Założenia teorii komórkowej:
• komórka jest podstawową jednostką strukturalną każdego żywego organizmu.
• komórka jest podstawową jednostką funkcjonalną każdego żywego organizmu.
• komórki powstają z już istniejących komórek.
• w jądrze komórkowym zawarty jest nośniki informacji genetycznej – DNA.
Rozmnażanie to zdolność do wydawania na świat potomstwa. Rozmnażanie płciowe i bezpłciowe.
Dziedziczność to zdolność do przekazywania zespołu podobnych cech potomstwu.
Zmienność genetyczna. Jedna para rodzicielska może mieć potomstwo różniące się od siebie i od swoich rodziców.
DNA – odpowiedzialny za przekazywanie określonych cech potomstwu; nośniki informacji genetycznej.
Gen dominujący – w heterozygocie maskuje obecność drugiego genu, recesywnego; objawia się fenotypowo.
Fenotyp – zespół cech organizmu stanowiący wyniki współdziałania genów i warunków środowiska, przejawia się w wyglądzie.
Gamety – komórki rozrodcze, czyli komórki jajowe i plemniki; maja po jednym zestawie chromosomów.
Gen – fragment DNA, który zawiera informację dotyczącą budowy określonego białka, ma ściśle określone miejsce w chromosomie.
Genotyp – zespół wszystkich genów w komórce danego osobnika.
Heterozygota – zygota mająca w chromosomach homologicznych dwa różne geny danej cechy.
Chromosomy homologiczne – identyczne chromosomy w komórce, mające w tym samym miejscu identyczne geny (warunkujące tą samą cechę).
Homozygota – zygota mająca w chromosomach homologicznych dwa identyczne geny tej samej cechy.
Kod genetyczny – szyfr określający strukturę budowanego przez komórkę białka, jest powszechny – taki sam dla wszystkich organizmów.
Kodon – jest to aminokwas kodowany przez trzy nukleotydy w odpowiedniej kolejności.
Kwasy nukleinowe – złożone związki organiczne, składniki wszystkich komórek, odpowiadają za syntezę białek i przenoszenie cech dziedzicznych.
Mutacje – nagłe, samorzutnie powstające zmiany dotyczące genów (ich strukturę oraz ilość DNA) lub chromosomów (ich struktury i liczby).
Mutacje letalne – mutacje powodujące śmierć zarodków we wczesnym stadium rozwoju.
Gen recesywny – gen ustępujący, jego obecność nie ujawnia się w heterozygocie fenotyowo.
RNA – bierze udział w syntezie białka.
Budowa DNA. DNA składa się z dwóch nici połączonych ze sobą za pomocą takich samych par zasad azotowych – zasada A łączy się z zasadą T, a zasada C z zasadą G. Nici te są skręcone wokół siebie. Pojedynczą nić tworzą liczne nukleotydy ułożone w sposób liniowy
I prawo Mendla: w gametach (czyli komórce jajowej i plemniku) znajduje się zawsze jeden gen danej pary.
Choroby: hemofilia, daltonizm, zespół Downa, anemia sierpowa.
Mutageny – są to czynniki, które uszkadzają nici DNA. Do tych czynników należą: promieniowanie i różne związki chemiczne. Działanie mutagenów zwiększa częstość zachodzenia mutacji.
Selekcja – dobór roślin i zwierząt o cechach dla siebie korzystnych.
Udomowienie – oswajanie zwierząt w celu hodowli.