Ekologia - powtórzenie

Wpływ człowieka na środowisko nazywamy antropopresją. Człowiek wytępił wiele gatunków roślin i zwierząt.

Jednym z głównych problemów zagrożenia środowiska jest wycinanie obszarów lasów tropikalnych, zanieczyszczenie powietrza i wód, skażenie pustynne gleby, wycieki ropy naftowej, składowanie odpadów radioaktywnych oceanach.

Rozwój przemysłu i rozbudowa miast są związane z wydzielaniem do atmosfery dużych ilości dwutlenku węgla. Z tego powodu Ziemi zagraża efekt cieplarniany (ocieplanie klimatu i topnienie lodu wokół biegunów). Efekt ten powstaje także przez wypalanie zielonych puszcz tropikalnych i tajgi.

Z powodu stosowania substancji chemicznych aerozolach (freon) uszkodzeniu ulega warstwa ozonowa w atmosferze, chroniąca żywe organizmy przed promieniowaniem kosmicznym. Za efekt dziury ozonowej odpowiedzialny jest chlor, który występuje we freonach.

Tereny chronione
Parki Narodowe(w Polsce 22) – tereny chronione ze względu na wyjątkowe walory przyrodnicze. Ochroną objęta jest w nich całość krajobrazu, wód, skał, roślinności i świata zwierzęcego, zwierzęcego turystyka odbywa się po znakowanych ścieżkach. Najbardziej charakterystyczne parki w Polsce to:
Białowieski PN – żubr
Kampinoski PN – łoś
Tatrzański PN – kozica
Ojcowski PN – nietoperz
Świętokrzyski PN – jeleń
Słowiński PN – mewa
Rezerwaty przyrody(np. leśne, geologiczne, florystyczne, torfowiskowe) – to tereny chronione ze względu na określony element środowiska (np. krajobraz, las, jezioro, rzadkie rośliny lub zwierzęta)
Parki krajobrazowe – obejmują obszary o dużych walorach rekreacyjnych i służą głównie wypoczynkowi ludzi. Nie wolno lokalizować w nich zakładów przemysłowych uciążliwych dla środowiska. Najbardziej znane w Polsce to: Jurajski Park Krajobrazowy, Żywiecki PK, Kaszubski PK, Nadmorski PK.
Pomniki przyrody – pojedyncze stare drzewa lub skały.
Niektóre obiekty polskiej przyrody (PN: Słowiński, Białowieski, Biebrzański, Tatrzański, Karkonoski) wpisano na listę światowych rezerwatów biosfery.
W Polsce chronione są rośliny: cis, storczyk, sasanka, mech widłak, szarotka alpejska, mikołajek nadmorski.
W Polsce chronione zwierzęta to: większość płazów, wszystkie gady, ssaki takie jak: żubr, bóbr, niedźwiedź brunatny, kozica, nietoperze, jeż, gronostaj.
POWIETRZE:
Głównymi źródłami zanieczyszczenia powietrza są:
- duże zakłady przemysłowe: wydzielanie pyłów
- samochody: wydzielanie związków ołowiu i tlenku węgla
- piece opalane węglem: wydzielanie dwutlenku węgla
- spalarnie śmieci: wydzielanie chlorowodoru

Dwutlenek siarki wznosi się wysoko w atmosferze, tworząc z wodą podczas deszczu kwas siarkowy (kwaśny deszcz). Kwaśne deszcze powodują u ludzi stany zapalne układu oddechowego i oczu, a spadając na lasy powodują ich zamieranie. Przyspieszają także korozję konstrukcji stalowych oraz niszczenie wapiennych zapraw budowlanych. Kwaśne deszcze wymywają z gleby życiodajne pierwiastki (wapń i magnez).

Tlenek węgla(czad) jest trucizną bez zapachu, która nawet w małych ilościach może spowodować śmierć człowieka.

