Unia Europejska

1. Historia Unii Europejskiej

Podziały w Europie były źródłem napięć, wrogości i wojen. Sprawiły one, że aż do okresu po II wojnie światowej rywalizacja i nieufność rządziły stosunkami większości krajów. II wojna światowa spowodowała, iż zniszczeniu uległo wiele gospodarek krajów europejskich i w celu ratowania tych gospodarek większość rządów europejskich zaciągnęła poważne pożyczki w stanach Zjednoczonych ameryki Północnej. Wojna natomiast spowodowała, że USA poważnie rozbudowały swój potencjał gospodarczy i po zakończeniu wojny, rozpoczęły ekspansję na rynki europejskie, które stały się ich głównymi rynkami zbytu. W ten sposób Europa straciła swoją dominującą pozycję na rynku na rzecz USA. Produkcja przemysłowa Europy Zachodniej przed II wojną światową w skali światowej wynosiła ok. 45%, natomiast już w 1948 roku ten udział zmalał do zaledwie 32,2% na rzecz USA, które już wtedy swoją produkcja przemysłową zaspokajały 58,2% rynku. Dodatkowym \\\"ciosem\\\" dla gospodarek europejskich było faktyczne podzielenie Europy na dwie części, a mianowicie część zachodnią i blok wschodni będący pod wpływem Związku Radzieckiego.
Wszystkie te czynniki spowodowały nasilenie się tendencji integracyjnych w Europie. 19 września 1946 roku Winston Churchill przedstawił w Zurychu program utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy, ale pierwszymi poważnym akcentami mającymi na celu scalenie krajów europejskich było udzielenie krajom europejskim ekonomicznego wsparcia (plan Marshala, 1948), powstanie Unii Celnej Beneluksu (Belgia, Holandia, Luksemburg - 01.01.1948) oraz zawarcie 4 kwietnia 1949 roku Paktu północnoatlantyckiego, które zostało podpisane przez 10 krajów europejskich oraz przez USA i Kanadę. Pakt ten powołał do życia Organizację Paktu Północnego Atlantyku (w skrócie od angielskiego NATO). Utworzenie tej organizacji było popierane przez USA, gdyż pomimo niektórych akcentów antyamerykańskich, oznaczało jednak gwarancję spłaty długów zaciągniętych po wojnie przez kraje europejskie w USA, uzyskanie sprzymierzeńca w walce z ZSRR oraz, co najważniejsze, zwiększenie zdolności importowej Europy Zachodniej. Wielka Brytania i USA dążyły jednak do wyciągnięcia w ramy NATO także Niemiec Zachodnich oraz na zniesieniu ograniczeń w produkcji stali, które po wojnie zostały nałożone na Niemcy w celu demilitaryzacji tego kraju. Państwa te bowiem uznały, iż system obronny Europy nigdy nie będzie w pełni efektywny bez uczestnictwa w nim Niemiec. Sytuacja taka spowodowała wzrost obaw ze strony Francji, gdyż mogła ona spowodować ekspansje gospodarczą Niemiec oraz zmniejszenie francuskiego węgla do Lotaryngii, a to mogłoby spowodować zachwianie planów odbudowy gospodarek innych krajów europejskich. Zdając sobie sprawę, iż włączenie Niemiec w struktury NATO, jak również odbudowa niemieckiego przemysłu stalowego jest tylko kwestią czasu, Francja zgłosiła dwa projekty, które miały zapewnić ochronę interesów Francji. Projekty te miały na celu znaczne usamodzielnienie gospodarcze i uzbrojenie RFN, a tym samym zniesienie części powojennych postanowień w sprawie demilitaryzacji tego kraju oraz zapewnienie narodowych interesów Francji poprzez pewną kontrolę nad gospodarką zachodnioniemiecką w zakresie podstawowych surowców oraz nad armią zachodnioniemiecką, wreszcie asekurowanie się przez militarnym zagrożeniem Europy Zachodniej ze strony ZSRR. Pomysłodawcą równouprawnienia RFN w wymianie podstawowych surowców z innymi państwami europejskimi był francuski minister spraw zagranicznych Robert Shumann, choć twórcami tego projektu byli Jean Monnet, P. Reuter, P. Uri i S. Hirsch, to właśnie od nazwiska francuskiego ministra nazwano ten projekt \\\"Planem Shumanna\\\". Projekt utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali został zgłoszony przez Shumanna 9 maja 1950 roku podczas Traktatu Paryskiego i był on oparty na projektach ponadnarodowych ugrupowań dla poszczególnych dziedzin gospodarki. Celem EWWiS było utworzenie wspólnego rynku żelaza, stali oraz węgla, a przez to przyczynianie się do rozwoju gospodarek i podnoszenia poziomu życia w państwach, które przystąpiły do ugrupowania. Projekt ten przewidywał powołanie, niezależnych od poszczególnych państw, organów mających za zadanie kontrolę nad przepływem surowców, dofinansowaniem oraz rozstrzyganiem sporów powstałych pomiędzy członkami ugrupowania. 