Znaczenie powołania do Życia Księstwa Warszawskiego.

Na mocy pokoju w Tylży z 1807 roku powstało Księstwo Warszawskie z ziem pruskiego i rosyjskiego zaboru. Na jego czele stanął Fryderyk August I z dynastii saskich Wettynów. Był on związany z Francją, a dodatkowo prowadził spór z Prusami. Ustanowienie Wettynów jako dynastii panującej było zgodne z konstytucją z 03.05.1795 r.. Kwestię znaczenia Księstwa Warszawskiego trzeba rozpatrzyć z dwóch stron. Znaczenia dla Polaków i dla cesarza Francuzów. To, co dla Polaków było korzystne okazało się niekorzystne dla Francji, natomiast wszystko to, co było dobre dla Francji było źle odbierane w Księstwie Warszawskim.
Na początku trzeba wspomnieć o konstytucji, która została oktrojowana przez Napoleona 22,07,1807r. w Dreźnie. Napoleon, który stworzył konstytucję na wzór francuskiej. Nie uwzględnił propozycji polskich polityków, by ustrój oprzeć na dokumencie z 3-go Maja. Księstwo Warszawskie miało być tylko prowincją cesarstwa europejskiego nawiązującego do mocarstwa Karola Wielkiego. W związku z tym, państwa z Francją na czele miały być jednolite prawnie, politycznie, kulturowo i cywilizacyjnie. Przed opublikowaniem dokumentu do współpracy zaproszono polskich polityków, dzięki którym w konstytucji pojawiły się nawiązania do tradycji polskiego konstytucjonalizmu. Konstytucja gwarantowała królowi rozległe kompetencje. Posiadał on pełnie władzy wykonawczej, administracyjnej i inicjatywę ustawodawczą, co zrywało z polską tradycją. Ministrowie: spraw wewnętrznych, wyznań, wojska, przychodów i skarbu oraz policji tworzyli Radę Ministrów na kształt Straży Praw. Ministrowie wchodzili w skład konstytucyjnej Rady Stanu, która była typowa dla napoleońskiej Europy. W jej skład wchodzili także tzw. radcy stanu, zasiadający również w sejmie. Rada pośredniczyła między królem i sejmem, a także przygotowywała projekty ustaw. Księstwo na mocy konstytucji stało się typowym państwem bonapartystowskim o ustroju oligarchicznym. Władza opierała się na starych i nowych rodach arystokratycznych i nie było przeciwwagi w postaci mieszczaństwa, które było zbyt słabe. Król nie interesował się księstwem. Był w nim zaledwie cztery razy, swoją uwagę kierował w stronę Saksonii i jej spraw. Natomiast duży wpływ na politykę państwa miał stały rezydent Francji w Warszawie. Nie był on przewidziany przez konstytucję, ale przez układ francusko-saksoński. Rezydent był strażnikiem interesów Francji nad Wisłą. Jeśli chodzi o sejm, to nadal największe wpływy posiadała szlachta, choć wprowadzenie mieszczan i inteligencji do sejmu było dużym postępem w stosunku do konstytucji 3-go Maja. O wyborze deputatów decydował cenzus majątkowy, wykształcenie oraz zasługi. Dlatego też wykształcony plebejusz lub syn chłopski mógł wpływać na personalny skład izby. Jednakże tylko ci chłopi mieli prawo wyborcze, którzy podczas walk zostali odznaczeni za odwagę. Reszta prawa wyborczego nie posiadał, dlatego, że choć mieli wolność osobistą, to realnie ciężko im było opuścić ziemię, a prawa do jej posiadania nie mieli. Sejm miał bardzo skromne kompetencje. Mógł tylko uchwalać podatki. Konstytucja zawierała w sobie rewolucyjny zapis o równości wszystkich wobec prawa. Jednak kolejne zapisy konstytucji oraz praktyka zmierzały ku podkreśleniu roli politycznej i społecznej szlachty. Ta grupa społeczna miała zagwarantowane wszystkie miejsca w senacie i większość w sejmie. Konstytucja nie gwarantowała równych szans w dostępie do nauki. Jednak razem z Kodeksem Napoleon, Konstytucja stanowiła przewrót w prawodawstwie i wielu dziedzinach życia Księstwa Warszawskiego. Usytuowanie państwa we „francuskiej Europie” sprawiło, że zmieniała się mentalność ludzi i struktury społeczne, a także wymuszało modernizację, co czyniło państwo bardziej nowoczesnym i sprawniej funkcjonującym.
