Komórka; cukrowce; tłuszczowce (lipidy); białka; cytoplazma; plazmalemma; Retikulum endoplazmatyczne (r.e); rybosomy; Aparat Golgiego; Lizosomy; Jądro komórkowe; Heterochromatyna; Mitochondrium; Plastydy

Komórka - podstawowa jednostka biologiczna; autonomiczna, samo powielająca się, zdolna do wzrostu, czerpiąca energię do utrzymania wysokiego stopnia organizacji materii w jej wnętrzu spoza układu (z zewnątrz) i zdolna do przemiany tej energii w pracę (synteza, ruch itp.) podstawowa jednostka strukturalna wszystkich organizmów. Do związków organicznych budujących komórkę zaliczamy cukrowce, tłuszczowce i białka

Cukrowce: ze względu na wielkość i budowę dzielimy je na cukry proste i złożone. Pełnią one funkcje budulcową i energetyczną. Cukry proste (monosacharydy) : bardzo łatwo ulegają krystalizacji i łatwo się rozpuszczają np. glukoza, ryboza, fruktoza. Cukry złożone dzielą się na disacharydy (dwucukry, zbudowane z 2 cząsteczek cukrów prostych) i polisacharydy (wielocukry, zbudowane z 3 i więcej cukrów prostych)

Tłuszczowce (lipidy) związki organiczne, nierozpuszczalne w wodzie. Największa grupa lipidów to estry kwasów tłuszczowych i glicerolu. Pełnią one funkcje energetyczną, budulcową i odżywczą.

Białka są to związki o skomplikowanej budowie. Podstawową jednostką białek są aminokwasy, w cząsteczce białka budują od kilkudziesięciu do 1000 aminokwasów. Najważniejszą grupą białek są enzymy pełnią funkcje katalizatorów tzn. przyspieszają reakcje chemiczne. Białka dzielimy na: proste (zbudowane wyłącznie z aminokwasów) aminokwasów złożone (mają oprócz aminokwasów grupy nabiałowe np. metale)

Cytoplazma – galaretowata masa, w której umieszczone są wszystkie elementy komórki. Cytoplazma otoczona jest błoną białkowo-lipidową –

Plazmalemma jest ona półprzepuszczalna tzn. woda w jedną i drugą stronę przechodzi swobodnie, natomiast do środka przenikają tylko niektóre substancje. Zbudowana jest z białek (60%) i tłuszczy (40%) .

Retikulum endoplazmatyczne/r.e/ (siateczka wewnątrzplazmatyczna) jest to zespół kanalików, banieczek lub pęcherzyków ograniczony błoną białkowo-lipidową. Obecność r.e pozwala na zachodzenie w sąsiedztwie różnych procesów biochemicznych wyróżniamy 2 rodzaje r.e: szorstkie (na jego powierzchni znajdują się rybosomy. Bierze udział w biosyntezie białka) i gładkie (bez rybosomów. Bierze udział w syntezie kwasów tłuszczowych)

Rybosomy zbudowane są z białek i RNA. W budowie fizycznej wyróżniamy 2 podjednostki rybosomów: małą i dużą są 2 rodzaje rybisomów
a) związane z r.e
b) wolne rybosomy (polirybosomy) . Funkcja rybosomów: synteza białek.

Aparat Golgiego – zespół cystern otoczonych błoną białkowo-lipidową. Zawiera zwykle od 4-7 cystern. Są one lekko wklęsłe, mają kształt spodeczków nałożonych na siebie. Są ściśle przywiązane z r.e gładkim, lizosomami i plazmalemmą. Pełnią funkcje: wydzielniczą.

Lizosomy (0,05-0,5μ) – drobne pęcherzyki otoczone pojedynczą błoną białkowo-lipidową, pełniące funkcje trawienną.

Jądro komórkowe wielkość i kształt jądra mogą mieć różny. Jądro zbudowane jest z DNA, RNA i białka. DNA w połączeniu z białkiem tworzy na terenie jądra chromatynę.Jądro otoczone jest podwójną błoną białkowo-lipidową.Funkcje: powielanie materiału genetycznego, przekazywanie materiału gen. Z pokolenia na pokolenie, koordynacja procesów życiowych.

Heterochromatyna – forma bardziej zwarta i mniej aktywna. Euchromatyna – luźna postać chromatyny, jest aktywna.

Mitochondrium – organella o wysokiej specjalizacji. Otoczona jest podwójną błoną białkowo-lipidową. Ma kształt elipsoidalny, wielkość 0,3 – 5cm. Funkcja: centra energetyczne (wytwarzają energie w procesie oddychania komórkowego) budowa chem.: białka (60%) lipidy (30%) RNA DNA wnętrze mitochondrium wypełnia matrix zbudowane z ziarnek białkowych.

Plastydy – otoczone są podwójną błoną białkowo-lipidową występują w komórkach roślinnych. Rodzaje plastydow: proplastydy (występują w młodych komórkach z nich rozwijają się pozostałe formy plastyków) leukoplasty (powstają z proplastydów w ciemności) chloroplasty (powstają z proplastydów w świetle zawierają chlorofil) chromoplasty (powstają z wszystkich rodzajów plastyków zawierają barwniki komórkowe.

W załączniku umieściłem plik .doc, w którym znajduje się sformatowany tekst w postaci ściągi (czcionka 4, tabela, kolory) gotowej do wydruku :)