19 kwietnia 1951 roku w Paryżu został podpisany przez Francję, Holandię, Belgię, Luksemburg, RFN i Włochy, układ w sprawie utworzenia Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Wszedł on w życie po ratyfikowaniu go przez wszystkie kraje członkowskie i nabrał mocy prawnej 25 lipca 1952 roku. Traktat ten został zawarty na okres 50 lat, czyli do 2002 roku. Państwa należące do EWWiS zobowiązały się do stopniowego zniesienia wszelkich ceł i kontyngentów, ograniczających swobodny przepływ surowców i produktów przemysłu węglowego i stalowego, kapitału inwestowanego w tych przemysłach oraz siły roboczej, wprowadzenia jednolitych taryf transportowych, zaniechania rządowego subsydiowania przedsiębiorstw i innych ograniczających praktyk.
W październiku 1950 roku pojawiła się inicjatywa francuska dotycząca utworzenia Europejskiej Wspólnoty Obronnej (EWO), opartej na wspólnej armii zachodnioeuropejskiej pod międzynarodowym dowództwem, jednak ta propozycja zakończyła się niepowodzeniem. Nie uzyskał też poparcia projekt powołania Europejskiej Wspólnoty Politycznej. Wiele państw zachodnioeuropejskich zainteresowało się energią atomową w dążeniu do odgrywania roli tzw. siły na świecie. Większość tych państw zdając sobie sprawę, że badania nad możliwością i wykorzystaniem energii atomowej, przekraczają ich indywidualne możliwości finansowe, rozpoczęły starania na rzecz zespolenia w tym celu swych zasobów finansowych, materiałowych i kadry naukowej. W tym celu w 1955 roku zwołano konferencję ministrów spraw zagranicznych krajów, które należały do EWWiS, na rok później doszło do porozumienia w sprawie rozpoczęcia prac nad przygotowaniem planu integracji ekonomiczne Europy Zachodniej.
Na konferencji w Messynie powołano komitet pod przewodnictwem belgijskiego ministra sprawa zagranicznych Paula Henri\\\'ego Spaaka - tzw. Komitet Spaaka, który miał opracować ekonomiczne i instytucjonalne założenia nowej organizacji. Przygotowany przez komitet raport stał się podstawą Traktatów Rzymskich, podpisanych 25 marca 1957 roku. Traktaty te powołały do życia Europejską Wspólnotę Gospodarczą (EWG) i Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (Euratom).
Państwa założycielskie EWWiS dążyły w ramach EWG do unii celnej, która miałaby usunąć przeszkody w prowadzeniu handlu i umożliwić ustalenie wspólnego cła zewnętrznego.
W traktacie o EWG zapisano ponadto cel dodatkowy - stworzenie Wspólnego Rynku o swobodnym ruchu osób, usług i kapitału oraz podjęcie koniecznej w tym celu koordynacji i harmonizacji różnych polityk. Euratom służył ułatwieniu powstania i rozwoju przemysłu związanego z energią jądrową w sześciu państwach członkowskich. W ramach zobowiązania o rozpoczęciu atomu wyłącznie w celach pokojowych Euratom zapewnił również zapotrzebowanie w niezbędne surowce. Przez traktat o fuzji z 8 kwietnia 1967 roku, organy EWWiS, EWG i Euratom uległy integracji.
Rozwój terytorialny wspólnot oraz materialne postępy w procesie integracji sprawiły, iż od połowy lat 80-tych, pilnym zadaniem stała się rewizja struktur i celów współpracy między państwami członkowskimi. W maju 1985 roku Konferencja w Mediolanie formalnie rozpoczęła cykl negocjacji nad zmianami podstaw funkcjonowania wspólnot oraz nad przygotowaniem nowego traktatu o współpracy politycznej i bezpieczeństwie europejskim. Dyskusja trwała do lutego 1986 roku. Pomimo panującej zbieżności poglądów wśród uczestników rozmów, nie zwyciężyły odważniejsze projekty konstrukcji przyszłej Unii. Wobec tego, skupiono się na budowaniu realnych podstaw dla osiągnięcia tego celu w przyszłości. Realnym efektem negocjacji stał się Jednolity Akt Europejski, podpisany w Luksemburgu 17 lutego 1986 roku i w Hadze 28 lutego tego samego roku. Akt ten wszedł w życie 1 lipca 1987 roku. 9 maja 1986 roku w Brukseli symbolicznie została wywieszona flaga europejska i odegrany został hymn Zjednoczonej Europy.
