Państwo konstytucyjne – pojęcie najszersze, kryterium istnienia tego państwa jest fakt posiadania przez niego konstytucji, która stanowi zasady ustroju. W ramach tego pojęcia mieszczą się państwa o różnych:
1) Ustrojach społeczno-ekonomicznych:
• Kapitalistyczne
• Socjalistyczne
2) O różnych formach rządów
• Monarchie
• Republiki
3) Reżimach politycznych
• Demokratyczne
• Autorytarne
• Totalitarne
4) Strukturach terytorialnych
• Państwa proste
• Państwa złożone
Państwo demokratyczne – węższe nić państwo konstytucyjne, ale szersze niż państwo prawne. Kryteria państwa demokratycznego:
1) Suwerenność społeczeństwa
2) Reprezentacja – suweren (naród) ceduje władzę na swoich przedstawicieli
3) Podział władzy – nie jest skupiona w jednym ręku
4) Rządy większości prawa mniejszości
5) Zagwarantowanie podstawowych praw i wolności
6) Wolne i równe wybory, równość w obliczu prawa
7) Społeczny, gospodarczy i terytorialny pluralizm
8) Realizacja takich wartości jak: tolerancja, współpraca i kompromis
Państwo prawa - to państwo konstytucyjne, praworządne, w którym stosunki między organami państwowymi a obywatelami i organizacjami określają stabilne normy prawne:
1) Zabezpieczenie wolności – państwo powinno zagwarantować realizację praw i wolności obywateli
2) Równość wobec prawa
3) Pewność prawa – konstytucja posiada najwyższą moc dla wszystkich organów
4) Podział władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej
Główne prawne gwarancje rządów prawa:
1) Gwarancje ustrojowe związane z formą państwa, należą do nich: podział władzy, legalnie i swobodnie działająca opozycja, niezbywalność wolności obywatelskich i niezawisłość sądów
2) Gwarancje legislacyjne związane ze sposobami tworzenia prawa: hierarchia aktów prawnych, nadrzędność konstytucji w systemie aktów prawnych i rozciągnięcie kompetencji prawotwórczych
3) Gwarancje proceduralne, czyli te, które są związane ze stosowaniem prawa: wieloinstancyjność trybu rozstrzygania spraw, zasad odpowiedzialności indywidualnej, domniemanie niewinności oskarżonego w procesie karnym oraz badanie zgodności decyzji administracyjnych z prawem karnym.
Państwo prerogatywne – jest państwem niedemokratycznym, stanowi przeciwieństwo państwa prawa, władza nie zezwala na stosowanie wobec siebie ograniczających ją reguł prawnych, prawo działa wbrew interesom obywateli, a polityka w sposób jednoznaczny dominuje nad prawem.
Przeczytaj podobne teksty
Treść zweryfikowana i sprawdzona
Zgodnie z misją, Redakcja serwisu dokłada wszelkich starań, aby dostarczać rzetelne i sprawdzone treści edukacyjne.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.
Dodatkowe oznaczenie "Sprawdzona treść" wskazuje, że dany materiał został zweryfikowany przez Redakcję lub ekspertów współpracujących z serwisem.
Weryfikacja tekstu odbywa się na następujących poziomach:
1. Sprawdzenie tekstu pod kątem ewentualnych błędów ortograficznych, stylistycznych, interpunkcyjnych lub innych.
2. Weryfikacja tekstu pod kątem błędów rzeczowych.
3. Sprawdzenie materiału pod kątem ich aktualności.