Wskaż okoliczności powstania Stanów Zjednoczonych oraz scharakteryzuj ustrój powstałego państwa

Temat: Wskaż okoliczności powstania Stanów Zjednoczonych oraz scharakteryzuj ustrój powstałego państwa.





W początku XVII w. rozpoczęła się regularna kolonizacja wschodniego wybrzeża Ameryki Północnej. Francuzi u ujścia rzeki Św. Wawrzyńca założyli Quebec. Holendrzy u ujścia Hudsonu na wyspie Manhattan założyli Nowy Amsterdam, zaś osadnicy angielscy Jamestown w Wirginii. Prześladowania religijne spowodowały napływ angielskich purytanów do położonej na północy Nowej Anglii (1620 r. przybycie statku ,,Mayflower" i założenie kolonii Plymouht). Trfały starcia z wypieranymi z terenów łowieckich Indianami. puzniej dochodziło do walk z Holendrami - w 1664 r. Anglicy zdobyli Nowy Amsterdam i przemianowali na Nowy York. Konflikt między Gorgią a hiszpańską Florydą doprowadził do wojny (1739) Podobnie konflikt miedzy kolonistami z Wirginii a Francuzami znad Ohio był bezpośrednią przyczyną wybuchu wojny siedmioletniej 1756 -1763 miedzy Anglią i Francją. Pomoc kolonistów brytyjskich odegrała znaczną rolę w wyparciu Francuzów z Kanady.
Po zawarciu pokoju trzynaście kolonii angielskich zaczęło domagać się dla swych obywateli takich samych praw, jakie mieli mieszkańcy Wysp Brytyjskich. Tymczasem rząd brytyjski, chcąc powetować sobie wydatki wojenne, począł nakładać na kolonie wysokie podatki i cła na towary do nich przywożone. Już wcześniej zabroniono handlu z innymi państwami i rozwijania własnego przemysłu. W dodatku zakazano koloniom wypuszczania papierów wartościowych. Rząd brytyjski wprowadził opłaty stemplowe od aktów prawnych i handlowych. Na kolejne podwyżki ceł na przywożone towary przeznaczone na utrzymanie administracji kolonialnej i wojska koloniści odpowiedzieli bojkotem angielskich towarów (1767). Na czele walki o prawa kolonii stanęli George Washyngton, Samuel Adams i Beniamin Franklin. W 1770 r. zniesiono jednak cła na wszystkie towary oprócz herbaty. Cło na herbatę stało sie sprawą prestiżową dla obu stron. W 1773 r. Kompania Wschodnioindyjska uzyskała prawo bezpośredniej sprzedaży herbaty, co skutkowało nawet obniżeniem jej ceny. W grudniu 1773 r. przebrani za Indian koloniści zatopili w Bostonie ładunek herbaty należący do Kompanii wartości 18 tys. funtów. W odpowiedzi parlament brytyjski uchwalił m. in. zamknięcie portu w Bostonie, zawieszenie samorządu kolonii Massachusetts i wprowadzenie obowiązku zakwaterowania 10 tys. żołnierzy. Wszystkim koloniom zabroniono kolonizowania ziem nad Missisipi i Ohio, które przyłączono do Kanady. Zwołany w Filadelfii Kongres Kontynentalny 12 kolonii (bez Georgii) złożył jeszcze deklarację wierności Jerzemu III, ale uchwalił nowy bojkot nowych towarów i wezwał do tworzenia gwardii (milicji) obywatelskiej.
Wojska koronne usiłowały skonfiskować broń i tak doszło do pierwszego starcia pod Lexington (19 IV 1775). Wobec faktycznie rozpoczętej wojny w Filadelfii zebrał się II Kongres Kontynentalny. Koloniści ciągle dążyli do ugody, ale atak wojsk angielskich na Boston przesądził sprawę. George Washington został naczelnym wodzem. Przybył do Ameryki angielski radykał, Thomas Paine ogłosił broszurę Common Sense, w której dowodził, że koloniści mają naturalne prawo do wolności.Poszczególne kolonie poczęły ogłaszać swoją niepodległość. 4 lipca 1776 r. Kongres uchwalił Deklarację Niepodległości. Powołując się na fakt, że wszyscy ludzie rodzą się równymi i mają prawo do życia, wolności i szczęścia, wobec tyranii króla Jerzego III zrywano z koroną.
