Renesansowy sposób przemawiania

Zarówno Piotr Skarga, jak i Jan Kochanowski to przedstawiciele polskiego renesansu. Obaj artyści w swych dziełach posługiwali się formą przemawiania do ludności, obywateli, szlachty, często uosabiając się z nimi. Dlaczego? Aby znaleźć dobry sposób na dotarcie nie tylko do ich umysłów, ale także serc.
Spowiednik króla Zygmunta III Wazy – Piotr Skarga, miał duży wpływ na decyzje polityczne religijnego władcy. Działo się tak za sprawą doskonałych przemów, z których słynął. W utworze „Kazania sejmowe” autor wyraża swój sprzeciw wobec procesom reformacji oraz trafnie zauważa, iż Polacy powinni przywrócić wiarę w samych siebie, jednocześnie wzmacniając państwo. W sposób metaforyczny przekazuje, że ojczyzna jest matką, którą należy kochać i szanować. A Bóg przecież dając ludziom Przykazania Kościelne nakazał „Czcij matkę swoją”, ponieważ to ona daje ludzkości wszelkie dobra i ona stanowi źródło tożsamości Polaków. Skarga dla uzyskania pewnego kontrastu, porusza problem chorób, jakimi została dotknięta owa ojczyzna, wytyka słabość władzy monarszej czy też naruszenie praw kościelnych. W swoim dziele oprócz wymienionych przez niego obserwacji, podejmuje próbę znalezienia metod zaradczych, a przykłady właściwego postępowania oraz wywoływanie jakiegoś stanu emocjonalnego, to kolejne cechy skutecznego przemawiania. Koniec „Kazań sejmowych” to przejście z przemowy do apelu do słuchaczy, który miał być pewnym urozmaiceniem oraz bodźcem całego kazania.
W „Pieśni V” Jana Kochanowskiego mówca łączy się w swej wypowiedzi z całą zbiorowością, wypowiadając się do narodu oraz w jego imieniu. Podobnie, jak Skarga, wychwytuje problem szlachty obojętnej na dobro społeczne, na dobro narodu i ojczyzny. Aby ukazać obraz ogromu zniszczeń posługuje się epitetami wyrażającymi jego stosunek emocjonalny do wydarzeń. Mówi, że „ziemia spustoszona” i „odbieżało stado”, a najeźdźcy „jedzą nas”. Podkreśla tym samym dwie istotne sprawy: bezradność ludności i bezwzględność najeźdźcy. Wszystko to nacechowane emocjonalnie przypomina lamentację mówcy, i która ma charakter obrazowy. Zbudowana jest ona również na zasadzie kontrastu i ma za zadanie oddziaływać na emocje. Kończąc swoją przemowę, Kochanowski wypowiada się we własnym imieniu, raz jeszcze podkreślając oburzenie, żal i wstyd.
Renesansowy sposób przemawiania, jaki zaprezentowali w swoich utworach Skarga i Kochanowski jest bardzo podobny. Każdy z tych pisarzy starał się dotrzeć do wnętrza odbiorcy, mówiąc, że ojczyzna jest matką. Pierwszy z nich podjął się próby szukania metod zapobiegawczych opisywanym sytuacjom, zaś autor „Pieśni V” utożsamiał się ze społeczeństwem i jego problemami. Każda z tych wypowiedzi zakończona jest apelem bogatym we wnioski i podsumowaniem wygłoszonych racji.