II wojna światowa i powstanie warszawskie

II wojna światowa – największy konflikt zbrojny w historii świata, trwający między 1 września 1939 r., a 2 września 1945 r. (w Europie trwał do 8 maja 1945 r.), obejmujący zasięgiem działań wojennych prawie całą Europę, część Azji, północną Afrykę i wszystkie oceany. Niektóre epizody wojny rozgrywały się nawet na Antarktydzie. Poza prawie wszystkimi państwami europejskimi, brały w niej udział główne państwa Ameryki Północnej i Azji. Głównymi stronami konfliktu były państwa osi i państwa koalicji antyhitlerowskiej (alianci).
Zapowiedziami nadchodzącego konfliktu był atak faszystowskich Włoch na Abisynię (wojna włosko-abisyńska 1935-1936), hiszpańska wojna domowa oraz wojna japońsko-chińska 1938 r., rozbiór Czechosłowacji (październik 1938 r.). II wojnę światową poprzedziły też takie agresywne zachowania ze strony III Rzeszy, jak: zajęcie Nadrenii w 1936 r., Anschluss Austrii (marzec 1938 r. – marzec 1939 r.) oraz aneksja Kłajpedy. Ze strony Włoch przykładem złamania prawa międzynarodowego było zajęcie Albanii na wiosnę 1939 r.
Początek wojny – atak na Polskę
Wojna wybuchła 1 września 1939 po ataku hitlerowskich Niemiec w porozumieniu ze Związkiem Radzieckim na Polskę. Pierwszy etap wojny, nazywany wojną obronną Polski lub tradycyjnie w piśmiennictwie "kampanią wrześniową", rozpoczęło wejście wojsk niemieckich na terytorium Wolnego Miasta Gdańska (choć w istocie jako pierwsze miasto w Polsce zbombardowano Wieluń).
W chwili wybuchu wojny Polska miała układ sojuszniczy z Francją z 1921, układ sojuszniczy z Wielka Brytanią z 25 sierpnia 1939 r. oraz sojusz z Rumunią obowiązujący jednak tylko w przypadku ataku ze strony ZSRR. Niemcy były powiązane paktem antykominternowskim z Japonią i Włochami, tzw. paktem stalowym z Włochami oraz układem z ZSRR (pakt Ribbentrop-Mołotow) z 23 sierpnia 1939 r., który de facto dzielił Europę Środkową na strefy wpływów obu państw i dawał Niemcom wolną rękę w wojnie z Polską. Wojna stała się wojną światową z chwilą wypowiedzenia wojny Niemcom przez Wielką Brytanię i Francję 3 września 1939 r. Wraz z Wielką Brytanią w stanie wojny znalazły się państwa Wspólnoty Brytyjskiej: Australia, Nowa Zelandia, Indie i Kanada. Oficjalnie po stronie Niemiec do wojny nie przyłączyły się na tym etapie jednak ani Włochy, ani Japonia. Podobnie postąpiły nastawione prohitlerowsko Węgry i Rumunia. Jednocześnie z Niemcami ruszyła na Polskę słowacka Armia Polowa Bernolak.
Przebieg wojny obronnej przyniósł Polsce klęskę. 17 września do wojny włączył się ZSRR, zajmując wschodnie terytorium II Rzeczpospolitej, w myśl układu Ribbentrop-Mołotow. Atak ten złamał polsko-sowiecki pakt o nieagresji, który miał obowiązywać do 1945 r., jednak nie wywołał ze strony rządu polskiego ani wypowiedzenia wojny, ani nawet zerwania stosunków dyplomatycznych. Armia Czerwona nie napotkała znaczącego oporu poza oddziałami Korpusu Ochrony Pogranicza (zresztą wyszła dyrektywa, by zanadto nie walczyć z Rosjanami). Tego samego dnia rząd polski ewakuował się na terytorium Rumunii, skąd po jego internowaniu prezydent Ignacy Mościcki wydał dekret o przekazaniu władzy Władysławowi Raczkiewiczowi, co zapoczątkowało działalność Polskiego Rządu na Uchodźstwie.
POLSKA 6 850 000 ludzi straciło życie podczas tej wojny
Cywile- 6 000 000
Wojsko- 850 000


Powstanie warszawskie (1 sierpnia – 5 października 1944) – wystąpienie zbrojne w okupowanej przez wojska niemieckie Warszawie zorganizowane przez Armię Krajową w ramach akcji "Burza", połączone z ujawnieniem się i oficjalną działalnością najwyższych struktur Polskiego Państwa Podziemnego.
Od strony militarnej powstanie było wymierzone przeciwko Niemcom, jednak jego głównym celem była próba ratowania powojennej suwerenności, a być może także niepodległości Polski, poprzez odtworzenie w stolicy Polski legalnych władz państwowych, będących naturalną kontynuacją władz przedwojennych. Miało to uniemożliwić narzucenie Polsce marionetkowych władz uzależnionych od Związku Radzieckiego, którego wojska właśnie zbliżały się do Warszawy.
Walki trwały 63 dni. Straty po stronie polskiej to 18 tys. zabitych i ok. 25 tys. rannych żołnierzy, oraz ok. 120-200 tys. ofiar spośród ludności cywilnej. Wśród zabitych przeważała młodzież w tym ogromna większość warszawskiej inteligencji. Po stronie niemieckiej straty wynosiły 17 tysięcy zabitych i 9 tysięcy rannych.
W czasie walk zburzonych zostało ok. 25% zabudowy miasta, a po ich zakończeniu dalsze 35%. Wobec zburzenia ok. 10% podczas walk we wrześniu 1939 i 15% w wyniku powstania w getcie warszawskim, pod koniec wojny ok. 85% miasta leżało w gruzach. Zniszczony został wielowiekowy dorobek kulturalny i materialny.
Sforsowanie Wału Pomorskiego i przekroczenie Odry przez armie radzieckie oraz 1 i 2 Armię Wojska Polskiego dało początek operacji berlińskiej, która zakończyła się 2 maja 1945 r. kapitulacją załogi miasta. 7 maja Niemcy w jednym ze szkolnych budynków w Reims we Francji skapitulowali na Froncie Zachodnim przed przedstawicielami armii USA i Wspólnoty Brytyjskiej.