Unia Polski z Litwą

1. Litwini byli ludem pochodzenia bałtyckiego (jak Łotysze, Prusowie, Żmudzini). Organizatorem ich państwa był książę Mendog, w XIII w. rządzący. W 1253 r. zawarł on sojusz Z Krzyżakami i przyjął chrzest. Został jedynym w dziejach Litwy królem. Jednak, gdy jego stosunki z Krzyżakami się pogorszyły, wrócił do pogaństwa.Mendog rozpocząl podbój sąsiadującej Rusi : podbił Ruś Czarną z grodami : Nowogródkiem, Grodnem.
2. Następcą Mendoga był Witelec, który podbił ziemię Połocką. Największy jednak rozkwit Litwa przeżywała za panowania księcia Giedymina (1316 - 41). Dokonał on podboju Podlasia, Polesia, Wołynioa , Ziemi Witebskiej,Rusi Kijowskiej,Rusi Siewiersko-Czernichowskiej,Podola. Pośmierci Giedymina władzę przejęli jego dwaj synowie :
a) starszy - Olgierd - siedziba w Wilnie
b) młodszy - Kiejstut - siedziba w Trokach Rządzili oni wspólnie (brak podziału). Podbili oni np. Ziemię Smoleńską (Litwa była wtedy największa). W 1377 r. zmarł Olgierd.
3. Drugim współrządcą został syn Olgierda - Jagiełło . Między nim a Kiejstutem wynikł konflikt. Na skutek tego w 1382 r. ten drugi został zamordowany. Przeciw Jagielle wystąpił syn Kiejstuta -Witold. Problemem byli także wrogowie zewnętrzni (Krzyżacy-chcieli zagarnąć Żmudź, ks. Moskiewskie).
4. Argumenty za połączeniem Polski i Litwy :
a) wspólny wróg - Krzyżacy
b) możliwość ekspansji na wschód
c) możliwość przeprowadzenia chrystianizacji Litwy
d) stworzenie europejskiej potęgi
5. Unię zawarto w 1385 r. w miejscowości Krewo - była to pierwsza w dziejach polsko-litewska unia. na jej mocy :
a) Jagiełło miał się ochrzcić, schrystianizować Litwę, poślubić Jadwigę i koronować się na króla Polski
b) miało dojść do "połączenia" Polski i Litwy (aplicare), rozumianego przez polaków jako połączenia państw, a przez litwinów-"polączenie" państw osobą władcy W 1386 r. wszystkie postanowienia unii zostały zrealizowane. Jagiełło na chrzcie przyjął imię Władysław. Doszedł do porozumienia z witoldem, czyniąc gi namiestnikiem Litwy.
6. Witold nadużył jednak zaufania Jagiełły i w 1398 r. na własną rękę zawarł pokój z Krzyżakami nawyspie Salin. Oddał na jego mocy Krzyżakom Żmudź w zamian za pomoc w walce z tatarami. Jednak zakon nie wywiązał się ze swych obowiązków i Witold został pokonany przez Tatarów. Wrócił skruszony i poprosił Jagiełłe o pomoc. W 1401 r. zawarto (drugą w dziejach unię Polski z Litwą) unię wileńsko-radomską, która uściślała połączenie państw (tylko osobą władcy). Witold otrzymał dożywotnio tytuł Wielkiego Księcia Litweskiego, ale jego zwierzchnikeim był Jagiełło.