Jednolity Akt Europejski stał się nowym impulsem do pogłębiania więzi integracyjnych, które miały w rezultacie doprowadzić do stworzenia Unii Europejskiej. Po przeprowadzeniu wstępnej debaty, podjęto decyzję o zorganizowaniu szeregu równoległych konferencji międzyrządowych dotyczących przede wszystkim podstawowych założeń Unii Gospodarczej i Walutowej oraz Unii Politycznej. Pierwsze dwie konferencje rozpoczęły swe obrady w Rzymie 15 grudnia 1990 roku.
Negocjacje przygotowawcze wyraźnie pokazały, że nie da się zrealizować koncepcji Unii bez wzajemnych ustępstw i kompromisów. Jednak mimo żmudnej pracy i wielu przeszkód w końcu powstał Traktat o Unii Europejskiej podpisany w Maastricht 7 lutego 1992 roku. Traktat ostatecznie wszedł w życie po jego ratyfikowaniu przez wszystkie państwa członkowskie w dniu 1 listopada 1993 roku.
Konstrukcja Traktatu z Maastricht opiera się na trójczłonowej strukturze tematycznej, podzielonej na \\\"filary\\\". Pierwszy filar tworzą przepisy powiększające zakres kompetencji już istniejących Wspólnot Europejskich. Drugi filar stanowią postanowienia dotyczące Wspólnej Polityki Zagranicznej i Bezpieczeństwa, zaś trzeci filar obejmuje postanowienia dotyczące koordynowania polityk w ramach wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych.
Mimo głębokich zmian jakie wprowadzono w Maastricht wiele kwestii pozostało otwartych lub niesprecyzowanych. Sam Traktat o Unii Europejskiej przewidywał wyraźnie konieczność zwołania kolejnej konferencji międzyrządowej w 1996 roku (Maastricht 2), chociaż nie ustalał dokładnie problematyki, którą miałby się ona zająć. Spotkanie inauguracyjne konferencji odbyło się 29 marca 1996 roku w Turynie. Zasadnicze rozbieżności pomiędzy państwami członkowskimi doprowadziły do przyjęcia projektu nowelizacji Traktatów Założycielskich Wspólnot oraz Unii Europejskiej dopiero 17 czerwca 1997 roku, podczas szczytu Rady Europejskiej w Amsterdamie. Ostateczny tekst Traktatu zaaprobowano 2 października 1997 roku. Po zakończeniu trwającej ponad półtora roku procedury ratyfikacyjnej Traktat wszedł ostatecznie w życie w dniu 1 maja 1999 roku.
Traktat Amsterdamski, liczący 11 artykułów, odwołuje się do struktur trzech filarów Unii, zmieniając nieco ich zawartość. Na przykład pewne kwestie dotyczące polityki imigracyjnej i azylowej zostały przesunięte z trzeciego filara do filara pierwszego, i tym samym poddane jurysdykcji Trybunału Sprawiedliwości.
Wobec pewnych niedostatków Traktatu Amsterdamskiego, kwestie koniecznej reformy instytucjonalnej stały się głównym priorytetem państw członkowskich. Ponadto, należało sformalizować zamiar rozszerzenia Unii Europejskiej. W związku z tymi postulatami Komisja Europejska przedstawiła na szczycie Rady Europejskiej w Luksemburgu, w dniu 13 grudnia 1997 roku, dokument zwany Agendą 2000. Określa on strategię wzmocnienia Unii Europejskiej w kontekście rozszerzenia, a ponadto, zakłada przeprowadzenie reformy systemu zatrudnienia, wspólnej polityki rolnej i instytucji Unii. Dodatkowo, Agenda 2000 została ostatecznie zaaprobowana przez Radę Europejską na szczycie w Berlinie w dniach 24-25 marca 1999 roku. Z kolei na szczycie w Kolonii, który odbył się 4 czerwca 1999 roku, ustalono, iż nowa konferencja międzyrządowa poświęcona kwestiom instytucjonalnym odbędzie się w roku 2000.
Seria konferencji Międzyrządowych rozpoczęła się w dniu 14 lutego 2000 roku pod patronatem prezydencji portugalskiej, a dalsze przygotowania prowadzona pod nadzorem prezydencji francuskiej. Doprowadziły one do szczytu Rady Europejskiej w Nicei, w dniach 7-11 grudnia 2000 roku, gdzie został ostatecznie zatwierdzony tekst nowego Traktatu.
Unia jest wspólnotą o wyjątkowym na świecie stopniu ujednolicenia prawa. Jest ono efektem licznych traktatów zawartych pomiędzy jej członkami. Po każdym takim traktacie UE uległa modyfikacji. Umowy te określają kompetencje instytucji europejskich i zasięg ich działania. Wbrew licznym opiniom porównującym Unię do walca, który przymusza narody do spełnienia jej zaleceń, instytucje UE nie mogą uczynić niczego bez zgody większości członków. Przeszłość i teraźniejszość UE jest nam znana, lecz przyszłości nie można określić. Jest nieodgadniona, a jej ewolucja wynika z otwartości i zróżnicowania kontynentu, zatem Europa ciągle będzie kreować swoją przyszłość.

