w k. morskim latami oraz wys. (ponad 23*C) amplitudą temp pow., na kontynentach wraz z odległością od morza temp. pow. rosną latem, a zimą obniżają się.
K. GÓRSKI – cechy tj: niska temp., duża ilość opadów równomiernie rozłożonych w ciągu całego roku, może występować w każdej szer. geo.

CIEPŁE prądy – bardzo wyraźnie podnoszą temp. pow., sprzyja to powstawaniu chmur i opadów atmosfer. ZIMNE prądy – obniżają temp. pow., co nie sprzyja prądom konwencyjnym, zimny prąd morski przyczynia się do zmniejszenia ilość opadów.
Powietrze atmosferyczne krąży wokół Ziemi, ponieważ oś ziemska w czasie ruchu dookoła Słońca ma stały kierunek i nachylenie.-Nierównomierny jest dopływ do powierzchni Ziemi energii promieniowania Słonecznego.-Zróżnicowana jest temp.powierzchni Ziemi, od której nagrzewa się powietrze.-Powstają przy powierzchni Ziemi ośrodki wysokiego i niskiego ciśnienia.-Istnieje przepływ mas powietrza między tymi ośrodkami


PRĄD WYSTĘPUJĄCY; gdy powietrze jest nagrzane, ma niewielki ciężar, unosi się do góry, ma to miejsce w niżu atmosferycznym.
PRĄD ZSTĘPUJĄCY; w ośrodku wysokiego cieśn. zimne i ciężkie powietrze opada ku dołowi.
WIART- poziomy ruch powietrza, w ośrodkach barycznych wywołany jest różnicą ciśnienia między centrum układu i jego obszarami.
PRĘDKOŚĆ LINIOWA; Mierzona jest wzdłuż linii zataczanych przez nie okręgów.
ANTYPASATY; zimne prądy.
PASAT;Z wyżów zwrotnikowych część powietrza przemieszcza się w kierunku równika.
PRĄDY STRUMIENIOWE; okrążają one całą Ziemię z prędkością ok.200-300 km/h z zachodu na wschód. Prądy Str. są częścią globalnej cyrkulacji powietrza.
FRONTY ATMOSFERYCZNE; tworzą się w miejscach ścierania się dwóch różnych mas powietrza.Jest to front arktyczny-na półkuli północnej i jego odpowiednik –anktarktyczny- na półkuli południowej. Drugi front polarny-oddziela powietrze polarne od zwrotnikowego


Kiedy powietrze zawiera maxymalną ilość pary wodnej w danej temp. mówimy, że jest ono nasycone, a jego wilgotność względna wynosi 100%.
KONDENSACJA-pata ulega skropleniu.
TEMP. PUNKTU ROSY-temp, przy której dochodzi do skroplenia pary wodnej.
JĄDRA KONDENSACJI-mikroskopijnej wielkości ciała stałe, na których osiadają produkty kondensacji. Z nich zbudowana jest chmura. Wyróżnia się 3 piętra chmur: wysokie, średnie i niskie. WYSOKIE-występują na wysokości 5-13 km. są zbudowane wyłącznie lub niemal wyłącznie z kryształków lodu chmury pierzaste – cirrusy(Cr), pierzasto-kłębiaste – cirrocumulusy(Cc) i pierzasto-warstwowe – cirrostratusy(Cs). ŚREDNIE-2-7km, chmury warstwowe– altostratusy(As) i kłębiaste–altocumulusy(Ac) zbudowane z kropelek wody i kryształków lodu oraz rozbudowujące się pionowo chmury warstwowo-deszczowe- nimbostratusy(Ns), składające się z dolnej części z kropelek wody w górnej z kryształków lodu. NISKIE-2km, tworzą się chmury kłębiasto-warstwowe– stratocumulusy(Cs) i warstwowe- stratusy(St) zbudowane wyłącznie z kropelek wody.

Klimat Polski kształtowany jest przez czynniki: *położenie w umiarkowanych szerokościach geograficznych, które warunkuje zmiany wysokości Słońca nad horyzontem w ciągu roku. *odległość o dużych zbiorników wodnych- Oceanu Atlantyckiego i Morza Bałtyckiego, co wpływa na wysokość temperatur oraz ilość opadów i ich rozkład w ciągu roku, *ukształtowanie powierzchni w tym obszarów nizinnych, oraz równoleżnikowy układ pasów ukształtowania ułatwiają przepływ powietrza z zachodu w kierunku wschodnim i odwrotnie *ogólna cyrkulacja powietrza atmosferycznego, z której wynika rozmieszczenie głównych ośrodków wysokiego i niskiego ciśnienia. *rodzaje mas powietrza napływające nad Polskę


Mapa synoptyczna- mapa pogodowa- przedstawia warunki atmosferyczne panujące przy powierzchni Ziemi. Ich analiza pozwala na prognozowanie pogody na najbliższy okres

Front atmosferyczny- to strefa przejściowa pomiędzy dwoma masami powietrza różniącymi się, cechami fizycznymi: temp. i wilgotnością. Jeśli cieplejsza masa powietrza wślizguje się po masie powietrza chłodniejszego, mamy do czynienia z frontem ciepłym. W przypadku, gdy chłodna masa powietrza zajmuje miejsce powietrza ciepłego – z frontem chłodnym.
Front zokludowany- front atmosferyczny powstały z nałożenia na siebie frontu chłodnego na ciepły

Ciepły front atmosferyczny przynosi- *równomierny, powolny spadek ciśnienia atmosfer. *wzrost temp. pow. *tworzenie się chmur piętra wysokiego, później piętra niskiego. *opady atmosf. o niewielkim natężeniu, lecz utrzymujący się dłuższy czas. *nieznaczną zmianę kierunku i siły wiatru

Front polarny- powstaje w konsekwencji dążenia powietrza do stanu równowagi- wyrównywania różnic ciśnień i rozchodzenia się na zewnątrz ośrodków wyżowych. W umiarkowanych szerokościach geograficznych ciepłe powietrze zwrotnikowe styka się z zimnym powietrzem z obszarów okołobiegunowych i tak powstaje front polarny
Polska położona jest w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego przejściowego między morskim a kontynentalnym. Dominują zachodnie wiatry 60%, opady występują w półroczu letnim 600mm. - roczna suma