Podstawy prawa sporządzanie sprawozdań

PODSTAWY PRAWNE SPORZĄDZANIA SPRAWOZDAŃ

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił 29 września 1994 roku ustawę o rachunkowości (Dz.U.Nr 121, poz 591). „Ustawa określa zasady rachunkowości oraz tryb badania sprawozdań finansowych prze zbiegłych rewidentów.
Jej celem jest stworzenie dogodnych warunków dla dostarczania przez rachunkowość wiarygodnych i dokładnych informacji o stanie przedsiębiorstwa jak również dostosowanie polskich zasad rachunkowości do zasad obowiązujących w krajach wchodzących w skład Unii Europejskiej.
Zgodnie z artykułem 45 ustawy o rachunkowości sprawozdanie finansowe sporządza się na dzień bilansowy oraz na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych, tzn. na dzień kończący rok obrotowy, na dzień zakończenia działalności, w tym również sprzedaży i zakończenia likwidacji lub upadłości – nie później niż w ciągu trzech miesięcy od dnia tych zdarzeń.

Sprawozdanie finansowe składa się z:
1. bilansu,
2. rachunku zysków i strat,
3. informacji dodatkowej.

Ponadto sprawozdanie finansowe obejmuje w niektórych przypadkach również sprawozdanie z przepływów środków pieniężnych. Dotyczy to jednostek wymienionych w Art. 64 pkt 1 ustawy, których sprawozdania finansowe podlegają badaniu i ogłaszaniu. Do rocznego sprawozdania finansowego dołącza się sprawozdanie z działalności jednostki w roku obrotowym, jeżeli obowiązek jego sporządzenia wynika z ustawy lub odrębnych przepisów.
Ustawa daje możliwość stosownie do potrzeb i wielkości jednostki sporządzania bardziej szczegółowych sprawozdań finansowych, niż określają załączniki do ustawy, jak też uproszczonego, rachunku zysków i strat oraz informacji dodatkowej. Przy czym w przypadku sprawozdań uproszczonych ustawa jednoznacznie określa podmioty do tego uprawnione. Są nimi jednostki, które w roku obrotowym za który sporządzane jest sprawozdanie nie osiągnęły dwóch z trzech wielkości:
1. średnioroczne zatrudnienia – 50 osób
2. suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego – równowartość w walucie polskiej 1.000.000 ECU,
3. przychód netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych – równowartość w walucie polskiej 2.000.000 ECU
W przypadku gdy informacje dotyczące poszczególnych pozycji bilansu oraz rachunku zysków i strat nie wystąpiły w jednostce zarówno w roku obrotowym jak i za rok poprzedzający rok obrotowy, to przy sporządzaniu bilansu oraz rachunku zysków i strat pozycje te pomija się.
Bilans oraz rachunek zysków i strat sporządza się w układzie dynamicznym. Dla zapewnienia danych do analizy i oceny zmian w składnikach majątku i finansujących je pasywach oraz przychodach i kosztach wykazuje się:
1. w bilansie – równolegle do danych na koniec bieżącego roku obrotowego – aktywa i pasywa na dzień zamknięcia ksiąg rachunkowych poprzedniego roku obrotowego,
2. w rachunku zysków i strat – równolegle do danych za bieżący rok obrotowy – przychody i koszty oraz zyski i straty nadzwyczajne za poprzedni rok obrotowy.
Jeżeli jednostka rozpoczęła działalność w drugiej połowie roku kalendarzowego to można księgi rachunkowe i sprawozdanie finansowe za ten okres połączyć z księgami rachunkowymi i sprawozdaniem finansowym za rok następny.
Osobą odpowiedzialną za sporządzenie rocznego sprawozdania finansowego jest kierownik jednostki. Zapewnia on jego sporządzenie nie później niż w ciągu trzech miesięcy od dnia bilansowego i przedstawia właściwym organom, zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, postanowieniami statutu lub umowy. Sporządzone sprawozdanie finansowe podpisuje – z podaniem daty podpisu – osoba, której powierzono prowadzenie ksiąg rachunkowych np. główny księgowy lub przedstawiciel firmy prowadzącej usługowo księgi rachunkowe na zlecenie jednostki oraz kierownik jednostki. Jeżeli jednostką kieruje organ wieloosobowy sprawozdanie podpisują wszyscy członkowie tego organu np. członkowie zarządu spółki. Odmowa podpisu wymaga pisemnego uzasadniania dołączonego do sprawozdania finansowego.