2. Symbole Unii Europejskiej
a) flaga
Jest to symbol nie tylko Unii Europejskiej, ale również jedności i tożsamości Europy w szerszym znaczeniu. Krąg złotych gwiazd reprezentuje solidarność i harmonię między narodami Europy.
Liczba gwiazd nie jest związana z liczbą Państw Członkowskich. Gwiazd jest dwanaście, ponieważ liczba dwanaście jest tradycyjnie symbolem doskonałości, pełni i jedności. Dlatego też, flaga pozostaje jednakowa, bez względu na rozszerzenia UE.

Historia flagi
Historia flagi sięga roku 1955. W tym czasie, Unia Europejska istniała w formie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali, z sześcioma Państwami Członkowskimi. Jednak oddzielna instytucja posiadająca większą liczbę członków - Rada Europy - została powołana wiele lat wcześniej i pilnie strzegła praw człowieka oraz rozpowszechniała kulturę europejską.
Rada Europy długo rozważała jaki symbol przyjąć na własne potrzeby. Po wielu dyskusjach, taki właśnie projekt został przyjęty - krąg dwunastu złotych gwiazd na niebieskim tle. W różnych tradycjach, liczba dwanaście jest symbolem doskonałości. Jest oczywiście także liczbą miesięcy w roku i godzin na tarczy zegara. Krąg jest między innymi symbolem jedności. Tak też narodziła się flaga europejska, reprezentująca doskonałą jedność między narodami Europy.
Rada Europy zachęciła tym samym inne instytucje europejskie do przyjęcia takiej samej flagi i w roku 1983 Parlament Europejski podjął temat. Ostatecznie, w roku 1985, flaga została przyjęta przez wszystkie głowy oraz rządy Państw Członkowskich jako oficjalny emblemat Unii Europejskiej - wówczas nazywanej Wspólnotami Europejskimi.
b) hymn
Oda do radości – finałowa kantata z IX Symfonii Ludwiga van Beethovena jest hymnem Unii Europejskiej. Z racji wielojęzycznego charakteru Unii hymn posiada jedynie wersję instrumentalną opracowaną przez Herberta von Karajana .
Rada Europy w 1972 roku uznała Odę do radości za swój hymn. Poproszono jednocześnie Herberta von Karajana o aranżację monumentalnego dzieła Beethovena. Zostało ono zinstrumentowane na fortepian, instrumenty dęte i orkiestrę symfoniczną. W 1986 roku hymn wraz z flagą od Rady Europy przejęła Unia Europejska.
Oficjalnie Unia Europejska nie przyjęła tekstu poematu Fryderyka Schillera, do którego Beethoven skomponował muzykę. Już wcześniej Rada Europy podjęła taką decyzję ponieważ chciano uniknąć problemów z wyborem języka, w jakim pieśń miałaby być śpiewana. Drugim, rzadko dziś podnoszonym argumentem, była ocena tekstu Schillera jako utworu odwołującego się do ogólnych wartości, a nie tylko europejskich.
Tekst hymnu Unii Europejskiej
- po niemiecku
Ode an die Freude
1. Freude, schner Gtterfunken,
Tochter aus Elysium,
Wir betreten feuertrunken,
Himmlische, dein Heiligtum;
Deine Zauber binden wieder,
Was die Mode streng geteilt;
Alle Menschen werden Brder,
Wo dein sanfter Flgel weilt.