Poprawa stanu powietrza jest możliwa dzięki:
- ograniczeniu używania samochodów
- stosowaniu katalizatorów w samochodach
- budowaniu kotłowni centralnego ogrzewania oraz wykorzystywaniu innych źródeł energii niż węgiel (gaz, elektryczność)
GLEBA:
Najgroźniejsze dla zdrowia jest zanieczyszczenie gleby metalami ciężkimi, takimi jak: ołów, kadm, rtęć. Pierwiastki te przedostają się do roślin uprawnych i są wraz z nimi zjadane. Jeżeli człowiek często spożywa warzywa wyrosłe na skażonych glebach, zatruwa się stopniowo.
Głównymi źródłami skażenia metalami ciężkimi są:
- spaliny samochodowe – ołowiem
- przemysł chemiczny( produkcja lakierów itp.) – kadm
- wyrzucone baterie, lampy rtęciowe – rtęć
sposobem zapobiegania zatruciom jest spożywanie żywności pochodzącej z czystych obszarów. Należy także ograniczyć rolnictwo na tych terenach lub stosować uprawy pod folią.
Wyjałowienie gleby występuje głównie na stokach górskich wtedy, gdy gleba jest uprawiana przez kilkadziesiąt lat bez przerwy. Dodatkowo deszcze powołują wymywanie składników mineralnych.
W rolnictwie ekologicznym zastępuje się nawożenie mineralne nawozami organicznymi. Należą do nich: obornik, nawozy zielone, kompost.
WODA:
Skażenie przez:
- wyciek ropy naftowej z tankowców, ogranicza to dostęp tlenu, zlepiają pióra ptaków i sierść ssaków.
- zanieczyszczanie ściekami
Ogromną ilość wody marnotrawi przemysł.
Stopień zanieczyszczenia wody można określić na podstawie obecności organizmów wskaźnikowych.
Wskaźnikowych nowoczesnych oczyszczalniach wody przeznaczonej do picia stosuje się oczyszczanie trójstopniowe:
- oczyszczanie mechaniczne – usuwanie śmieci i przedmiotów z wody
- oczyszczanie biologiczne – wyżej opisane
- oczyszczanie chemiczne – unieszkodliwienie substancji szkodliwych, których nie zdołały usunąć żywe organizmy

Chwasty oraz owady, niszczące uprawy można zwalczać w następujący sposób:
- metody agrotechniczne: polegają na częstym płodozmianie roślin uprawnych na danej powierzchni (np. po ziemniakach wysiewa się żyto)
- metody biologiczne: do upraw wprowadza się naturalnych wrogów szkodnika
- metody chemiczne: polegają na opryskiwaniu roślin uprawnych środkami chwastobójczymi lub owadobójczymi, czyli pestycydami.
Zrównoważony rozwój zakłada możliwość pogodzenia przeobrażeń społecznych oraz ekonomicznych państw z racjonalnym wykorzystaniem zasobów środowiska przyrodniczego naszej planety.
Deklaracja z Rio – podkreśla konieczność harmonijnego rozwoju gospodarczego społecznego.
Agenda 21 – stanowi katalog celów ochrony do realizowania w XXI wieku.
Konwencja w sprawie zmian klimatu – postuluje o ograniczenie emisji gazów cieplarnianych
Konwencja o różnorodności biologicznej – zobowiązuje do zachowania różnorodności gatunków i ekosystemów
Konwencja w sprawie lasów – ma na celu ochronę zasobów leśnych świata, głównie tropikalnych i północnych.

Powinniśmy:
- zachować równowagę ekologiczną i bioróżnorodność
- znaleźć nowe, wydajne i bezpieczne dla środowiska źródła energii
- wykształcić etykę ekologiczną

Negatywny wpływ na środowisko mamy poprzez:
- korzystanie z samochodów
- ogrzewanie mieszkań piecami węglowymi
- stosowanie środków czyszczących higieny osobistej
- wykorzystywanie jednorazowych opakowań

Przyczyny wymierania gatunków:
- masowe polowania i połowy (spadek populacji fok, wielorybów)
- stosowanie pestycydów (choroby i śmierć wielu zwierząt)
- kwaśne deszcze (osuwanie terenów bagiennych powoduje wymieranie licznych roślin i płazów)

W Polsce ochroną środowiska zajmuje się Ministerstwo Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa (MOŚZNiL)

Liście specjalnej odmiany tytoniu służą do badania obecności ozonu występującego w przyziemnej warstwie atmosfery. Obecność ozonu w powietrzu powoduje powstawanie plam na liściach tytoniu.