Roczne sprawozdanie finansowe jednostki podlega zatwierdzeniu przez organ zatwierdzający, nie później niż sześć miesięcy od dnia bilansowego.
Organem zatwierdzającym sprawozdanie finansowe – w zależności od formy prawnej jednostki – jest:
1. w przedsiębiorstwach państwowych – rada prawnicza, a w przypadku braku rady prawniczej – organ założycielski,
2. w spółdzielniach – walne zgromadzenie (Art. 38 1, pkt 2 ustawy – Prawo Spółdzielcze),
3. w spółkach akcyjnych – walne zgromadzenie akcjonariuszy (Art. 388 Kodeksu Handlowego),
4. w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością – zgromadzenie wspólników (Art.. 221 Kodeksu Handlowego),
5. w innych jednostkach nie wymienionych w punktach 1,2,3 i 4 – organ określony w statucie jednostki lub uprawniony do zatwierdzenia na mocy przepisów dotyczących danej jednostki..
Jeżeli po sporządzeniu rocznego sprawozdania finansowego jednostka otrzymała informacje o zdarzeniach mających istotny wpływ na treść jeszcze nie zatwierdzonego sprawozdania finansowego, to powinna ona to sprawozdanie odpowiednio zmienić dokonując jednocześnie odpowiednich zapisów w księgach rachunkowych roku obrotowego, którego sprawozdanie finansowe dotyczy, oraz powiadomić o tym biegłego rewidenta, który sprawozdanie to badał lub bada. Jeżeli jednostka otrzymała takie informacje po zatwierdzeniu sprawozdania, to ujmuje je odpowiednio w księgach rachunkowych roku obrotowego w którym je otrzymała.
Przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego przez uprawniony do tego organ zgodnie z Art. 64 ustawy o rachunkowości podlega ono badaniu. Dotyczy to skonsolidowanych sprawozdań grup kapitałowych oraz rocznych sprawozdań kontynuujących działalność:
1. banków oraz ubezpieczycieli,
2. jednostek działających na podstawie przepisów prawa o publicznym obrocie papierami wartościowymi i funduszach powierniczych,
3. spółek akcyjnych,
4. pozostałych jednostek, które w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządzono sprawozdanie finansowe, osiągnęły lub przekroczyły granice dwóch z trzech następujących wielkości:
 średnioroczne zatrudnienia – 50 osób,
 suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego – równowartość w walucie polskiej 1.000.000 ECU,
 przychód netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finansowych za rok obrotowy – równowartość w walucie polskiej 3.000.000 ECU.
Obowiązek ten dotyczy także łącznych sprawozdań finansowych jednostek, w skład których wchodzą zakłady (oddziały) prowadzone według zasad pełnego wewnętrznego rozrachunku gospodarczego, tzn. samobilansujące.
Kierownik ww. jednostek składa w sądzie lub innym organie prowadzącym rejestr lub ewidencje działalności gospodarczej danej jednostki roczne sprawozdanie finansowe, opinię biegłego rewidenta, odpis uchwały bądź postanowienia organu zatwierdzającego o zatwierdzeniu sprawozdania finansowego i podziale zysku lub pokryciu straty, a w przypadku spółek ograniczoną odpowiedzialnością, towarzystw ubezpieczeń wzajemnych, spółek akcyjnych oraz spółdzielni – także sprawozdanie z działalności jednostki – wciągu 15 dni od dnia zatwierdzenia sprawozdania finansowego, nie później jednak niż 9 miesięcy od dnia bilansowego. W tym też terminie, kierownik jednostki składa do ogłoszenia w Monitorze Polskim Bilans, rachunek zysków i strat oraz sprawozdanie z przepływu środków pieniężnych wraz z opinią biegłego rewidenta oraz odpisem uchwały, bądź decyzji zatwierdzających sprawozdanie finansowe i podział zysku bądź pokrycie straty.