2. Freude trinken alle Wesen
An den Brsten der Natur;
Alle Guten, alle Bsen;
Folgen ihrer Rosenspur,
Ksse gab sie uns und Reben,
Einen Freund, geprft im Tod;
Wollust ward dem Wurm gegeben,
Und der Cherub steht vor Gott!

3. Seid umschlungen, Millionen,
Diesen Ku der ganzen Welt!
Brder! ber'm Sternenzelt
Mu ein lieber Vater wohnen,
Ihr strzt nieder, Millionen?
Ahnest du den Schpfer, Welt?
Such' ihn ber'm Sternenzelt!
ber Sternen mu er wohnen.

- po polsku ( przetłumaczona na polski )

Oda do radości

1. O, radości, iskro bogów,
kwiecie elizejskich pól,
Święta, na twym świętym progu
staje nasz natchniony chór.
Jasność twoja wszystko zaćmi,
złączy, co rozdzielił los,
wszyscy ludzie będą braćmi
tam, gdzie twój przemówi głos.

2. Patrz, patrz, wielkie słońce światem
biegnie, sypiąc złote skry,
jak zwycięzca i bohater
biegnij, bracie, tak i ty.
Radość tryska z piersi ziemi,
radość pije cały świat,
dziś wchodzimy, wstępujemy
na radości złoty ślad.

3. Ona w sercu, w zbożu, w śpiewie,
ona w splocie ludzkich rąk,
z niej najlichszy robak czerpie,
w niej największy nieba krąg.
Wstańcie, ludzie, wstańcie wszędzie,
ja nowinę niosę wam:
na gwiaździstym firmamencie
bliska radość błyszczy nam.



4. Waluta
Euro (€) - waluta wprowadzona w 12 z 25 ówczesnych członków Unii Europejskiej w miejsce walut narodowych. Kursy między walutami narodowymi, które miało zastąpić euro zostały zamrożone 1 stycznia 1999, z tym dniem też zostało ono wprowadzone w transakcjach. Początkowo waluta ta była tylko międzybankową walutą rozliczeniową i nie znajdowała się w normalnym obiegu. 1 stycznia 2002 nastąpiło oficjalne zlikwidowanie walut narodowych państw członkowskich strefy euro i zastąpienie ich monetami i banknotami euro, co było największą przeprowadzoną dotąd na świecie jednorazową operacją walutową. Wymianie uległo 4,5 biliona euro w gotówce, oraz przeliczono waluty narodowe na ponad 10 bilionów euro na kontach bankowych na całym świecie.
Decyzja o utworzeniu wspólnej waluty Unii Europejskiej zapadła w ramach traktatu z Maastricht. Jednak na skutek porażki Unii Monetarnej zwanej popularnie wężem walutowym wprowadzenie wspólnej waluty zostało znacznie opóźnione. Dopiero utworzenie Europejskiego Banku Centralnego i systemu Eurosystem, będącego skutkiem traktatu z Amsterdamu doprowadziło do faktycznego wdrożenia tej waluty. Euro jest emitowane i kontrolowane przez Europejski Bank Centralny. Aby wejść do "strefy euro", należy spełnić wcześniej ścisłe kryteria konwergencji.