Początek wojny nie był zbyt pomyślny dla kolonistów. Oddziały milicji były słabsze liczebnie od regularnych wojsk angielskich, które zajęły Nowy York i Filadelfię. Zaczęto tworzyć amerykańską armię regularną. Przełom spowodowało zwycięstwo pod Saratogą (17 X 1777), ale nadchodząca zima była ciężka dla armii Waszyngtona. Z Europy napływali jednak ochotnicy , m. in. Kościuszko, Pułaski i La Fayette. Opinia europejska zwracała się przeciw Angliikom. Wreszcie Francja uznała USA i wypowiedziała wojnę Anglii. Do wojny przystompiła Hiszpania i Holandia. Ich okręty pomagały przełamać blokadę wybrzeży Stanów, Anglicy jednak opanowali stany południowe. Przybycie francuskiego korpusu ekspedycyjnego spowodowało konieczność rozdzielenia sił brytyjskich. Umożliwiło to otoczenie oddziałów angielskich pod Yorktown i zmuszenie ich do kapitulacji (19 X 1781). Nowy rząd brytyjski zdecydował się na podjęcie rokowań pokojowych w Paryżu. Jesienią 1782 r. podpisano preliminaria pokojowe, w których Anglia uznawała niepodległość Stanów i oddawała im ziemie do Missisipi. Całą wojnę kończył traktat wersalski z 3 XI 1783 r., w którym Anglia oddawała Francji szereg posiadłości zdobytych w czasie wojny siedmioletniej, a Hiszpanii Florydę. Nie zostały zerwane więzi ekonomiczne z byłą metropolią. Wymiana handlowa z nią sięgała w nastepnych latach połowy całości obrotów.
Po zakończeniu wojny niepodległe już Stany przeżywały kryzys ekonomiczny. Posiadając własne rządy i konstytucje, popadały w konflikt między sobą. Osłabło znaczenie kongresu, który z Filadelfii przeniósł się do Nowego Yorku. Przejęte w 1777 r. Artykuły Konfederacji okazały się niewystarczające. Dochodziło do buntu farmerów. W końcu maja 1787 r. w Filadelfii zebrali się delegaci stanów, którzy postanowili opracować konstytucję. Głównym przedmiotem sporu była kwestia niewolnictwa w południowych stanach, niezgodnego z Deklaracją Niepodległości. W końcu osiągnięto kompromis między władzą federalną i stanową. Stany zachowały własne konstytucje, systemy wyborcze do zgromadzeń stanowych, skarb, gubernatorów i administracje oraz policję. W uchwalonej 17 X 1787 r. konstytucji władze federalne podzielono według systemu Monteskiusza. Władzę ustawodawczą powierzono dwuizbowemu Kongresowi złożonemu z Senatu ( po dwu senatorów z każdego stanu wybieranych na sześć lat ) i Izby Reprezentantów ( wybieranej co dwa lata ). Władza wykonawcza należała do prezydenta ( wybieranego na czterolenią kadencję ) wyposażonego w rozległe kompetencje: głowa państwa i rządu, naczelny dowódca wojska i marynarki, prawo zawierania traktatów z innymi państwami, prawo weta wobec uchwał Kongresu. Władzę prawodawczą sprawuje Sąd Najwyższy, który orzeka również o zgodności stanowionego prawa z Konstytucją. W kwietniu 1789 r. pierwszym prezydentem USA został George Washington. Proces ratyfikacji Konstytucji przez poszczególne stany przebiegał z oporami. Uchwalono wówczas pierwsze poprawki do Konstytucji ( wolności i bezpieczeństwa osobistego, wolności religii, słowa i druku, prawa posiadania i noszenia broni ).
Kolejne losy sprzyjały Ameryce ciągle się rozwijała i doszła do najwyższego poziomu gpspodarczego na świecie.