Stresory

Stresory - czynniki stresu

Typowe czynniki wywołujące stan stresu (tzw. stresory) można podzielić na dwie grupy.

Do pierwszej grupy stresorów zaliczają się wydarzenia, w których stajemy w obliczu nowych dla nas sytuacji i musimy podjąć konkretne decyzje odnoszące się do naszego zachowania w zaistniałych okolicznościach. To sprawia, że wspomniane sytuacje, często dotyczące ważnych sfer życia, są trudne, stresowe (tzw. życiowe wydarzenia stresowe).
Stresory te pojawiają się niespodziewanie (może to być, np. nagła strata kogoś bliskiego, złe wyniki badań lekarskich, pożar mieszkania, kradzież samochodu czy zwolnienie z pracy i utrata źródła stałego dochodu) lub mogą być przewidziane (np.: ślub, matura, pójście na studia, rozmowa kwalifikacyjna z potencjalnym pracodawcą, wyjazd na wakacje, przeprowadzka). Tak więc stresory to nie tylko sytuacje negatywne, niepożądane, ale także te pozytywne, na które oczekujemy z radością i niecierpliwością (np. stres i trema związane z występem scenicznym motywują aktora do lepszej gry; podobnie stres i strach przed sesją egzaminacyjną są dla studenta bodźcem do wytężonej nauki).

Do drugiej grupy stresorów zaliczamy te czynniki, które są związane z naszą ogólną sytuacją życiową i mają charakter długotrwały, przewlekły (mogą to być, np. trudne warunki życiowe, przedłużający się brak pracy, złe relacje z rodziną, nauczycielem, przełożonym, nadmierne obciążenie pracą czy nauką). Ten rodzaj stresu wiąże się z życiem codziennym. Może sprawić, że drobiazgi (np. opóźnienie przyjazdu autobusu czy zgubienie zeszytu z notatkami z lekcji) urosną w naszych oczach do rozmiarów życiowych niepowodzeń i doprowadzą do silnego, długotrwałego napięcia emocjonalnego. Przestajemy też wtedy racjonalnie się zachowywać.
Nasza indywidualna konstrukcja psychocharakterologiczna decyduje, czy na sytuację stresową zareagujemy walką czy też ucieczką, a więc czy podejmiemy wyzwanie, czy zastosujemy unik.

Objawy stresu
Aby poznać czy jesteś zestresowany, zastanów się, czy odczuwasz charakterystyczne dla tego stanu objawy. Można je podzielić na dwie kategorie, tj. fizjologiczne i psychiczne.

Pierwszą grupę stanowią objawy fizjologiczne, m.in.:
* przyspieszone bicie serca (przyspieszone tętno),
* przyspieszony oddech,
* uczucie duszności,
* uczucie suchości w ustach,
* nadmierne pocenie się (np. wilgotność dłoni),
* wzrost napięcia mięśniowego (np. zaciśnięte zęby i pięści, sztywny kark i ramiona),
* nadmierne zmęczenie,
* silne bóle głowy,
* kłopoty z łaknieniem i trawieniem,
* zwiększenie się odporności na ból.

Druga grupa to objawy psychiczne, m.in.:
* odczuwanie niepokoju, często bez powodu,
* strach i przerażenie,
* rozdrażnienie i gniew,
* niezadowolenie z siebie,
* przekonanie o złym traktowaniu przez innych,
* bezradność, problemy z podejmowaniem decyzji,
* kłopoty z koncentracją uwagi i pamięcią (częste zapominanie o ważnych sprawach),
* problemy ze snem (np. nieumiejętność zasypiania, częste budzenie się).

Pamiętaj, im częściej i im więcej odczuwasz objawów stresu, zarówno fizjologicznych, jak i psychicznych, tym bardziej jesteś zestresowany.
Stres jest jednak konieczny do życia! Praktyka pokazuje, że ludzie potrzebują zmagania się z trudnościami, wyzwaniami i wymaganiami, tyle że w odpowiednich dawkach. Stres staje się groźny dopiero wtedy, gdy przedłuża się lub nasila, przechodząc w stan zwany "dystresem" (nadmiernym stresem), który jest szkodliwy dla zdrowia. Dlatego nie można mówić o szkodliwości samego stresu, ale jedynie o negatywnych skutkach jego nasilania lub przedłużania się.