Stoicko-epikurejska wizja świata we fraszkach Jana Kochanowskiego.

Jan Kochanowski, jeden z najwybitniejszych pisarzy polskiego odrodzenia. Mówi się nawet, że jest to największy polski poeta przed Mickiewiczem. Żył w latach 1530– 1584. Między rokiem 1544 a 1555 studiował na: Akademii Krakowskiej, na uniwersytecie w Królewcu oraz w Padwie. Rok 1563 spędził na dworze marszałka J. Ferleja oraz na dworze biskupa F. Padniewskiego, a od roku 1564 był jednym z sekretarzy na dworze króla Zygmunta II Augusta. W roku 1570 porzucił dwór i osiadł w Czarnolesie, gdzie pozostał do końca swych dni. Tam też powstały jego największe dzieła m.in. treny, które pokazywały jego ból po stracie córki Urszulki.

Tworzył różnego rodzaju utwory, ale tylko fraszki są niepowtarzalne. Ukazującą świat w najpiękniejszym świetle. Uświadamiają nam jak bardzo życie ludzkie jest krótkie i, że trzeba z niego jak najwięcej korzystać.

Stoicyzm przedstawia życie pełne radości i szczęścia, ale przestrzega nas przed zachłannością i możliwością utraty wszystkiego co się posiada. Nawołuje nas do rozsądku i umiarkowania. Jednakże nie przeczy szaleństwu i zabawie.
Epikureizm natomiast również ukazuje nam styl życia pełnego radości i pogody ducha, ale dla niego nie ważne są konsekwencje. Należy brać od losu wszystko co oferuje i nie zważać na to co będzie potem.

Jan Kochanowski pokazuje, jak może wyglądać nasze życie bez trosk i smutku. Według niego człowiek nie powinien martwić się i użalać nad sobą, ale powinien cieszyć się z tego co ma, i brać więcej.

Człowieka uważa za osobę szlachetną, wykształconą, potrafiącą zachować się w każdej sytuacji. Doskonale obraz ten przedstawia fraszka “Żywot człowieka poczciwego”, która ukazuje postać cieszącą się z życia i jego najdrobniejszych przyjemności np. prostych robót gospodarczych. Kochanowski uznaje człowieka za osobę waleczną i wierną swej ojczyźnie. Potrafiącą oddać swe życie w celu obrony narodowego mienia. Fraszka “Na sokalskie mogiły” wyraziście przedstawia nam postacie, które przelały swą krew za ojczyznę. Podkreśla, iż nie jeden z nas oddał by wszystko, aby także zginąć w tak szlachetny sposób.

Jak pisałem wcześniej Kochanowski widzi człowieka jako czystą i dobrą postać, zdolną do największych poświęceń.

W swych utworach nie pisał tylko o życiu i człowieku. Przybliżał nam również bardziej abstrakcyjne pojęcia takie jak np.: miłość we fraszce “ O miłości”. Mówi nam ona, iż nie sposób uciec od tego uczucia. Ono zawsze będzie z nami, czy tego chcemy czy też nie. Zastanawia się jak to się dzieje, że ludzie się w sobie zakochują i co jest tego przyczyną? W domyśle stwierdza, że może to Amor.

Tematami dzieł Jan Kochanowskiego były jeszcze całkiem inne rzeczy np.: o swoim domu w Czarnolesie (“Na dom w Czarnolesie, “Na Lipę”), o swoich przyjaciołach (“O doktorze Hiszpanie”), wyśmiewa fałszywą religijność (“Na nabożną”), porównuje życie ludzkie do teatru marionetek (fraszka “O żywocie ludzkim” zaczynająca się od słów: “Zacność, uroda, moc, pieniądze, sława,“), w którym wszystko jest ulotne i przemijające, nie warto o nic zabiegać, ponieważ każdego czeka taki sam koniec oraz określa Boga filozoficznym mianem „Wiecznej Myśli” uważając (druga fraszka “O żywocie ludzkim”), że Bóg jest swego rodzaju sadystą i ma nie małą zabawę obserwując zmagania ludzi z losem, patrząc jak ludzie walczą ze sobą i zabijają się wzajemnie o dobra doczesne.

Podsumowując Kochanowski pisał we fraszkach o życiu pełnym radości i szczęścia. Starał się nam pokazać jak można żyć i w pewnym stopniu nawołuje nas do tego. Chce, abyśmy cieszyli się z tego, że żyjemy i dziękowali za to Bogu. Jednak przestrzega przed chciwością i zachłaństwem. Każdy z nas powinien zaznać w życiu szczęścia i radości, a Kochanowski pokazuje nam jak do tego dojść.