Księżyc

Księżyc to najbliższe Ziemi ciało niebieskie (odległość do niego wynosi 384400km) i dlatego wydaje się nam taki duży. W rzeczywistości średnica jego wynosi 3476km, czyli jest mniejsza od szerokości Stanów Zjednoczonych.

Widoczna i niewidoczna strona Księżyca

Księżyc nie świeci własnym światłem, odbija tylko padające nań promienie słoneczne. Zawsze więc jedna jego połowa (zwrócona ku Słońcu) jest oświetlona, druga zaś (odwrócona od Słońca) pozostaje w cieniu.
Obrót Księżyca wokół osi trwa tyle samo, ile jego obieg dookoła Ziemi (4 tygodnie), zwraca się on zatem ku nam zawsze tą samą stroną. Jest to strona widoczna; stronę przeciwną nazywamy niewidoczną.

Fazy Księżyca

Fazy Księżyca wynikają ze zmian jego położenia względem Słońca. Nie widzimy go, gdy znajduje się on między Ziemią a Słońcem, czyli w nowiu. Po upływie 2-3 dni pojawia się wieczorem na zachodzie w postaci cienkiego świetlistego sierpa. Sierp ten „grubieje” z dnia na dzień i po upływie tygodnia Księżyc przemierzywszy już ćwierć swojej okołoziemskiej orbity, ukazuje nam połowę oświetlonej powierzchni; jest wtedy w pierwszej kwadrze i widać go wieczorami. Potem „grubieje” nadal, a gdy przebiegnie połowę swojej orbity, widać go po stronie przeciwległej do Słońca. Jego okrągła tarcza świeci wtedy przez całą noc- jest to pełnia. Potem fazy powtarzają się, ale w odwrotnej kolejności. Księżyc „chudnie”, wkrótce widać tylko połowę jego tarczy, wchodzi w ostatnią kwadrę i wówczas jest widoczny nad ranem. Po kilku dniach znów przyjmuje kształt wąskiego sierpa i świeci na wschodzie. Wreszcie znika całkowicie – ponownie następuje nów i zaczyna się nowy cykl faz. Czas między dwoma kolejnymi nowiami wynosi w przybliżeniu 29,5 doby. Okres ten nazywamy miesiącem synodycznym, czyli księżycowym.

Ukształtowanie powierzchni

Równiny tworzą na powierzchni Księżyca ciemne plamy układające się w zarys oczu, nosa i ust na „obliczu”, które dostrzegamy gołym okiem. Niegdyś sądzono, że są to morza i nadano im poetyczne nazwy: Morze Jasności, Morze Spokoju, Jezioro Snów. Nazwy te zachowały się do dziś, choć wiemy już, że na Księżycu nie ma wody. Najwyższe góry sięgają 8200 m,czyli są niewiele niższe od Everestu, mimo że Księżyc jest znacznie mniejszy od Ziemi. Jego powierzchnię pokrywają kratery wszelkich rozmiarów, które spadły tam miliardy lat temu. Najmniejsze z nich to niepozorne dołki, największe mają średnicę ponad 200k m. Od niektórych rozchodzą się promieniście białe smugi, niby szprychy od środka koła – są to okruchy gruntu księżycowego, porozrzucane na wszystkie strony podczas upadku meteorytu.

Mimo niewielkiego oddalenia od Ziemi Księżyc jest światem całkowicie od niej odmiennym. Nie ma na nim wody ani żadnego śladu życia. Grunt księżycowy usiany jest mnóstwem kamieni i głazów, zagrzebanych w grubej warstwie szarego pyłu. Człowiek nie może tu przebywać bez specjalnego ekwipunku, na Księżycu bowiem nie ma atmosfery, ponieważ słabe przyciąganie nie wystarcza do utrzymania powłoki gazowej. Z powodu braku ochronnego pancerza atmosfery bez przeszkód uderzają w jego powierzchnię meteoryty i smaga ją wszelkie promieniowanie z przestrzeni kosmicznej. Nic też nie osłania Księżyca przed bezpośrednim działaniem promieni słonecznych, toteż w księżycowe południe temperatura na jego powierzchni przekracza sto stopni Celsjusza, nocą natomiast nawet poniżej minus sto siedemdziesięciu stopni Celsjusza. Tak wielką rozpiętość temperatur pogłębia jeszcze okoliczność, że dzień i noc trwają tam znacznie dłużej niż na Ziemi, bo po około dwóch tygodni. Niebo na Księżycu jest zawsze czarne, nawet wtedy gdy świeci Słońce. Byłoby tak i na Ziemi, gdyby nie atmosfera, która rozprasza światło słoneczne.