Waluta ta została 1 stycznia 2002 wprowadzona w następujących krajach:
· Austria
· Belgia
· Finlandia
· Francja
· Grecja
· Hiszpania
· Holandia
· Irlandia
· Luksemburg
· Niemcy
· Portugalia
· Włochy
Do strefy euro nie przystąpiły 3 kraje z 15 będących wówczas członkami Unii Europejskiej:
· Wielka Brytania - na skutek decyzji swojego parlamentu,
· Szwecja - na skutek niespełnienia wymogów w kwestii maksymalnego deficytu budżetowego oraz negatywnego wyniku referendum w tej sprawie,
· Dania - na skutek negatywnego wyniku referendum w tej sprawie.
Za to na mocy podpisanych umów należą do niej 4 kraje nie będące członkami UE:
· Andora
· Monako
· San Marino
· Watykan
Przeliczniki wg których 1 stycznia 2002 wymieniono na euro waluty narodowe: (1 euro to):
· 13,7603 szylingów austriackich (ATS)
· 40,3399 franków belgijskich (BEF)
· 1,95583 marek niemieckich (DEM)
· 166,386 peset hiszpańskich (ESP)
· 5,94573 marek fińskich (FIM)
· 6,55957 franków francuskich (FRF)
· 340,750 drachm greckich (GRD)
· 0,787564 funtów irlandzkich (IEP)
· 1936,27 lirów włoskich (ITL)
· 40,3399 franków luksemburskich (LUF)
· 2,20371 guldenów holenderskich (NLG)
· 200,482 escudos portugalskich (PTE)

3. Charakterystyka Unii Europejskiej

Unia Europejska składa się z trzech filarów:

I - obejmuje trzy istniejące Wspólnoty Europejskie. Traktat z Maastricht ich nie likwiduje, ale rozszerza i dokładniej określa ich kompetencje w szeregu dziedzinach, uzupełniając i modyfikując ich traktaty założycielskie. Filar ten obejmuje zwłaszcza współpracę ekonomiczną, uzupełnioną o prowadzenie współpracy w zakresie kultury, oświaty, nauki, zdrowia, ochrony środowiska i inne.

II - obejmuje on postanowienia dotyczące wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa, które mają polegać na stałych wzajemnych konsultacjach, ustalaniu wspólnego stanowiska i koordynacji działań na arenie międzynarodowej, docelowo także na formułowaniu wspólnej polityki obronnej;

III - obejmuje postanowienia dotyczące współpracy państw członkowskich w dziedzinie wymiaru sprawiedliwości i spraw wewnętrznych, m.in. współpracę policji w zakresie walki z przestępczością międzynarodową, terroryzmem, handlem narkotykami.

Organy Wspólnot Europejskich stały się organami Unii Europejskiej, z tym, że Traktat UE powołał do życia jeszcze kilka nowych organów, niektóre do realizacji zadań I-ego filaru, inne do realizacji zadań z II-ego i III-ego filaru.


Główne instytucje zarządzające w Unii Europejskiej:

Rada Europejska
Skład: 15 członków + 1
Sposób powołania: Szefowie państw i rządów państw członkowskich oraz przewodniczący Komisji Europejskiej
Kompetencje:

• Stymuluje rozwój Unii

• Określa główne kierunki polityki Unii

• Rozstrzyga problemy, których nie udało się rozwiązać na niższych szczeblach.
Posiedzenia: Dwa lub trzy razy w roku pod przewodnictwem głowy państwa lub szefa rządu państwa członkowskiego.
Siedziba: Bruksela

