W szponach totalitaryzmu - Benito Mussolini i Adolf Hitler w drodze do władzy

Totalitaryzm - ustrój polityczny i towarzyszący mu system organizacji państwa, który opiera się na całkowitej i bezwzględnej ingerencji państwa oraz jego organów we wszystkie dziedziny życia publicznego i gospodarczego, a nawet w życie prywatne obywateli, i na sprawowaniu nad wszystkim całkowitej kontroli za pomocą rozbudowanego aparatu policyjnego i partyjnego. Na systemie totalitarnej władzy opierały się państwa Hitlera i Mussoliniego.

Adolf Hitler i Benito Mussolini mieli różne drogi do władzy. Benito Mussolini, początkowo socjalista, zerwał z partią, popierając przystąpienie Włoch do I wojny światowej, w której sam wziął udział. W 1919 roku założył Narodową Partię Faszystowską, mimo że faszyści byli w tym okresie wciąż mniejszością polityczną. Faszyści dążyli do ustanowienia dyktatury opartej na rządach jednej partii - nie tolerującej żadnej opozycji - na czele, której stałby posiadający absolutną władzę wódz.

Mussolini - mianowany przez króla premierem stopniowo przeistoczył Włochy w państwo o charakterze militarystycznym oparte na dyktaturze jednej partii. Sam został jej przywódcą. Mussolini pokazał w jaki sposób faszyści sięgają po władzę organizując w maju 1921 roku słynny marsz na Rzym - będący manifestacją siły. Początku Mussolini stanął na czele koalicyjnego rządu, jednak stopniowo zlikwidował wszelką opozycję i 1925 roku przyjął tytuł wodza, bezdyskusyjnego przywódcy partii, która sprawowała we Włoszech władzę absolutną. Do jego sukcesów politycznych można zaliczyć między innymi podpisanie traktatów luterańskich (1929) regulujących stosunki między państwem a kościołem, a także program modernizacji. Jednakże Włochy pozostały biednym krajem, dotkliwie odczuwając skutki wielkiego kryzysu.

Nieco dłuższa była droga do władzy Adolfa Hitlera.
Po przegraniu I wojny światowej, Niemcy zmuszone zostały przez zwycięskich aliantów do przyjęcia upokarzających warunków pokojowych, ustalonych w Wersalu pod Paryżem. Zgodnie z nimi Niemcy utraciły znaczną część swoich terytoriów, ponadto musiały płacić ogromne odszkodowania wojenne. Kapitulacja Niemiec była dla Adolfa Hitlera strasznym ciosem. Jednak szybko wytłumaczył sobie, że przegrana była wynikiem zdrady Żydów, socjalistów, komunistów i innych nienarodowych ugrupowań. Po wojnie przyłączył się do Niemieckiej Partii Robotników, nie - wielkiego ugrupowania prawicowego. Jego zdolności polityczne i umiejętność przemawiania spowodowały, że został on liderem tej partii. Wkrótce została ona przez niego przekształcona w partię faszystowską, na wzór partii Benito Mussoliniego. Ugrupowanie to przyjęło nazwę - Narodowosocjalistyczna Niemiecka Partia Robotników (NSDAP), a jej symbole stała się swastyka.

Filozofia Hitlera była zaprzeczeniem wszystkiego, co uważano za cywilizowane i racjonalne. Stanowiło to jednak jeden z jego atutów, ponieważ nawet po tym, jak już doszedł do władzy, wielu ludzi nie traktowało jego planów poważnie. Większość Niemców, którzy głosowali na Hitlera kierowała się prostymi motywami, chęcią znalezienia kozła ofiarnego tłumaczącego ich własne niepowodzenia. Pociągała ich również roztaczana przez Hitlera wizja dynamicznych zmian i obietnica zażegnania kryzysu ekonomicznego.
W 1932 roku partia NSDAP miała najwięcej reprezentantów w niemieckim parlamencie, zbyt mało jednak, by zdobyć bezwzględną większość i uformować rząd. Istniało niebezpieczeństwo, że wraz z poprawą sytuacji gospodarczej poparcie dla Hitlera zmaleje w wyborach listopadowych w 1932 roku naziści rzeczywiście zaczęli tracić głosy. Hitler wciąż starał się jednak o zdobycie władzy. Okazja nadarzyła się, kiedy nastąpił rozłam wśród rządzących krajem konserwatystów. W styczniu 1933 roku Hitler został kanclerzem Niemiec, chociaż w samym rządzie znalazło się niewielu nazistów. Wkrótce jednak konserwatyści przekonali się, że nie docenili Hitlera. Nazistom udało się przegłosować ustawę o pełnomocnictwach rządu, która dawała Hitlerowi dyktatorską władzę na okres 4 lat. Tak jak tego pragnął Hitler mógł teraz wykorzystać legalnie zdobytą władzę do zmiany Niemiec w III Rzeszę. Nazizm stał się oficjalną doktryną III Rzeszy, a Hitler ogłoszony jej wodzem. Na znaczeniu przybierać zaczęło SS, polityczna policja i straż przyboczna Hitlera. Powstały obozy koncentracyjne, w których osadzano przeciwników politycznych, Żydów pozbawiono natomiast większości praw obywatelskich.

Hitler uzyskał szerokie poparcie społeczne, głównie z powodu programu militaryzacji i budowy dróg, który dał wielu ludziom zatrudnienie i podźwignął gospodarkę. Propaganda nazistowska wykreowała model obywatela, który odzyskał poczucie celu w życiu, a sukcesy w polityce zagranicznej zwiększyły prestiż i popularność Hitlera.

Kierowana przez Hitlera partia NSDAP została stworzona na wzór partii Mussoliniego i w podobny sposób, co faszyści we Włoszech przejęła władzę w Niemczech. Jednak ze względu na swoją skrajnie rasistowską ideologię w istotny sposób odróżniała się od swojego włoskiego pierwowzoru. Prezentowana przez nią polityka agresji ostatecznie doprowadziła do wybuchu II wojny światowej, a w jej wyniku od upadku faszyzmu.

Uważam, że Mussolini i Hitler mieli wiele cech wspólnych takich jak: dążenie do władzy w państwie, a potem poza nim, rozsławienie faszyzmu na całym świecie. Obaj w ogóle nie liczyli się z konsekwencjami oraz z innymi narodami, ludźmi, którym rujnowali życie, byli bliscy tego celu, ale przeszkodziło im w tym brak szczęścia i opanowania w najważniejszych chwilach. Choć i tak udało im się rozpętać "piekło na ziemi" czyli II wojnę światową.