Tak jak we Francji, tak i w Księstwie zerwano z zasadą kolegialności urzędów
w samorządach, które miały niewielkie kompetencje. W składzie rady (departamentalnej, powiatowej i miejskiej) dominowała szlachta. Mieszczan było niewielu, trochę więcej było w radach księży i inteligentnych świeckich. Kraj podzielono na departamenty (6, od 1809 – 10), powiaty oraz gminy wiejskie i miejskie. Przy tworzeniu nowoczesnej, kompetentnej i sprawnej administracji korzystano z wzorów pruskich i francuskich. Aby wykształcić kadry, stworzono w 1808r. Szkołę Prawną w Warszawie. Próbowano również unowocześnić Uniwersytet Jagielloński. Wysokie urzędy sprawowali osoby ze środowisk arystokratycznych i ziemiańskich. Natomiast niższe zajmowali ludzie z „gminu, a zwłaszcza z mieszczaństwa, co było pozytywnym zjawiskiem. Wprowadzono pensje za zajmowane stanowisko. Dla biednych urzędników było to główne źródło zarobków. Jednak dla zamożnej szlachty było to nie do przyjęcia. Odmawiali przyjęcia zarobków, ponieważ obrażały ich godność. Tradycyjne środowiska ziemiańskie odnosiły się krytycznie do zmian jakie zaszły w Księstwie, a także do samego Napoleona, ponieważ wszystkie rewolucyjne zmiany wtargnęły zbyt szybko i gwałtownie. Izba Edukacyjna nawiązywała silnie do Komisji Edukacji Narodowej. Zaowocowało to zwiększeniem liczby szkół średnich i elementarnych. Powstały szkoły techniczne i rzemieślnicze. Kolejną rzeczą, która budziła niezadowolenie był Kodeks Napoleona. Przede wszystkim ze względu na podporządkowanie Kościoła państwu.
Jeśli chodzi o gospodarkę to w początkach istnienia Księstwa sytuacja była bardzo zła. Słabo rozwijały się miasta, rolnictwo było w kryzysie, z powodu blokady kontynentalnej spadły ceny zboża. Nowa epoka wymagała od ludzi nowych pomysłów popartych kapitałami. Wydajność chłopów pańszczyźnianych była niska. Jednak po mimo ogólnej złej sytuacji było kilka sygnałów, które były pozytywne. Bogacili się międzynarodowi kupcy, dostawcy rządowi. Rząd starał się wpływać korzystnie na sytuację w gospodarce. Wprowadzono protekcjonalną politykę celną. Kraków i Terespol otrzymały prawo wolnego handlu. Przyznawano ulgi rzemieślnikom i właścicielom kapitałów. Zaczęto zakładać pierwsze osady przemysłowe. Lata 1810-1811 to czas, kiedy Księstwo uzyskało dodatni bilans handlowy.
Napoleon miał prawo do korzystania z sił zbrojnych Księstwa, co chętnie wykorzystywał. Państwo ponosiło koszty związane z utrzymaniem wojska, ponieważ nie wszyscy żołnierze byli na żołdzie francuskim. Wiele kosztowały także fortyfikacje Torunia czy Zamościa. 1809 rok przyniósł wojnę, podczas której Księstwo zostało zaatakowane przez Cesarstwo Austriackie. Wtedy to po wygranej walce z nieprzyjacielem Księstwo posiadało trzy historyczne miasta: Poznań, Kraków i Warszawę. Z państwa małego stało się państwem o średnim terytorium. Jednak dopiero kolejna wojna, wojna Napoleona z Rosją przyniosła wielkie zmiany. Napoleon przegrał wojnę i abdykował, a Księstwo zostało zajęte przez Rosję.
Uważam, że Księstwo Warszawskie miało duże znaczenie dla Polaków, jednak biorąc pod uwagę czas istnienia Państwa trzeba stwierdzić, ze znaczenie wcale nie było takie duże. Księstwo nie było związane z Polską nawet nazwą. Konstytucja została stworzona na wzór francuskiej i oktrojowana przez Napoleona. W wielu miejscach znacznie odbiegała od tradycji polskiego konstytucjonalizmu. Zawarte w niej rewolucyjne hasła o wolności i równości nie były zgodne z rzeczywistością. Nie wprowadzono żadnych zmian w sprawie chłopskiej. Wprowadzono zupełnie obcy podział administracyjny. Także Kodeks Napoleona ze zmianami w stosunkach państwo – Kościół został źle przyjęty w katolickim Księstwie. Dla Francji było tylko jedną z wielu prowincji, którą starano się w jak największej mierze kontrolować. Księstwo było doskonała bazą wypadową w walkach Napoleona z Rosją. Z drugiej strony Księstwo dało nadzieje Polakom na odzyskanie niepodległości. Przynależność do „francuskiej Europy” spowodowało zmianę mentalności ludzi. Dzięki działaniom rządu poprawiła się sytuacja gospodarcza kraju.