Rada Unii Europejskiej
Skład: 15 członków
Sposób powołania: Ministrowie państw członkowskich, po jednym z każdego, zmieniający się w zależności od przedmiotu obrad. Najważniejsza jest tzw. Rada do spraw Ogólnych złożona z ministrów spraw zagranicznych.
Przewodnictwo w Unii Europejskiej trwa 6 miesięcy i zmienia się rotacyjnie. Kolejność przewodnictwa: 2001 r. - Szwecja i Belgia, 2002 r. - Hiszpania i Dania, 2003 r. - Grecja

Kompetencje:

• Współtworzy wspólnotowe prawo

• Wyznacza priorytety polityki Unii

• Nadzoruje politykę budżetową i gospodarczą poszczególnych państw

• Decyduje w sprawach wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa

• Zawiera porozumienia, umowy międzynarodowe w imieniu Unii

Rada UE to główny organ podejmujący decyzje w Unii.

Rada Unii Europejskiej stanowi prawo w Unii Europejskiej.
Może występować w kilku postaciach:
jako Rada do Spraw Ogólnych (ministrowie spraw zagranicznych państw członkowskich) lub Rada Specjalna - tzw. branżowa (ministrowie rolnictwa, przemysłu, spraw wewnętrznych itd.), wypracowując i koordynując politykę wewnętrzną i zagraniczną Unii.
Skład Rady tworzą, w zależności od omawianej problematyki, ministrowie spraw zagranicznych bądź resortowi państw członkowskich.
Rada Unii Europejskiej wydaje akty prawne, sprawuje kontrolę nad budżetem, uchwala wynegocjowane przez Komisję układy międzynarodowe.
Rada koordynuje ogólną politykę gospodarczą.
Ma prawo podejmowania decyzji i przekazywania Komisji kompetencji do wprowadzania ich w życie.
Rada UE podejmuje decyzje: zwykłą większością głosów, większością kwalifikowaną lub jednomyślnie. Przy podejmowaniu decyzji większością kwalifikowaną państwa dysponują zróżnicowaną liczbą głosów; Francja, Niemcy, Wielka Brytani a, Włochy - po 10 głosów, Hiszpania - 8, Belgia, Grecja, Holandia, Portugalia - po 5 głosów, Austria, Szwecja - po 4 głosy, Dania, Finlandia, Irlandia - po 3 głosy, Luksemburg - 2 głosy. Jest to tzw. ważony podział głosów.
Posiedzenia: raz w tygodniu
Siedziba: Bruksela

Parlament Europejski
Skład: 626 posłów (deputowanych)
Sposób wyboru: Są to przedstawiciele państw członkowskich UE, wybierani w wyborach powszechnych i bezpośrednich
Kadencja: 5 lat
Kompetencje: Parlament Europejski to jedna z instytucji wspólnotowych.
Skład jej wyłaniany jest w wyborach powszechnych i bezpośrednich, a kadencja trwa 5 lat.
Posłowie to (jest ich 626) przedstawiciele państw członkowskich Unii.
Parlament nie stanowi prawa w Unii Europejskiej, ale uczestniczy w procesie decyzyjnym.
Do najważniejszych uprawnień należy zatwierdzanie budżetu Unii oraz wyrażanie zgody na umowy zawierane z krajami niebędącymi członkami UE, czyli przyjmowanie nowych członków oraz zatwierdzanie układów stowarzyszeniowych.
Parlament kontroluje też pracę Komisji Europejskiej, zatwierdza wybór jej przewodniczącego jak i członków oraz wybiera Rzecznika Praw Obywatelskich.

Może również ustanawiać tymczasowe Komitety Dochodzeniowe, badające ewentualne wykroczenia lub nieprawidłowości w stosowaniu prawa wspólnotowego.

