Andr Marie Ampère

Andr Marie Ampère
Urodził się 20 stycznia 1775 w zamożnej rodzinie w Lyonie. Swoją pierwszą rozprawę naukową, poświęconą krzywym stożkowym, napisał w wieku trzynastu lat. W młodości udzielał korepetycji z matematyki i fizyki, był także nauczycielem w l'cole Centrale w Bourg-en-Bresse, a następnie w liceum w Lyonie (obecnie Lyce Ampere). W latach 1804- 1826 był zatrudniony w cole Politechnique, najpierw jako wykładowca matematyki, a od 1808 r. jako profesor. Wtedy też został nominowany (przez Napoleona) inspektorem generalnym francuskich wyższych uczelni. W roku 1826 otrzymał katedrę fizyki w prestiżowym Collège de France. Kierował nią aż do śmierci. Wykładał wtedy również filozofię na Facult des Lettres. Zmarł 10 czerwca 1836 w Marsylii (na zapalenie płuc).
W dyscyplinie matematyki prowadził wykłady i większość badań. Prowadził również badania w dziedzinie chemii (odkrył fluor, sformułował prawo o identyczności liczby cząsteczek każdego gazu pod tym samym ciśnieniem i w tej samej objętości). Opracował klasyfikację pierwiastków. W dziedzinie fizyki pracował nad teorią światła, opublikował pracę o refrakcji. Jest autorem wydanej pośmiertnie obszernej pracy "Szkice z filozofii nauki, czyli przedstawienie analityczne ogólnej klasyfikacji wszelkiej wiedzy ludzkiej".
Jednak za największe dokonanie Ampère'a uważany jest jego wkład w rozwój nauki o elektryczności i magnetyzmie. Odkrył on, że magnetyzm jest wynikiem przepływu prądu i zbudował elektromagnes. Opisał matematycznie ilościowe zależności pomiędzy zjawiskami elektrycznymi i magnetycznymi. Najbardziej znanym twierdzeniem jego teorii jest tzw. prawo Ampère'a mówiące o tym, że gęstość strumienia magnetycznego wokół przewodu jest proporcjonalna do wypadkowego prądu płynącego przez ten przewód. Wyprowadzone przez Ampère'a formuły stosowane są do dziś tak w nauce jak i w technice. Zaproponował utrzymujący się do dnia dzisiejszego podział nauki o elektryczności na dwa działy: elektrostatykę i elektrodynamikę. Sformułował podstawy teoretyczne elektrodynamiki. Najważniejsza praca Ampère'a o elektryczności i magnetyzmie, zwieńczająca jego dokonania w tej dziedzinie, została opublikowana w r. 1826. Nosi ona tytuł „Traktat o matematycznej teorii zjawisk elektrodynamicznych opartej wyłącznie na eksperymentach”. Całość, teoria i eksperymenty jest doskonała w formie i nieskazitelna w precyzji, a składa się z formuł, z których można wywieść wszystkie zjawiska elektrodynamiki i które muszą na zawsze pozostać jej kardynalnymi tezami. Do końca życia Ampère'a zaproponowana przez niego teoria była przez część fizyków kwestionowana. Za prawdziwą i obowiązującą została uznana dopiero później.
Na Pierwszym Międzynarodowym Kongresie Elektryków zwołanym do Paryża w 1881 najważniejszą jednostkę elektryczną późniejszego układu SI, jednostkę natężenia prądu elektrycznego nazwano imieniem Ampère'a.