• Parlament Europejski nie stanowi prawa w UE, ale uczestniczy w procesie decyzyjnym

• Zatwierdza budżet Unii

• Kontroluje pracę Komisji Europejskiej

• Podejmuje inicjatywy ustawodawcze

• Zatwierdza nowe wnioski o przystąpienie do Unii oraz układy stowarzyszeniowe i umowy handlowe z krajami trzecimi

• Może ustanawiać tymczasowe Komitety Dochodzeniowe, badające ewentualne wykroczenia lub nieprawidłowości w stosowaniu prawa wspólnotowego (europejskiego)

• Ma prawo rozwiązania Komisji Europejskiej

• Wybiera Rzecznika Praw Obywatelskich
Posiedzenia: raz w roku - sesja zwyczajna; raz w miesiącu - posiedzenie plenarne
Siedziba: Strasburg

Komisja Europejska
Skład: 20 komisarzy (po 2 z Niemiec, Hiszpanii, Francji, Włoch, Wielkiej Brytanii i po 1 z pozostałych państw)
Sposób powołania: Przebiega etapami. Najpierw rządy państw członkowskich wyznaczają, za wspólną zgodą i aprobatą Parlamentu Europejskiego, kandydata na przewodniczącego komisji, a następnie pozostałe osoby. Przewodniczącego i członków komisji zatwierdza ostatecznie Parlament.
Kadencja: 5 lat
Kompetencje:

• Inicjatywne - Komisja posiada wyłączne prawo inicjatywy prawodawczej

• Kontrolne - nadzór nad stosowaniem prawa wspólnotowego przez państwa członkowskie

• Wykonawcze - uchwala przepisy wykonawcze do obowiązujących aktów prawnych

• Reprezentuje Wspólnoty Europejskie w stosunkach z państwami trzecimi i organizacjami międzynarodowymi
Posiedzenia: raz w tygodniu

Trybunał Sprawiedliwości
Skład: 15 sędziów
Sposób powołania: Mianowani przez rządy państw członkowskich za wzajemną zgodą
Kadencja: 6 lat



Kompetencje:

• Rozstrzyga spory dotyczące interpretacji i stosowania prawa UE

• Wydaje opinie prawne

• Stroną sporu przed Trybunałem mogą być: organy WE, państwa członkowskie, osoby prawne i fizyczne z państw członkowskich oraz funkcjonariusze międzynarodowi.
Posiedzenia: w zależności od potrzeb
Siedziba: Luksemburg


Trybunał Obrachunkowy
Skład: 15 rewidentów
Sposób powołania: Mianowani przez Radę UE po zasięgnięciu opinii PE
Kadencja: 6 lat
Kompetencje:

• Kontroluje finanse UE

• Sprawdza zgodność z prawem i prawidłowość dochodów i wydatków UE

• Ocenia właściwe zarządzanie budżetem
Siedziba: Luksemburg


Obok tych instytucji działają organy pomocnicze:

Komitet Ekonomiczno-Społeczny (KES)

KES jest wspólnym organem Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej i Wspólnoty Europejskiej. Wypracowuje stanowiska w sprawach gospodarczych i społecznych. W jego skład wchodzi 222 reprezentantów środowisk gospodarczych i społecznych - producentów, rolników, przewoźników, pracowników najemnych, kupców, rzemieślników i przedstawicieli wolnych zawodów.

Komitet Regionów

Komitet Regionów jest organem doradczym, z którym Rada Unii Europejskiej i Komisja Europejska konsultują się w sprawach regionalnych i lokalnych (na obszarze Unii istnieje ok. 200 regionów). Komitet składa się z 222 przedstawicieli regionalnych i lokalnych jednostek samorządowych.

Komitet Stałych Przedstawicieli (COREPER)

Komitet Stałych Przedstawicieli jest instytucją pomocniczą trzech Wspólnot Europejskich. Odpowiada za przygotowanie prac Rady Unii Europejskiej. Zajmuje się wypracowywaniem zgodnego stanowiska państw członkowskich w sprawie propozycji Komisji Europejskiej, jeszcze zanim zostaną one wpisane do porządku obrad Rady Unii. Komitet składa się z ambasadorów państw członkowskich Unii akredytowanych przy Wspólnotach Europejskich.W ramach COREPER działa 200 grup roboczych.



Podstawowe zasady Unii Europejskiej:

• UE gwarancją pokoju

• Jedność i równość jako idea przewodnia

• Wolność (swobodne przekraczanie granic, osiedlanie się i świadczenie usług, przepływ towarów kapitałów)

• Zasada solidarności

• Poszanowanie tożsamości narodowej

• Pragnienie bezpieczeństwa